Máskeýge úsh kúndik saparmen AQSH memlekettik departamentiniń orynbasary, Ýkraınanyń AQSH ákimshiligindegi kýratory Vıktorıa Nýland keldi.

Sheginis jasaıyq: Nýland Obama ákimshiligi kezinde Mınsk prosesiniń kýratory bolyp Pýtınniń kómekshisi Sýrkovpen kelissózder júrgizdi, ol Nýland-Sýrkov formaty retinde tarıhta qaldy. Qazirgi kezde memdep-te Mınsk prosesiniń barlyq núansyn Nýlandtan artyq biletin adam joq deýge bolady.

Aıta ketý kerek, Nýland Sýrkovpen kelissózderde qatań pozısıa ustandy, sonyń arqasynda Ýkraına óz jerlerin qaıtara bastady, Donbassta BUU bitimgershilik kúshterin engizý naqty talqylandy, oǵan tipti Qazaqstannyń da kandıdatýrasy qarastyryla bastaǵany este qalypty. Alaıda bılik basyna Tramptyń kelýimen munyń bári aıaqsyz qaldy. Nýland-Sýrkov formaty Pompeo-Lavrov formatymen almasty.

Osydan keıin-aq Ýkraınanyń kapıtýlásıasy bastaldy. Teń emes tutqyn almasý, teń emes tynyshtyq rejımi (ýkraındyqtarǵa jaýap oq atýǵa tyıym salý), áskerdi aldyńǵy pozısıalardan alyp ketý, birneshe eldimekenderdi separatısterge tastap ketý jaǵdaılary boldy. Sóıtip Ýkraına prezıdenti Zelenskıı Aq úıge, Tramptyń qabyldaýyna shaqyrtý alýǵa tyrashtandy. Sondaǵy estigeni: "Zelenskıı aqyldy jigit, ol Pýtınmen kelisimge keledi, sonda ǵana Aq úıge kelýine múmkindik týady" degen músirkeýshilik sóz.

Baıden kelisimen burynǵy statýs-kvo ornyna keldi. Nýland Mınsk kelisimin bastapqyda Ýkraınada qalaı túsinse, solaı túsindi. Ol qandaı túsinik edi? Eske salyp óteıik.

Eń aldymen RF ózi basyp alǵan jerlerdi, ıaǵnı Lýgansk, Donesk oblystarynyń jerin tolyqtaı bosatyp, shekarany ýkraındyqtardyń baqylaýyna qaıtarýy kerek. Tek sodan keıin ǵana ol oblystarda jergilikti bılik organdarynyń saılaýy ótedi. Ol oblystarǵa eshqandaı da erekshe statýs berilmeıdi, Ýkraına Konstıtýsıasyn ózgertý tek qana ýkraındyqtardyń óz qolynda!

Al Reseı bolsa, óz áskerin shyǵarmaı-aq, shekarany bosatpaı-aq Lýgansk, Donesk oblystarynda saılaý ótkizýdi, atalǵan eki oblysqa erekshe statýs berýdi, ol úshin Ýkraına Konstıtýsıasyn ózgertip ony federatıvtik respýblıka qylýdy talap etedi.

Baıqaǵanymyzdaı, RF talaptary absýrd ekeni kórinip tur. Aldymen táýelsiz eldi basyp alady, ol úshin separatısterdi qolyna qarý berip qutyrtady, artynan erekshe statýs talap etedi?! Bulardyń bizge de jasaıyn dep júrgenderi osy taqylettes ekenin kez kelgen aqyldy, patrıot adam túsinedi degen oıdamyn.

Jaqynda RF-nyń burynǵy prezıdenti Medvedevtiń maqalasy jaryq kórdi. Onda ol Ýkraınaǵa doń-aıbat kórsetip, qoqan-loqqy jasaıdy. "Ýkraındar sózinde turmaıdy, birese olaı, birese bulaı sóıleıdi, Aq úıdegi qojaıyndarynyń yǵyna jyǵylady" dep ses kórsetedi. Sonda Medvedevtiń oıynsha ýkraındar tek qana Máskeýge qalaı tıimdi bolsa solaı júrýi kerek eken. Iá, Zelenskııdiń solqyldaq tanytqany ras, biraq Ýkraına Zelenskıı emes qoı, onyń óziniń eldik múddesi bar, ol Zelenskııdiń kózqarasymen únemi sáıkes kele bermeıdi degen durysyraq bolady. Ol búgin bar, erteń joq degendeı.

Keshe Nýlandtyń Máskeýdegi kezdesýleri aıaqtaldy. RF BAQ-taryndaǵy Nýland týraly neshetúrli ósekter men ony jer qylý úshin jazylyp jatqan maqalalar bir ǵana nárseni kórsetedi – Nýland Máskeý oılaǵan jerden shyqpaǵan, óziniń birde-bir pozısıasynan sheginbegen, prınsıpti máselelerde ol qatańdyq tanytqan. Rábkovtyń (RF SİM orynbasary) keshegi baspasóz máslıhatynda aıtqan: "RF men AQSH arasy burynǵydan da nasharlaı túsedi, taǵy da AQSH tarapynan sanksıalar salynýy múmkin" degeni osy oıdy naqtylaı túsedi.

Peskovtyń búgingi aıtqanynan eki el arasynda aıta qalarlyqtaı jaqyndasý bolmaǵanyn uǵýǵa bolady. Al Patrýshevtiń "AQSH bizdiń Ýkraınamen jáne Grýzıamen ara-qatynasymyzdy buzǵysy keledi" degeni tipti ashshy mysqyldan basqa eshteńe de týǵyzbaıdy.

Endeshe Nýland nege keldi? Birinshiden, Baıden-Pýtın kezdesýinen beri tórt aı ótti, ne ózgerdi – sony tekserýge keldi. Qorytyndysy nól, eshteńe de ózgermegen. Ekinshiden, Pompeo-Lavrov formaty endi Nýland-Kozak formatyna ózgerýi tıis. Nýland Mınsk kelisiminiń qazirgi kýratory Kozakpen kezdesti, ıaǵnı jańa qarym-qatynas jolǵa qoıyldy. Nýlandtyń jumysy bitti. Ol Reseıge unaı ma, unamaı ma, ol endi ózderiniń sharýasy, solaı emes pe?

Qýanysh Edilhantegi

Sholýshy