550 جىلدىقتى تويلارمىز-اۋ، ءبىراق...

/uploads/thumbnail/20170708155311841_small.jpg

ءبىزدىڭ تاريحشىلار ۇيىقتاپ جۇرە مە، الدە بيلىكتىڭ ءوز دۇمشە تاريحشىلارى بار ما، - ۇلتىمىزدىڭ وسىنداي ەلدىك، مەملەكەتتىك، وركەنيەتتىك ماسەلەلەرىندە قاپى قالىپ جاتاتىنىمىز قالاي؟ نەگە تەرەڭ بويلار جەردە ۇنەمى جەڭىل قالقىپ جۇرەمىز؟ انا جىلى تۇركىستاننىڭ تۋعان جىلىنان شاتاستىق، ەندى شىمكەنتتىڭ 2250 جىلدىق تۇپكى تاريحى ناقىلانىپ قالعان كەزدە ءوز قولىمىزدى ءوزىمىز كەسىپ، ءتىپتى قولىمىز ەمەس-اۋ ءوز تامىرىمىزعا بالتا شاۋىپ، شولتيتىپ جاتىرمىز. سوندا وتىرار، سىعاناق، تۇركىستان، تاراز، شىمكەنت، قيماق، بالاساعۇن، اقمەشىت، الماتى، ت.ب. سياقتى ەجەلگى قالالارىمىزدان باس تارتىپ، 550 جىلمەن شەكتەلىپ وتىرماقپىز با؟ الدە، 550 جىلدىڭ ار جاعىندا ول قالالاردا قازاقتار تۇرماعاندا تاريحتا جوق بىرەۋدەن تارتىپ الدىق پا؟ سوناۋ قاتىن پاتشا تۇسىندا جالعان جىلنامالار جازعىزىپ، موناستىرلارعا تاراتىپ، ولارىن مۋسين-پۋشكيندەرگە تاپقىزىپ، كييەۆ رۋسىنە جولدان ورتاقتاسقان "تاريحى" سوڭعى جىلدارى اشكەرەلەنىپ، "تامىرىنان" ايرىلىپ قالعان سوڭ، بۇگىنگى رەسەي ەندى "مونعول-تاتار يگوسى بولعان جوق" دەپ، التىن ورداعا، اتتيلاعا جارماسىپ، جانتالاسىپ، يەمدەنىپ، ءوز تاريحىن قولمەن شۇقىپ، تەرەڭدەتۋ ۇستىندە. ال ءبىز بولساق ءوز تاريحىمىزدان ات-تونىمىزدى الا قاشىپ الەكپىز. ءبىز بۇگىنگى مۇراگەرى رەتىندە ءوز ەلدىگىمىزدى ەڭ كەمىندە بىلگە قاعان داۋىرىنەن باستاۋىمىز كەرەك. "ءبىز - تۇرىكتىڭ اتا جۇرتىمىز، كۇلتەگىن، تونىكوك پەن قورقىتتىڭ وتانىمىز!" دەپ كەۋدە قاققاندا جەرگە سىيمايمىز. سولاي ايتىپ، جازىپ كەلىپ، ءبىر-اق كۇندە سونىڭ ءبارىنىڭ باسىنان اتتاپ وتە شىقتىق. سونداي-اق ءۇيسىن، قاڭلى، نايمان، كەرەي حاندىقتارىنىڭ ءومىر سۇرگەن داۋىرلەرى دە 550 جىلعا سىيمايدى عوي! ارمياندار قازبادان تاۋىپ العان ءبىر تاستاعى قاشالعان بىرەر ءسوزدى مالدانىپ، ەريەۆان قالاسىنىڭ سالىنعانىنا 2790 جىل بولدى دەپ دالەلدەدى. تىم بولماسا قاسىمىزداعى قىرعىز بەن وزبەكتەن ۇلگى المايمىز با، بيلىكتەگى "تاريحشى" مىرزالار! قىرعىزدار ءوز مەملەكەتتىگىنىڭ 2200 جىلدىعىن تويلاعالى باقانداي 10 شاقتى جىل ءوتتى. ءبىزدىڭ باسشىلار ول كەزدە "بىزدە بۇرىن مەملەكەت بولعان جوق، شەكارا بولعان جوق" دەپ، اۋزىن قۋ شوپپەن ءسۇرتىپ، "ءبارىن ءوزىمىز قولدان قۇردىق" دەپ كۇپسىنىپ جۇرگەن. ءسويتىپ ءجۇرىپ، ارامنيەتتىنىڭ اۋزىنا "قازاقتا مەملەكەت بولعان جوق" دەگەن ءسوز سالىپ بەرىپ، ءبىر كۇيدىك. ەندىگىمىز مىناۋ. 550 جىل - ارينە، تاريحىمىزدى 1991 جىلدان باستاعاننان جاقسى. جەرىمىزگە كوز الارتىپ جۇرگەن جويپان، جىرتقىش كورشىلەردىڭ اۋزىنا ءوزىمىز بارىپ تۇسۋگە نەگە سونشا قۇمارمىز؟ دۇشپانعا تابا بولماساق تا، دوسقا كۇلكى بولعان جاقسى ەمەس. ماڭايعا مويىن بۇرماي، قاشانعى جەم بولامىز؟.. ومىردەگى كەيبىر قاتەلىكتەردى كورمەۋگە بولار، ءىرى قاتەلىكتەردى جوندەۋگە بولار، ءبىراق حالىق تاعدىرىنا، ەل تاريحىنا قاتىستى جىبەرىلگەن ەڭ ۇساق قاتەلىكتىڭ ءوزىن تۇزەتۋ ۇرپاقتارعا اسا اۋىر تيەتىنى انىق... دەگەنمەن، قاي قازاق تويدان قاشىپتى؟ قارار قابىلدانىپ قويعان ەكەن، ەندەشە، شەگىنەر جەر جوق، بۇعان دا شۇكىر دەپ، 550 جىلدىعىمىزدى لايىقتى تويلايىق، ءبىراق ودان الدەقايدا تەرەڭ تاريحىمىزعا بويلايىق! مۇنى قازاق ەلىنىڭ 2300 جىلدىعىن وتكىزۋگە دايىندىق دەپ ويلايىق...

ۇلىقبەك ەسداۋلەتتىڭ جەكە پاراقشاسىنان

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار