Memleketter arasynda eshqandaı dostyq bolmaıdy, tek múdde qatynasy ǵana bolady. Álde bir jattandy dıalogtardyń bundaı múddede paıdasy shamaly bolatynyn kúnde kórip, bilip otyrmyz.
Reseıdiń Ýkraınaǵa ásker kirgizý týraly sheshimi bir jaǵynan qajettilikten boldy. Kezkelgen el óz ultynyń múddesi men qaýypsizdigi úshin aıanbaıtyny haq. Onyń ústine, Qyrym men Harkov syndy Ýkraınanyń shyǵys aımaqtarynda orystar men orys tildiler basym. Olar Orystan ultshyl-radıkaldardan qorǵaýdy talap etip otyr. Onyń ústine bul qıyn kezeńdi sátti paıdalanǵan orys ultshyldary Ýkraınanyń jańadan kelegn bıligin moıyndamaýda. Bul Orystyń oılaǵanynan shyqqan sebep boldy. Sonymen RF Memdýmasy kómektesýge bel býyp, orys armıasy Ýkraınaǵa bet aldy.
Ýkraına úshin saıası ózgeristen góri el tutastyǵyn saqtap qalý mańyzdy
Ýkaraınadaǵy "Evromaıdanshyl" ultshyl, radıkaldyq toptar jalpy jaqtan saıası máńgúrttikterin kórsetti. Saıasatkerlik pen sabyrlylyqty, qanaǵatty umytyp ketken radıkaldy toptyń nıetteri durys bolǵanymen amaldary qatelikke uryndyrdy. Halyqty bir-birine aıdap saldy, zorlyqty áreketterge bardy, jur arasynda jaqsy obyraz qaltyra almady. Negizi Iankovıchti qozǵap, kóz aldaǵy múddelerin oılap júrgende, Ýkraına ultshyldary men Evromaıdanǵa qarsy toptar orystarmen birlese otyryp odaq qurdy. Tym keýdemsoqtyq óz otandarynyń tragedıasyna aınalyp barady. Qazir Ýkraınderge saıası qaıta qurý kerek emes, eń mańyzdysy Eldiń tutastyǵyn saqtap qalý kerek. Biter is bitken soń qylyshtaryn dáretke shabatyn bolady. Áli de ymyralasý arqyly Orystyń saıası bultaǵynan sytylyp shyǵyp, eldiń tutastyǵyn qorǵap qalýlary kerek. Anaý jańadan saılandy delingen mınıstrler men prezıdentteri durys málimdeme jasaýdy da bilmeıtinin kórsetti. Esterin jınap bolǵansha, toıda tarqap ketedi ǵoı. Tipten orystar ásker dekirgizdi, gazdi da qysty, saıası-ekonomıkalyq qysym men áskerı qysym Ýkraınderdi keshirmeıdi. Onyń ústine halyq pen halyqtyń, bılik pen halyqtyń arasyndaǵy alaýyzdyq áskerı qurylymdarǵa da kirip ketken. Bul berkesizdikti keltirip shyǵardy.
Halyqaralyq kepildeme oryndala ma?
Ýkraına atomnan óz erkimen bas tartqan el. Endi sol kezdegi halyqaralyq kelisim boıynsha BUU qaýypsizdik keńesi men mindetti moıyndaryna alǵan memleketter kepildengen qorǵaýdy oryndaýlary kerek. AQSH kelmese, Ýkraınany Reseı jaýlap alady. AQSH 1994 jyly moınyna Ýkraınany qorǵaý jóninde mindetteme alyp qoıǵan. Bar úmit sol AQSH-ta. Eger kepildeme oryndamasa bul kún Qazaqtyń basyna da taıaý degen sóz. "Ógizge týǵan kún buzaýǵa da týady". Onda bizdiń el atom qarýyn qolǵa keltirýge myqtap kirisýge quqyly bolady. Olaı bolǵan jaǵdaıda ýkraınder úshin qyrylyp bitkenshe soǵysýdan basqa shyǵar jol joqqa aınalady. Eger soǵys uzaqqa sozylsa qoldaý da, bılik pen halyqtyń biriligi de artady, orystardyń kúshi de álsireýi múmkin, orys bıligi túrili qysymdarǵa qarata psıhologıalyq sharshaýǵa urynyp, ishki búlinýshilikten saqtanýǵa májbúr bolady. Eýro Odaq Orystarǵa qazirshe eshteńe isteı almaıdy. Olarǵa qarsy orystyń qysymy daıyn.
Eger Ýkraına soǵysqa shyqpaı, birlik bolmaı, jeńilse, onda orystardyń aram nıeti qabynady. Ýkraınderge jalǵyz jol qaldy: Soǵysý. Bala-shaǵasymen qosyp soǵysqa attaný. Otan úshin ólýge attanýlary kerek. Basqa jol joq. Endi Ýkraıinder Ianýkovıchke zar boldy! Eýro Odaq eki orystyń soǵysyn kórip kúlip otyra beredi.
Al Qazaqstan úshin eń keregi halyqaralyq kepildemeniń(mindettemeniń) oryndalýy men oryndalmaýy bolyp otyr. Sebebi bul bizdiń de basymyzda bar saqına!
Ahmetuly Beısen
