Qazaqstan Respýblıkasynyń prezıdenti Nursultan Ábishuly Nazarbaev «Qazaqstannyń Úshinshi jańǵyrýy: jahandyq básekege qabilettilik» atty Qazaqstan halqyna Joldaýy qazaqstandyqtarǵa, ǵylymmen aınalysyp júrgen adamdarǵa naǵyz pragmatıkalyq, naqty, sonymen qatar óte mańyzdy, Qazaqstan Respýblıkasynyń bolashaǵy úshin taǵdyrsheshti máselelerdi qozǵaǵan mańyzdy qujat boldy.
Qazaqstan Respýblıkasy prezıdenti Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń Qazaqstan halqyna arnalǵan jyl saıynǵy Joldaýynda Qazaqstan Respýblıkasynyń shırek ǵasyr arasyndaǵy eki jańǵyrtý úrdisin bitirip, úshinshi, Qazaqstan Respýblıkasynyń ekonomıkasy dúnıejúzi nátıjesin, ósimin, tabysyn laıyqty deńgeıge jetýin qamtamasyz etetin, jedeldetilgen tehnologıalyq jańǵyrtylý basymdyǵyna kóshýimizdi aıqyndap berdi.
Sıfrly tehnologıa Qazaqstan turǵyndary úshin Qazaqstan Respýblıkasy egemendiginiń bastapqy ýaqyttarynda-aq turaqty túrde engizilý prosesi júrdi. Eń birinshi, orta bilim berý mekemeleri, ıaǵnı mektepterge kompúter ornatý, sonymen birge basqa da tehnıkalardy ornatý myqtap qolǵa alyndy. Kompúterler jumys ornynda da, ıaǵnı keńsede, soynmen qatar úıde de tabylatyn boldy. Ol negizgi tehnologıalyq qural retinde qoldanysqa engizildi, aqparatqa baılanysty oryndalatyn ártúrli jumys tehnıka kómegimen, ıaǵnı kompúterdiń qoldanýmen iske asatyn boldy. Málimetterdi, aqparattardy saqtaý, taratý joldary bir retke keldi.
Uıaly telefondar, jelilik telearnalar atalǵan baǵdarlamanyń nátıjesi. Endi boı kóterip, táı-táılap, boıyn endi túzep kele jatqan jasandy ıntellekt naqty bir algorıtm joq jerde qoldanýǵa jol ashady.
Osydan segiz jyl buryn, ıaǵnı 2011 jyldyń 18 qańtar kúni Qazaqstan Respýblıkasy prezıdenti Nursultan Ábishulynyń qatysýymen Ulttyq jerseriktik «OTAU TV» teleradıohabar taratý júıesi iske qosylǵanyn aıta ketý kerek. Qazirgi tańda ulttyq operator qyzmetin qoldanatyn úı sharýashylyǵynyń sany esepteıtin bolsaq, onyń sany mıllıonǵa jetýge jaqyn qaldy. Sıfrly standartqa aýysqan kezde, Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy jerseriktik júıe abonentteriniń sany buǵan deıin nebári alty myń úsh júz bolǵan. Qazir birneshe esege óskenin eskersek bul kórsetkish atalmysh qyzmettiń Qazaqstan Respýblıkasy halqy arasyndaǵy úlken suranysqa ıe ekenin taǵy bir márte aıǵaqtaıdy. Qazaqstan aýmaqtary boıynsha qarastyratyn bolsaq, aýyldy aımaqtarda onyń paıdalanýdyńpaıyzdyq kórsetkishi boıynsha elýden asyp otyr, ıaǵnı abonentteriniń jetpis paıyzy aýyldyq óńirlerge keledi.
Qazaqstan respýblıkasy prezıdenti Nursultan Ábishuly Nazarbaev Qazaqstan halqyna arnalǵan jyl saıynǵy Joldaýynda Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy úlken ekonomıkalyq, sonymen qatar tehnologıalyq dúmpý bolý kerektigi aıryqsha aıtyldy. Al bul maqsatqa jetý jolynda, eń aldymen, IT salasyna basymdyq beriledi.
Qazaqstan Respýblıkasynda aqparattyq tehnologıalardy memlekettik sektorǵa engizý jumystary, 2008 jyly óte nátıjeli nátıjeli bastaldy. Sózdiń jany bar ekenin túrli mysaldarmen dáleldeýge bolady. Máselen, «eGov» júıesi jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń elektrondy úkimetin aıtsa bolady. Dál osy júıeniń kómegimen qazirgi tańda kóptegen operasıany úıden nemese keńseden shyqpaı-aq kompúter aldynda otyryp jumysyńyzdy bitire alasyz. Mysal keltirip óteıik, máselen qujat rásimdeý, kommýnaldyq qyzmet aqysyn tóleý, salyqty tóleý, aıyppuldy tóleý, saqtandyrý, sonymen qatar kóptegen qyzmet túrlerin úıde nemese keńseden shyqpaı-aq tóleýge ár Qazaqstan Respýblıkasy prezıdentiniń múmkindigi bar. Mundaı qyzmet túrleri ár kez jetildirilip otyrady.
