Jasandy ıntellekt naqty bir al­go­rıtm joq jerde qoldanýǵa jol ashady

/uploads/thumbnail/20171122173748852_small.png

Qazaqstan Respýblıkasynyń prezıdenti Nursultan Ábishuly Nazarbaev  «Qazaq­stan­nyń Úshinshi jańǵyrýy: jahan­dyq básekege qabilettilik» atty Qazaq­stan halqyna Joldaýy qazaqstandyqtarǵa, ǵylymmen aınalysyp júrgen adamdarǵa naǵyz pra­­g­matıkalyq, naqty, sonymen qatar óte mańyzdy, Qazaqstan Respýblıkasynyń  bolashaǵy úshin taǵdyr­sheshti máselelerdi qozǵaǵan mańyzdy qujat boldy.

Qazaqstan Respýblıkasy prezıdenti Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń Qazaqstan halqyna arnalǵan jyl saıynǵy Joldaýynda Qazaqstan Respýblıkasynyń shırek ǵasyr arasyndaǵy eki jańǵyrtý úrdisin bitirip, úshinshi, Qazaqstan Respýblıkasynyń ekono­mıkasy dúnıejúzi nátıjesin, ósimin, tabysyn laıyqty deńgeıge jetýin qamtamasyz etetin, jedeldetilgen tehn­ologıalyq jańǵyrtylý basym­dy­ǵyna kóshýimizdi aıqyndap berdi.

Sıfrly tehnologıa Qazaqstan turǵyndary úshin Qazaqstan Respýblıkasy egemendiginiń bas­ta­pqy ýaqyttarynda-aq turaqty túrde engizilý prosesi júrdi. Eń birinshi, orta bilim berý mekemeleri, ıaǵnı mek­tepterge kompúter ornatý, sonymen birge basqa da tehnıkalardy ornatý myqtap qolǵa alyndy. Kom­pú­terler jumys ornynda da, ıaǵnı keńsede, soynmen qatar úıde de tabylatyn boldy. Ol negizgi tehnologıalyq  qu­ral retin­­de qoldanysqa engizildi, aq­paratqa baılanysty oryn­da­la­­tyn ártúrli jumys tehnıka kómegimen, ıaǵnı kompúterdiń qoldanýmen iske asatyn boldy. Málimetterdi, aq­pa­­rat­­tardy saqtaý, taratý joldary bir retke keldi.

Uıaly telefondar, jeli­lik telearnalar atalǵan baǵ­dar­lama­nyń nátıjesi. Endi boı kóterip, táı-táılap, boıyn endi túzep kele  jatqan jasandy ıntellekt naqty bir al­go­rıtm joq jerde qoldanýǵa jol ashady.

Osydan segiz jyl buryn, ıaǵnı 2011 jyldyń 18 qań­tar kúni Qazaqstan Respýblıkasy prezıdenti Nursultan Ábishulynyń qatysýy­men Ult­tyq jerseriktik «OTAU TV» tele­ra­dıo­­­habar taratý júıesi iske qosyl­ǵanyn aıta ketý kerek. Qazirgi tańda ulttyq opera­tor qyz­­me­tin qoldanatyn úı sharýashy­lyǵynyń sany esepteıtin bolsaq, onyń sany mıllıon­ǵa jetý­ge jaqyn qaldy. Sıfrly stan­dartqa aýysqan kezde, Qazaq­stan­ Respýblıkasyndaǵy jer­seriktik júıe abo­nent­­teriniń sany buǵan deıin nebári alty myń úsh júz bolǵa­n. Qazir birneshe esege óskenin eskersek bul kór­setkish atalmysh qyz­­­mettiń Qazaqstan Respýblıkasy halqy ara­syndaǵy úl­ken su­ra­nys­qa ıe eke­nin taǵy bir márte aıǵaqtaıdy. Qazaqstan aýmaqtary boıynsha qarastyratyn bolsaq, aýyldy aımaqtarda onyń paıdalanýdyńpaıyzdyq kórsetkishi boıynsha elýden asyp otyr, ıaǵnı abo­­nent­­teriniń jetpis p­a­ıy­zy aýyl­­dyq óńirlerge keledi.

Qazaqstan respýblıkasy prezıdenti Nursultan Ábishuly Nazarbaev Qazaqstan halqyna arnalǵan jyl saıynǵy Joldaýynda Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy úlken ekonomıkalyq, sonymen qatar tehnologıalyq dúmpý bolý kerektigi aıryqsha aıtyldy. Al bul maqsatqa jetý jolynda, eń aldymen, IT sa­lasyna basymdyq beriledi.

Qazaqstan Respýblıkasynda aq­parattyq teh­no­logıalar­dy memlekettik sektorǵa en­gizý jumystary, 2008 jyly óte nátıjeli nátıjeli bastaldy. Sózdiń jany bar ekenin túrli mysaldarmen dáleldeýge bolady. Máselen, «eGov» júıesi jáne Qazaq­stan­­ Respýblıkasynyń elektrondy úkimetin aıtsa bolady. Dál osy júıe­­­niń kómegimen qazirgi tańda kóptegen  opera­­sıa­­­ny úıden nemese keńseden shyqpaı-aq kompúter aldynda oty­ryp jumysyńyzdy bitire alasyz. Mysal keltirip óteıik, máselen qujat rásimdeý, kom­mýna­l­dyq qyzmet aqysyn tóleý, salyqty tóleý, aıyp­puldy tóleý, saqtandyrý, sonymen qatar kóptegen qyz­met túrlerin úıde nemese keńseden shyqpaı-aq tóleýge ár Qazaqstan Respýblıkasy prezıdentiniń múmkindigi bar. Mundaı qyzmet túrleri ár kez jetildirilip otyrady.

Qazaqstan Respýblıkasy prezıdenti Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń Qazaqstan halqyna arnalǵan jyl saıynǵy Joldaýyna sáıkes, jaz mezgiline qaraı Qazaqstan Respýblıkasynda «Sıfr­ly Qazaq­stan» memlekettik baǵ­dar­la­masy iske qosylady dep sheshildi. Bul jospardy oryndaý úshin barlyq jumystar atqarylyp jatyr. Aq­­parat­tyq tehnologıa­lar qarysh­ty qadammen kele jatqanda zamanda IT sala­syn qaryshtatyp datmytpasaq, damyǵan, órkenıetti otyz eldiń qa­ta­rynan kóriný úshin munyń barlyǵy óte qajet. Sebebi, damyǵan, ekonomıkalyq bolsyn, áleýmettik nemese mádenı sala boıynsha álem boıynsha aldyńǵy qatarda turǵan elderdiń barlyǵy derlik atalmysh sıfrly júıege kóship, ony damytyp, ónerkásibiniń qaryshtap damýyna, sonymen qatar halqynyń áleýmettik jaǵdaıyn jyl­ sanap jtildirilip keledi.

Qazaqstan Respýblıkasy prezıdenti Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń Qazaqstan halqyna arnalǵan jyl saıynǵy Joldaýynda Elbasy: «Biz sıfrly tehnologıany qoldaný arqyly qury­la­tyn jańa ındýstrıalardy órkendetýge tıis­piz. Bul – mańyzdy keshendi mindet. Elde 3D-prıntıng, onlaın-saýda, mobıldi ban­kıng, sıfrly qyzmet kórsetý sekil­di densaýlyq saqtaý, bilim berý isin­de qol­danylatyn jáne basqa da perspek­tıvaly salalardy damytý kerek. Bul ındýstrıalar qazirdiń ózinde damyǵan elderdiń ekonomıkalarynyń qurylymyn ózgertip, dástúrli salalarǵa jańa sapa darytty», - dep naqty tapsyrma berip, maqsatty aıqyndaǵan edi.

Qazaqstan Respýblıkasy turǵyndarynyń ómir sapasyn art­tyrý, ál-aýqatyn jaqsartý, sonymen birge, ulttyq ekonomıkany sıfr­lan­­dyrý baǵdarlamasyn iske asyrý aıasynda 2020 jylǵa deıin ǵalamtor qoldaný­shy­lardyń sanyn seksen prosentke deıin art­tyrý maqsaty, Qazaqstan Respýblıkasy azamattarynyń toqsan bes paıyzyn sıfr­ly xabar taratýmen qamtamasyz etý, Qazaqstan Respýblıkasy turǵyndarynyń sıfrlyq saýattylyǵyn seksen prosentke deıin arttyrý maqsaty tur. Bul úshin 2018 jyldyń ózinde «Sıfrly Qazaqstan» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda Qazaqstan Respýblıkasynd eki júz qyryq tórt radıo­ men televızıalyq stansa óz jumysyn bastaıdy. «Sıfrly Qazaqstan» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda iske qosylǵan radıo men telefızıalyq stansa óz jobalarymen, sapaly ónimderimen Qazaqstan Respýblıkasy turǵyndaryn qýantady.

«Sıfrly Qazaqstan» memlekettik baǵdarlama tek Qazaqstandaǵy IT salasyn ǵana emes, Qazaqstan qoǵamyndaǵy basqa da kóptegen salany jetildirýge, damytýǵa arnalǵan. «Sırly Qazaqstan» memlekettik baǵdarlama ishki jalpy ónimdegi IT salasynyń úlesin eki jylda, ıaǵnı 2020 jylǵa deıin bes paıyzǵa deıin jetkizý kún tártibinde turǵan basty máselelerdiń biri. Ol josparda turǵan másele. IT-sektorynda júz elý  myń jańa jumys orny ashylyp, jumyssyz júrgender úshin tamasha múmkindik ekeni jasyryn emes. Eńbek ónimdiligi otyzjeti paıyzǵa jetkizý de jospardabar. Qazaqstan Respýblıkasy halqynyń sıfrlyq saýattylyǵyn arttyrý da eń basty maqsat, mindeti turǵanyn aıta ketken jón. Josparǵa sáıkes, Qazaqstan Respýblıkasy azamattarynyń  IT salasyndaǵy saýattylyǵyn seksen bes paıyzǵa deıin arttyrý basty maqsat. Ol muratqa jetý jolynda kóptegen jumystar atqarylyp jatyr jáne ol óz nátıjesin bermeı qoımaıdy. Sebebi maqsatqa jetý jolyndaǵy satylar naqty tapsyrmalarmen jáne dedlaınmen bekitilgen. Onyń nátıjesi kórinip te jatqanyn atap ótý kerek.

«Sıfrly Qazaqstan» memleketti baǵdarlamasyn iske asyrýda tórt naqty baǵyt, baǵdar bar. Onyń  árqaısysyna jeke-jeke toqtalyp óteıik.   Birinshi baǵyt – Qazaqsatndaǵy aýyldardy qoljetimdi ınter­netpen qam­­ta­­masyz etý, Qazaq­stan­ Respýblıkasynyń tranzıttik jaǵdaıyn jaqsartý. Endi ekin­shi baǵytqa toqtalaıyq, ekinshi baǵyt – ekono­mıka­­­ sektorlaryna, máselen, kólik jáne logıs­tıka salasy nemese den­­­saý­lyq saqtaý, bilim berý salasy, sonymen birge, aýyl sharýa­shy­­ly­­ǵy jáne elektrondy saýda sıfrly teh­­­no­lo­gıany engizý.

Úshinshi baǵyt – Qazaqstan Respýblıkasynyń memleket­tik or­­gan­dar jumysynyń sapasyn jaqsartý. Al tór­tin­shi baǵyt IT-mamandardy daıarlaýǵa arnalǵan.

Sıfrly tehnologıanyń Qazaqstan Respýblıkasy turǵyndarynyń jar­tyǵa jýyǵy turatyn aýyl turǵyndary úshin, aýyl-aımaqtarda óz nanyn taýyp júrgen aýyl sharýa­shy­lyǵy salasyna da bereri óte kóp ekenin aıta ketý kerek. Dúnıejúzine tanymal «Microsoft» kompanıasynyń qbasshysy Bıll Geıts oılap tapqan «Orakýl» atty kompúterlik baǵdarlama aýylsharýashylyǵyna arnalǵan jerlerdiń jaǵdaıyn saýsaqpen sanarlyq qana ýaqyt ishinde taldaý jasap, qandaı jaǵdaıda ekenin dál jetkize alady. Dál qazirgi ýaqytta Qazaqstan Respýblıkasynda egistik pen jaıy­lymnyń kóbi jekeniń qolynda nemese iske aspaı, ıaǵnı paıdalanylmaı jatqany qynjyltady. “Sıfrly Qazaqstan» memlekettik baǵdarlama atalǵan jer ıeleri­niń aty-jóni men jerdiń qansha ýaqyttan beri paıdalanylmaı jatqanyn dál aıtyp bere alady. Bul degenimiz «Sıfrly Qazaqstan» memlekettik baǵdar­la­ma­sy aıasynda Microsoft kompanıasynyń basshysy Bıll Geıtstiń «Orakýly» da Qazaqstan Respýblıkasynyń keń qoldanysqa enýi ábden múmkin ekenin aıta ketý kerek.

Sıfrly tehnologıa budan basqa kóptegen salalarynda da paıdalanylyp keledi. Onyń ishinde densaý­lyq saqtaý salasy, bilim berý sala­sysynda da paıdalanyldy. Bıyl, ıaǵnı 2018 jyly sıfrly tehnologıany jetil­dirý úshin Qazaq­stan Respýblıkasynyń orta bilim berý mekemelerinde, ıaǵnı mektep­terde elektron­dy kún­delik qoldanysqa engiziledi. Sony­men birge, muǵalimder istegen jumys­ta­ry­nyń esebi, jos­parlaryn burynǵydaı qaǵaz júzinde emes, endi elektrondy túrde jazyp, tapsyra alady.

Munyń bári Qazaqstan Respýblıkasy halqynyń dáýletti ǵumyr keshýi maqsatynda jasalyp jatqan is-shara ekenin anyq bilýimiz kerek beseneden belgili. Qazaqstan Respýblıkasy turǵyndarynyń áleýmettik jaǵdaıy jaqsaryp, eńsesi tiktegende ǵana Qazaqstan Respýblıkasy álemdegi damyǵan, sonymen birge órkenıetti elderdiń qataryna ene alady. Iaǵnı aldyńǵy «qatarly otyz eldiń qataryna ene alady. Atalǵan muratqa jetý jolynda Qazaqstan Respýblıkasy Úshinshi jańǵyrýdy eńserýi kerek. Aldaǵy ýaqytta zaman kóshinen qalyp qalýdy qalamaıtyn kez kelgen adam, onyń ishinde túrli maman ıeleri, ǵalym­dar jáne stýdentter komýnıkasıalyq baıla­nys, onyń ishinde tele­komýnıkasıa, sandyq televızıa, ınternet, aqparattyq tehnolo­gıalar, elektrondy úkimet, elektrondy onlaın saýda-sattyu, ınteraktıvti jarnama men qoǵamdyq medıa sektoryndaǵy mańyzdy taqy­­ryptardan tys qalmaýy tıis.

Qatysty Maqalalar