الماتى مەن استانا تۇرعىندارى ونى تەك جاقسى سوزدەرىمەن ەسكە الادى
يمانعالي نۇرعالي تاسماعامبەتوۆ سوڭعى 20 جىلدا كومسومول ۇيىمىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسىنان باستاپ ق ر پرەمەر-مينيسترى ورىنباسارىنا دەيىنگى جولدان ءوتتى. ول 1995 جىلدان باستاپ، 1997، 2002 جىلى جوعارى قىزمەتتەر اتقارىپ، ءتىپتى پرەمەر كرەسلوسىنا دەيىن جەتتى. ءبىراق، سول جىلى اق ول ورىنتاعىن بوساتىپ، مەمحاتشى بولدى، ارى قاراي 2004 جىلى ق ر پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسى، 2004 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىنان 2008 جىلدىڭ ءساۋىر ايىنا دەيىن الماتى قالاسى اكىمى بولدى. 2008 جىلدىڭ ءساۋىر ايىنان 2014 جىلدىڭ قازان ايىنا دەيىن استانا قالاسى اكىمى، 2014 جىلدىڭ 22 قازانىنان 2016 جىلدىڭ 13 قىركۇيەگىنە دەيىن قازاقستاننىڭ قورعانىس ءمينيسترى بولدى.
ەڭ حاريزمالى ساياساتكەر جايلى تاعى نە بىلەمىز؟ ونىڭ ءومىربايانىنان بىرنەشە فاكتى كەلتىرەيىك:
بىرىنشىدەن: يمانعالي تاسماعامبەتوۆ كىشى جۇزدەن. ( 1956 جىلى جەلتوقساننىڭ 9 كۇنى گۋريەۆ وبلىسى، ماحامبەت اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن.
- قورعانىس ءمينيسترىنىڭ ۇلكەن قىزى - قازاقستاننىڭ ەڭ باي ادامى، تانىمال كاسىپكەر كەڭەس راقىشيەۆتىڭ جارى.
- يمانعالي تاسماعامبەتوۆتى پرەزيدەنت ءاردايىم وتە جاۋاپتى وپەراتيۆتى شەشىم قابىلداپ، ءتۇيىندى ماسەلەلەردى شەشۋى ءتيىس قىزمەتتەرگە تاعايىنداعان. يمانعالي تاسماعامبەتوۆ ۇكىمەتى پارلامەنتتە جاڭا جەر كودەكسىن قاراۋدى ۇسىنعان، ول قازاقستاندا بىرنەشە جىل بۇرىن تالقىعا تۇسكەن جەكە مەنشىك جەرگە قاتىستى داۋ. ول كەزدە جەر كودەكسى ۇكىمەت ۇسىنعان كۇيى قابىلدانعان بولاتىن، ءبىراق تاسماعامبەتوۆ مالىمدەمە جاساپ: « پارلامەنت ءماجىلىسى ءوزىنىڭ تولىققاندى ەمەستىگىن جانە ارى قارايعى ەكونوميكالىق رەفورما شيەلەنىسىنە دايىن ەمەستىگىن كورسەتتى»—دەپ ورنىن بوساتىپ، قىزمەتىنەن كەتتى.
- الماتى اكىمى بولىپ تۇرعان كەزدە، وپپوزيسيالىق باق-تاردا جازعانداي ول بىرنەشە داۋلى وقيعالاردىڭ ورتاسىندا ءجۇردى. 2006 جىلدىڭ شىلدە ايىنداعى شاڭىراق وقيعاسى ونىڭ رەپۋتاسياسىنا ءبىراز زالال كەلتىردى
- «ازيا داۋسى» فەستيۆالىنىڭ جابىلىۋىندا دا ونى ەسكە الادى.
