"Statısıkada elimizdiń ónertapqyshtyq belsendiliginiń koefısıenti patenttik vedomstvoǵa 1 mln adamǵa shaqqanda berilgen ótinimder sany boıynsha aıqyndalady", - delingen mınıstrliktiń túsiniktemesinde.

Ulttyq zıatkerlik menshik ınstıtýtynyń málimeti boıynsha, bul kórsetkish 2021 jyly 41,28, 2022 jyly 42,39 jáne 2023 jyly 45,77 boldy.

- Ulttyq zıatkerlik menshik ınstıtýtynyń jyldyq esebine sáıkes, Patent Cooperation Treaty júıesi boıynsha halyqaralyq patentke 2021 jyly 31 ótinim, 2022 jyly 24 ótinim, 2023 jyly 26 ótinim berildi. Eýrazıalyq patenttik konvensıaǵa 2021 jyly 81 ótinim, 2022 jyly 78 ótinim, 2023 jyly 103 ótinim berildi. Patent Cooperation Treaty erejelerine sáıkes, bir halyqaralyq ótinim berý arqyly ótinish berýshi álemniń kóptegen elderinde óz ónertabystarynyń qorǵalýyn qamtamasyz ete alady. Eýrazıalyq patenttik konvensıa óz kezeginde jeke jáne zańdy tulǵalarǵa biryńǵaı Eýrazıalyq patent negizinde ónertabystar men ónerkásiptik úlgilerge óz quqyqtaryn qorǵaýǵa múmkindik beredi, — delingen mınıstrliktiń jaýabynda.

Qazaqstannyń ónerkásiptik menshik obektilerine 2021 jyly barlyǵy 12 761 qorǵaý qujaty, 2022 jyly — 12 099 qujat, 2023 jyly — 13 270 qujat berildi.

Ǵylym komersıalanýda ma?

Ǵylym qory ótkizgen komersıalandyrý jobalary granttarynyń konkýrsynan ótken 5 jobany satý 1 mlrd teńgeden asty. Onyń ishinde ǵylymı-tehnıkalyq damýǵa 4 jobanyń jalpy úlesi 72,5 mlrd teńgeni qurady. Bul qarajatqa satý kórsetkishteri, birlesip qarjylandyrý, salyq tólemderi, satyp alynǵan jabdyqtar jáne roıaltı kiredi.

— Joǵary tehnologıalyq ónimdi satýdan túsken jalpy paıda 33,7 mlrd teńgeni qurady, 1763 jumys orny quryldy, búdjetke 7,8 mlrd teńgeden astam salyq tústi jáne 9,7 mlrd teńgege qosa qarjylandyrý tartyldy. 534 mln teńgege roıaltı tólendi (avtorlyq roıaltı — red.) jáne 20,8 mlrd teńgege negizgi kapıtal satyp alyndy, — delingen mınıstrliktiń habarlamasynda.

Memleket 2023-2025 jyldarǵa arnalǵan komersıalandyrý jobalaryn qoldaýǵa 62,1 mlrd teńge bóledi.

Qazaqstandyq ǵalymdar halyqaralyq basylymdarda jarıalanady ma?

Halyqaralyq masshtabta ǵylymı belsendilikti baǵalaıtyn Web of Science negizindegi incites analıtıkalyq júıesi bar. Bul júıe jeke ǵylymı uıymdardyń da, elderdiń de jarıalanymdyq belsendiligi men ǵylymı tıimdiligine salystyrmaly taldaý júrgizýge múmkindik beredi. InCites (Clarivate Analytics) málimetteri boıynsha, 2019-2023 jyldary qazaqstandyq ǵalymdar halyqaralyq basylymdarda 21 506 jumys jarıalady. Onyń 63,83% - drýgımı basqalar keltirgen.

Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligi bul máselede álemdegi eń tanymal ǵylymı metrıkalyq kórsetkishti Hırsh ındeksi retinde baǵalaıdy. Bul ındeks jarıalanymdardyń sanyn da, olarǵa siltemelerdi de eskeredi.

2019-2023 jyldary Web of Science jýrnalynda jıi jarıalanǵan jáne Hırsh ındeksiniń joǵary kórsetkishin alǵan 9 qazaqstandyq ǵalym:

• Isahov Álibek - jarıalanymdar sany 227/h-Index-37
• Zdoroves Maksım - jarıalanymdar sany 245/h — Index-37
• Bákenov Jumabaı - jarıalanymdar sany 102/h — Index-26
• Kozlovskıı Artem - basylymdar sany 150/h — Index-23
• Davletov Qaırat - basylymdar sany 47/h — Index-23
• Semenova Iýlıa - jarıalanymdar sany 59/h — Index-17
• Sapparov Arman - jarıalanymdar sany 26/h — Index-15
• Kolesnıkov Aleksandr-basylymdar sany 36/h — Index-15
• Sársenbekuly Baýyrjan - jarıalanymdar sany 33/h — Index-15.

Web of Science halyqaralyq derekter bazasynyń derekteri boıynsha, sońǵy bes jylda qazaqstandyq ǵalymdardyń ǵylymı eńbekterine 107 690 silteme jasalǵan. Scopus halyqaralyq derekter bazasy boıynsha sońǵy bes jylda qazaqstandyq ǵalymdardyń ǵylymı eńbekterine 305 837 silteme jasaldy.

Biz dıplom satatyn ýnıversıtetterdi tolyqtaı joıa bildik pe?

Mınıstrliktiń málimetinshe, sońǵy 5 jylda sapasyz bilimi bar joǵary oqý oryndarynyń sany 16-ǵa qysqardy. Sondaı-aq, 66 JOO daıyndyqtyń beıindi emes baǵyttary boıynsha 547 qosymsha lısenzıany qaıtaryp aldy.

Osy jyldan bastap baqylaý sýbektileriniń tizbesi avtomatty rejımde táýekelderdi baǵalaý men basqarýdyń aqparattyq júıesimen aıqyndaldy. Baqylaýǵa jatatyn joǵary oqý oryndarynyń tizimi adamnyń qatysýynsyz avtomatty túrde anyqtaldy. Bul óz kezeginde baqylaý organdaryna quqyq buzýshylyqtardyń aldyn alýǵa múmkindik beredi.

2024 jyly baqylaý is-sharalaryn ótkizý kestesine 34 JOO engizildi.

  "Ǵylym jáne joǵary bilim salasyndaǵy baqylaý jumysy júıeli negizde júrgiziledi jáne belgilengen tártippen jalǵasady", — dep jazady mınıstrlik mamandary.

Jas ǵalymdardyń ıpotekasy

2023 jyly Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligi men "Otbasy banki" AQ arasynda jas ǵalymdardy kredıtteýdiń 2023-2027 jyldarǵa arnalǵan baǵdarlamasy boıynsha yntymaqtastyq týraly kelisimge qol qoıyldy. Osy Kelisim aıasynda jas ǵalymdarǵa 5,6 mlrd teńge somasyna 290 kredıt berildi. 2023 jyly 104 ıpoteka, 2024 jyly 186 ıpoteka berildi. Endi transhty 2025 jyly bólý kerek.

Osy Baǵdarlamaǵa qatysýshylarǵa mynadaı talaptar qoıylady:

• eń joǵary soma - 20 mıllıon teńgege deıin;
• 8 jyldan aspaıtyn merzim, 11 jyldan aspaıtyn merzimmen turǵyn úı zaemyna keıinnen kóshý júzege asyrylady;
• syıaqy mólsherlemesi-jyldyq 5% ;
• bastapqy jarna-sharttyq somanyń 10% - dan 50% - na deıin.