Qazaqstan Respýblıkasy prezıdenti Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń Qazaqstan halqyna arnalǵan jyl saıynǵy Joldaýyna sáıkes, jaz mezgiline qaraı Qazaqstan Respýblıkasynda «Sıfrly Qazaqstan» memlekettik baǵdarlamasy iske qosylady dep sheshildi. Bul jospardy oryndaý úshin barlyq jumystar atqarylyp jatyr. Aqparattyq tehnologıalar qaryshty qadammen kele jatqanda zamanda IT salasyn qaryshtatyp datmytpasaq, damyǵan, órkenıetti otyz eldiń qatarynan kóriný úshin munyń barlyǵy óte qajet. Sebebi, damyǵan, ekonomıkalyq bolsyn, áleýmettik nemese mádenı sala boıynsha álem boıynsha aldyńǵy qatarda turǵan elderdiń barlyǵy derlik atalmysh sıfrly júıege kóship, ony damytyp, ónerkásibiniń qaryshtap damýyna, sonymen qatar halqynyń áleýmettik jaǵdaıyn jyl sanap jtildirilip keledi.
Qazaqstan Respýblıkasy prezıdenti Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń Qazaqstan halqyna arnalǵan jyl saıynǵy Joldaýynda Elbasy: «Biz sıfrly tehnologıany qoldaný arqyly qurylatyn jańa ındýstrıalardy órkendetýge tıispiz. Bul – mańyzdy keshendi mindet. Elde 3D-prıntıng, onlaın-saýda, mobıldi bankıng, sıfrly qyzmet kórsetý sekildi densaýlyq saqtaý, bilim berý isinde qoldanylatyn jáne basqa da perspektıvaly salalardy damytý kerek. Bul ındýstrıalar qazirdiń ózinde damyǵan elderdiń ekonomıkalarynyń qurylymyn ózgertip, dástúrli salalarǵa jańa sapa darytty», - dep naqty tapsyrma berip, maqsatty aıqyndaǵan edi.
Qazaqstan Respýblıkasy turǵyndarynyń ómir sapasyn arttyrý, ál-aýqatyn jaqsartý, sonymen birge, ulttyq ekonomıkany sıfrlandyrý baǵdarlamasyn iske asyrý aıasynda 2020 jylǵa deıin ǵalamtor qoldanýshylardyń sanyn seksen prosentke deıin arttyrý maqsaty, Qazaqstan Respýblıkasy azamattarynyń toqsan bes paıyzyn sıfrly xabar taratýmen qamtamasyz etý, Qazaqstan Respýblıkasy turǵyndarynyń sıfrlyq saýattylyǵyn seksen prosentke deıin arttyrý maqsaty tur. Bul úshin 2018 jyldyń ózinde «Sıfrly Qazaqstan» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda Qazaqstan Respýblıkasynd eki júz qyryq tórt radıo men televızıalyq stansa óz jumysyn bastaıdy. «Sıfrly Qazaqstan» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda iske qosylǵan radıo men telefızıalyq stansa óz jobalarymen, sapaly ónimderimen Qazaqstan Respýblıkasy turǵyndaryn qýantady.
«Sıfrly Qazaqstan» memlekettik baǵdarlama tek Qazaqstandaǵy IT salasyn ǵana emes, Qazaqstan qoǵamyndaǵy basqa da kóptegen salany jetildirýge, damytýǵa arnalǵan. «Sırly Qazaqstan» memlekettik baǵdarlama ishki jalpy ónimdegi IT salasynyń úlesin eki jylda, ıaǵnı 2020 jylǵa deıin bes paıyzǵa deıin jetkizý kún tártibinde turǵan basty máselelerdiń biri. Ol josparda turǵan másele. IT-sektorynda júz elý myń jańa jumys orny ashylyp, jumyssyz júrgender úshin tamasha múmkindik ekeni jasyryn emes. Eńbek ónimdiligi otyzjeti paıyzǵa jetkizý de jospardabar. Qazaqstan Respýblıkasy halqynyń sıfrlyq saýattylyǵyn arttyrý da eń basty maqsat, mindeti turǵanyn aıta ketken jón. Josparǵa sáıkes, Qazaqstan Respýblıkasy azamattarynyń IT salasyndaǵy saýattylyǵyn seksen bes paıyzǵa deıin arttyrý basty maqsat. Ol muratqa jetý jolynda kóptegen jumystar atqarylyp jatyr jáne ol óz nátıjesin bermeı qoımaıdy. Sebebi maqsatqa jetý jolyndaǵy satylar naqty tapsyrmalarmen jáne dedlaınmen bekitilgen. Onyń nátıjesi kórinip te jatqanyn atap ótý kerek.
«Sıfrly Qazaqstan» memleketti baǵdarlamasyn iske asyrýda tórt naqty baǵyt, baǵdar bar. Onyń árqaısysyna jeke-jeke toqtalyp óteıik. Birinshi baǵyt – Qazaqsatndaǵy aýyldardy qoljetimdi ınternetpen qamtamasyz etý, Qazaqstan Respýblıkasynyń tranzıttik jaǵdaıyn jaqsartý. Endi ekinshi baǵytqa toqtalaıyq, ekinshi baǵyt – ekonomıka sektorlaryna, máselen, kólik jáne logıstıka salasy nemese densaýlyq saqtaý, bilim berý salasy, sonymen birge, aýyl sharýashylyǵy jáne elektrondy saýda sıfrly tehnologıany engizý.
Úshinshi baǵyt – Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik organdar jumysynyń sapasyn jaqsartý. Al tórtinshi baǵyt IT-mamandardy daıarlaýǵa arnalǵan.
Sıfrly tehnologıanyń Qazaqstan Respýblıkasy turǵyndarynyń jartyǵa jýyǵy turatyn aýyl turǵyndary úshin, aýyl-aımaqtarda óz nanyn taýyp júrgen aýyl sharýashylyǵy salasyna da bereri óte kóp ekenin aıta ketý kerek. Dúnıejúzine tanymal «Microsoft» kompanıasynyń qbasshysy Bıll Geıts oılap tapqan «Orakýl» atty kompúterlik baǵdarlama aýylsharýashylyǵyna arnalǵan jerlerdiń jaǵdaıyn saýsaqpen sanarlyq qana ýaqyt ishinde taldaý jasap, qandaı jaǵdaıda ekenin dál jetkize alady. Dál qazirgi ýaqytta Qazaqstan Respýblıkasynda egistik pen jaıylymnyń kóbi jekeniń qolynda nemese iske aspaı, ıaǵnı paıdalanylmaı jatqany qynjyltady. “Sıfrly Qazaqstan» memlekettik baǵdarlama atalǵan jer ıeleriniń aty-jóni men jerdiń qansha ýaqyttan beri paıdalanylmaı jatqanyn dál aıtyp bere alady. Bul degenimiz «Sıfrly Qazaqstan» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda Microsoft kompanıasynyń basshysy Bıll Geıtstiń «Orakýly» da Qazaqstan Respýblıkasynyń keń qoldanysqa enýi ábden múmkin ekenin aıta ketý kerek.
Sıfrly tehnologıa budan basqa kóptegen salalarynda da paıdalanylyp keledi. Onyń ishinde densaýlyq saqtaý salasy, bilim berý salasysynda da paıdalanyldy. Bıyl, ıaǵnı 2018 jyly sıfrly tehnologıany jetildirý úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń orta bilim berý mekemelerinde, ıaǵnı mektepterde elektrondy kúndelik qoldanysqa engiziledi. Sonymen birge, muǵalimder istegen jumystarynyń esebi, josparlaryn burynǵydaı qaǵaz júzinde emes, endi elektrondy túrde jazyp, tapsyra alady.
Munyń bári Qazaqstan Respýblıkasy halqynyń dáýletti ǵumyr keshýi maqsatynda jasalyp jatqan is-shara ekenin anyq bilýimiz kerek beseneden belgili. Qazaqstan Respýblıkasy turǵyndarynyń áleýmettik jaǵdaıy jaqsaryp, eńsesi tiktegende ǵana Qazaqstan Respýblıkasy álemdegi damyǵan, sonymen birge órkenıetti elderdiń qataryna ene alady. Iaǵnı aldyńǵy «qatarly otyz eldiń qataryna ene alady. Atalǵan muratqa jetý jolynda Qazaqstan Respýblıkasy Úshinshi jańǵyrýdy eńserýi kerek. Aldaǵy ýaqytta zaman kóshinen qalyp qalýdy qalamaıtyn kez kelgen adam, onyń ishinde túrli maman ıeleri, ǵalymdar jáne stýdentter komýnıkasıalyq baılanys, onyń ishinde telekomýnıkasıa, sandyq televızıa, ınternet, aqparattyq tehnologıalar, elektrondy úkimet, elektrondy onlaın saýda-sattyu, ınteraktıvti jarnama men qoǵamdyq medıa sektoryndaǵy mańyzdy taqyryptardan tys qalmaýy tıis.