دەگەنمەن، كوپشىلىك الماتى تۇرعىندارى ول قالا باسقارعان كەزگە تەك جاعىمدى پىكىرلەر ايتادى. ول قارقىندى قۇرىلىس جۇمىسى، سەنبىلىكتەر مەن تازالىقتار ءۇشىن كۇرەستەر. ارىقتاردا تاسماعامبەتوۆ كەزىندە سۋ جۇگىرىپ، سۋبۇرقاقتار ىسكە قوسىلىپ، اۋلادا بالالار الاڭى پايدا بولىپ، تۇنگى كوشەلەردە شام جارىقتار جانعان. وليمپيادا ويىنى وتىنىڭ ساۋاتتى جانۋىن دا سونىمەن بايلانىستىرادى.
- استانا قالاسىنىڭ تۇرعىندارى دا ونى جاقسى سوزدەرمەن ەسكە الادى. ول استانانىڭ بەسىنشى قالا باسشىسى. ول 6 جىل قالا اكىمى بولىپ رەكورد ورناتتى. جانە باستى شەشۋگە تىرىسقان پروبلەما - ۇلەسكەرلەر ماسەلەسى.
- تاسماعامبەتوۆ قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ بارىسىن ءوزى قاداعالاپ، قاقاعان سۋىقتا دا نىسانداردى ارالاعان.
- قورعانىس ءمينيسترى قىزمەتىندە ي.تاسماعامبەتوۆ – ەنەرگيالى باسشى، جاقسى ستراتەگ جانە اقىلدى كريزيس –مەنەدجەر بولىپ تاعايىندالدى. سول كەزدەرى ايدوس سارىم جازعانداي، قم وتە كۇشتى مەنەدجەرلەر، قاتال جانە حاريزمالى باسشى، گەنەرالدى كورپوراسيا مەن قارۋلى كۇشتەردى رەتكە كەلتىرەتىن تۇلعا كەرەك بولعان.
- ي.تاسماعامبەتوۆ - فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى. قازاق زيالىلارىنا بارىنشا قولداۋ كورسەتىپ جۇرگەن جان. ول تاريحقا، ارحەولوگيا مەن ەتنوگرافياعا دا بەي-جاي قارامايدى. يۋنەسكو قامقورلىعىمەن ول قازاققا تانىمال مادەنيەت جانە عىلىم سالاسىنىڭ ادامدارىنىڭ مەرەيتويىن وتكىزدى. اباي قۇنانبايەۆ پەن جامبىل جابايەۆتىڭ — 150 جىلدىعى، مۇحتار اۋەزوۆ، قانىش ساتپايەۆ، عابيت مۇسىرەپوۆ، الكەي مارعۇلاننىڭ عاسىر تويلارى. حالىقارالىق مادەني ەكسپەديسيادا — سول كىسىنىڭ باسشىلىعىمەن جۇزەگە اسقان. سونىمەن قوسا ول « قازاقستاننىڭ الەۋمەتتىك –ساياسي جاڭارۋى: تەندەنسيالار مەن باسىمدىلىقتار»، « ق ر كونستيتۋسياسىنىڭ تۇسىندىرمە سوزدىگى»، « ورتالىق ازيا زەرگەر-شەبەرلەرىنىڭ بۇيىمدارى»، « پەكيننەن استاناعا دەيىن: استانالاردى اۋىستىرۋ تاريحى»، « ۇلى دالا كەنتاۆرلارى» جانە ت.ب. ايتقانداي، سوڭعىسى ەكىنشى حالىقارالىق «كىتاپ ونەرى» كونكۋرسىن جەڭىپ الدى.
- ونىڭ ۇستىنە ي.تاسماعامبەتوۆ موڭعوليا، باتىس قازاقستان جانە رەسەي فەدەراسياسىنداعى استراحان وبلىستارىنا ارنالعان مادەني ەكسپەديسيالاردىڭ ۇيىمداستىرۋشىسى («كاسپيي:مۇناي جانە مادەنيەت») جانە تاعى باسقالارى. سولاردىڭ ءبىرىنىڭ قورىتىندىسى (2000) موڭعوليادان قازاقستانعا كۇل-تەگىن تاسىنداعى ەجەلگى تۇرىك مونۋمەنتالدى جازۋلارىنىڭ كوشىرمەسىنىڭ كەلۋى بولدى.
پىكىر قالدىرۋ