Baǵdarlamada  ár bapqa naqty túsinikteme berilgen. Aqıqaty,  zańnyń aldynda  bárimiz de birdeımiz. Sondyqtan da zańnyń mártebesi bıik turýy kerek. Ókinishke qaraı, kóp jaǵdaıda zańdy buzatyn adamdar qoǵamda jıi kezdesedi. Keıde sot sheshimi oryndalmaı jatady. Mundaı jaǵdaıda ne isteý kerek?

Árıne, bul kezde sot oryndaýshylary kemekke keletini sózsiz. Elbasy tapsyrmasymen jasalǵan. 100 naqty qadamnyń Ult josparynda jeke menshik sot oryndaýshylary ınstıtýtyn damytýǵa erekshe kóńil bólingen. Bul  100 naqty qadamnyń 27 qadamynda atap kórsetilgen.

Buryn  bul qyzmetti memlekettik sot oryndaýshylary atqaryp keldi. Desek te, jalpy jeke menshik sot oryndaýshylary ınstıtýty Qazaqstanǵa ne beredi?

1. Árbir sot oryndaýshysynyń jaýapkershiligi kúsheıedi.
2. Olar sot sheshimin oryndatýǵa jan-tánimen kirisip,  jumys isteıdi.
3. Jeke sot oryndaýshylardyń arasynda básekelestik artady.
4. Halyqtyń jeke sot oryndaýsshylarǵa degen senimi kúsheıedi.
5. Belsendi jumys isteıtin sot oryndaýshysyn halyqtyń ózi tańdaı alady.
6. Jumystyń sapasy artady.

Jalpy álemdik tájirıbege nazar aýdaratyn bolsaq, jeke sot oryndaýshylary tuńǵysh ret Fransıada  júzege asty.  Sonymen qatar Baltyq jaǵalaýy elderi men Bolgarıada da bul júıeli túrde jumys isteıdi. TMD memleketteriniń arasynda  jeke sot oryndaýshylar ınstıtýtyn alǵashqylardyń biri bolyp Qazaqstan engizdi. Endi munyń  orasan zor paıdasy bar. Jeke sot oryndaýshylardyń mindeti alımentten bastap, járdemaqy, eńbekaqy, zeınetaqyǵa  deıin óndirip alý bolyp tabylady. Sondyqtan sot aktilerin der kezinde ári jedel orynda sot júıesine degen senimdi kúsheıtedi. Bul bir jaǵynan sot qyzmetin zaman talabyna saı jeitldirý ekeni sózsiz.

Mamandar atap ótkendeı, jeke sot oryndaýshylarynyń kún ótken saıyn halyqqa paıdasy tıip jatqanyn atap ótýge bolady. Birinshiden, uzaq jyldardan beri sheshemin tappaı jatqan  qujattarda qozǵalys bastaldy.  Olardyń oryndalý merzimi qysqardy.  Ekinshiden, bul jaıt elimizde táýelsiz ári kúshti sot bıliginiń jumys isteýine septigin tıgizýde. Budan shyǵatyn qorytyndy ne? Elimizde jeke sot oryndaýshylardyń qoǵam damýyndaǵy úlesi barǵan saıyn artty. Halyq jeke sot oryndaýshylary ınstıtýtynyń qajet ekenin túsindi. Sondyqtan  turǵyndaar sot sheshiminen keıin óziniń paıdasyn óndirip alý úshin memlekettik sot oryndaýshysynan góri jeke sot oryndaýshylarǵa kóbirek qyzyǵýshylyq tanyta bastady. Onyń ústine qazirgi ýaqytta eldegi halyqtyń da quqyqtyq saýattylyǵy artqanyn jasyrýǵa bolmaıdy. Demek, bul Qazaqstan bıliginiń alǵa qaraı basyp otyrǵan  otyrǵan durys qadamy.

Jeke sot oryndaýshylarynyń sot aktisin jedel atqarylýyna  yqpal etip otyrǵan  taǵy bir jaıt  bar. Jeke sot oryndaýshylary sot aktisiniń tez oryndalýyna meterıaldyq turǵydan da ózderi de múddeli ekenin aıtýymyz kerek..

Búgingi kúni jeke sot oryndaýshylary júıesi álemniń 65 elinde jumys istep keledi. Qazaqstandaǵy sot júıesinde júrgizilip jatqan reformanyń jemisi qazirdiń ózinde kórine bastady dep aıtýǵa bolady. Osyǵan qatysty arnaıy zańdar da  qabyldandy. Jeke sot oryndaýshylardyń ókilettiligi keńeıdi. Bul árıne, 100 naqty qadam Ult josparynyń  nátıjesi der edim.