Otandy súıý, týǵan jerińdi qurmetteý dinimiz Islamda da aıtylady. Mysaly, Paıǵambarymyzdyń «Otandy súıý – ımannan», degen sózinde qanshama tereń mán jatyr. Imandy adamnyń eń aldymen júregi taza bolary daýsyz.

Al júregi taza adamnyń shynaıy súıispenshilikke ıe ekeni sózsiz. Paıǵambarymyz aıtyp otyrǵan ımandylyq bar jerde ǵana Otanǵa degen pák mahabbat bolady. Islamda  bes nárseni – Otandy, dinińdi, ar-namysyńdy, janyńdy, dúnıeńdi kózdiń qarashyǵyndaı saqtaýǵa shaqyrady. Alla Elshisi bir hadısinde: «Basshy eline, otaǵasy januıasyna, malshy malyna jaýapty. Árkim óz qaramaǵyndaǵylardan suraqqa tartylady», dep, adam balasynyń keler dúnıdegi úlken jaýapkershiligin aıqyndap bergen. Otbasy úshin jaýapty moınyna alatyn otaǵasyna artylǵan júktiń salmaǵy men týǵan jerińe degen súıispenshiliktiń salmaǵymen birdeı. Týǵan jerińdi súımeseń, týǵan topyraǵyń úshin qyzmet etpeseń suraqqa tartylaryń anyq. Óıtkeni týǵan jer degen seniń ákeń, seniń otbasyń, seniń ómiriń ǵoı.

Elbasymyz Nursultan Nazarbaev ta maqalalarynda týǵan jerge taǵzym etý máselesin jıi kóteredi. Bul máseleniń mańyzdylyǵy sol – egemendi elimizdiń jasap bergen jaǵdaıynyń arqasynda kásibin dóńgeletken kásipker azamattardy týǵan jer úshin qyzmet etýge shaqyrý bolyp tabylady. Alla bergen dáýletin kásipkerler el ıgiligine jumsaýy azamattyq paryzyn óteý bolyp sanalady.

Tarıhymyzǵa úńilsek, bar tapqanyn el ıgiligi úshin jumsap, erteńgi urpaqqa óshpes mura qaldyrǵan tulǵalar az emes. Mysaly, 1836 jyly Semeı qalasynda Tynybaı Káýkenuly alyp meshit saldyrǵan. Osy kúnge deıin smeılikter Tynybaı Káýkenulyn úlken qurmetpen eske alyp, meshitke kirgen saıyn duǵa baǵyshtaıdy. Búginde Tynybaı meshiti elimizdegi kóne ǵıbadathanalardyń biri bolyp sanalady.

Sonymen qatar bul kúnderi aty ańyzǵa aınalǵan atymtaı jomarttardyń biri Baspaı baıdy erekshe atap ótýge bolady. Esil ózeniniń ústine kópir saldyrǵan, talaı muqtaj jandarǵa kómek qolyn usynǵan Baspaı baı keler urpaqqa óz isimen úlgi.

«Adam ólgen soń onyń úsh amalynan basqasy toqtatylady. Olardyń júrip turatyn sadaqasy (jol, mektep, meshit, kópir salý) paıdaly bilim jáne ózine duǵa etetin salıqaly urpaq» - degen keremet hadıs bar. Adamnyń atyn óshirmeıtin osyndaı uly ister árbir adamdy týǵan jerine taǵzym etýge baýlıdy.

Týǵan aýylǵa, jerge kómek kórsetý úrdisi búginde qanatyn keńge jaıyp keledi. Aldaǵy ýaqyttarda osyndaı elge kómegi bar sharalar kóptep atqarylatynyna senimimiz mol.

Otandy qorǵaý árbir azamattyń boryshy. Paıǵambarymyz bir hadısinde:

«Shekarany jáne Otandy qorǵaý úshin bir kún, bir tún kúzetý bir aı nápil oraza ustap, túnde nápil  namaz oqýdan qaıyrly» depti.

Ulan-ǵaıyr keń dala ata-babalarymyzdyń  asqan erligimen, qanymen jetken. Otan tarıhyndaǵy Abylaı han, Han batyr  Qabanbaı,  qanjyǵaly Bógenbaı, Raıymbek, Shyńqoja, Boranbaı syndy taǵy basqa elge qorǵan bolǵan alyp tulǵalarymyzdyń esimin jas urpaq búginge deıin qurmetpen eske alady. Osyndaı elin qorǵaǵan batyrlardyń erligin sát saıyn dáripteý – jas urpaqtyń sanasyna Otanǵa, týǵan jerge degen súıispenshiligin sińire túseri haq.

Elbasymyzdyń: «Týǵan jerge degen súıispenshilik Týǵan elge – Qazaqstanǵa degen patrıottyq sezimge ulasady» degenindeı, týǵan jerimizdi qasterleý, topyraǵyn kıeli sanaý arqyly elge, memleketke qyzmet etý túsinigi qalyptasady. Al óz Otanyn súımegen adamnan memleket qana emes, óz otbasy da zardap shegedi. Sondyqtan, balabaqsha, mektepterde týǵan jer taqyrybynda arnaıy pánder oqytylyp, jas urpaqty Qazaqstandy súıýge baýlýymyz kerek.

Avtor: Qaırat Baqtybaı

Bul maqala Azamattyq bastamalardy qoldaý ortalyǵynyń «Týǵan jer» granttyq jobasy aıasynda jazyldy.