قايران، جۇمەكەم-اي! اياۋلى دا ارداقتى ازاماتىم-اي! سەنىڭ قازاڭ قابىرعامىزدى قايىستىرىپ، ءىشىمىزدى ويسىراتىپ جىبەردى عوي.
جۇمابەك كەنجاليندى مەن 1981 جىلدان، اتتاي ءۇش مۇشەل جاس، ياعني 36-37 جىل بىلەدى ەكەم. سول كەزدە جۇمابەك «سوسياليستىك قازاقستان» ءۇنجارياسىنىڭ ءتىلشىسى رەتىندە جۇمابايمەن (شاشتاي ۇلى) ءبىر كابينەتتە وتىرۋشى ەدى. ادەمىشە كەلگەن، مۇرتتى، كەسكىنى س.سەيفۋللينگە كەلەتىندەي، كيگەن كيىمى جىپتىكتەي جاپ-جاس جىگىت بولاتىن. ونىڭ ادامدى بىردەن باۋراپ الاتىن قاسيەتى بار ەكەن، ءتىپتى مەنى بۇرىننان بىلەتىندەي سىڭاي ءبىلدىرىپ، حال-جاعداي سۇراستى. مەنىڭ جازعان ماقالالارىمدى الىپ قالدى، ولەڭدەرىڭدى ادەبيەت بولىمىنە - اقاڭا (سەيدىمبەكوۆ) بەرىڭىز دەدى. سىپايى، كىشىپەيىل، وتە مادەنيەتتى جان ەدى. كەيىن 1988 جىلى «ءبىلىم جانە ەڭبەك» («زەردە») جۋرنالىنا مەنى كومسومول ورتالىق كوميتەتىنىڭ كونكۋرسىنان وتكىزىپ ءوزى قىزمەتكە الدى، ودان ءارى 1990 جىلى تۇڭعىش پارلامەنتتىك «حالىق كەڭەسى» گازەتىنە تارتتى.
جۇمەكەڭنىڭ اتى جاستاي شىققان. ول ستۋدەنتتىك كەزىندە لەنيندىك ستەپەنديات اتانىپ، كاسىپوداقتى باسقارىپ، 5ء-شى كۋرستان باستاپ «سوسياليستىك قازاقستان» گازەتىندە ىستەگەن. زەردەلى دە زەرەك، وتە ءبىلىمدى، تاستى جارىپ شىققان اكونيت وسىمدىگىندەي جان-جاعىنا شۋاعىن شاشىپ جۇرەتىن. ءوزى شىندىعىندا قازاق ءباسپاسوزىنىڭ قارا نارى-تۇعىن. «حالىق كەڭەسىن» قازاق جۋرناليستيكاسىنىڭ ارداگەرى سارباس اقتايەۆتىڭ باسشىلىعىمەن سايدىڭ تاسىنداي شىعارماشىل جىگىتتەردەن (مارات توقاشبايەۆ، جانبولات اۋپبايەۆ، سامات يبرايموۆ، نۇرداۋلەت اقىش، بولات وڭعاربايەۆ، مەيرامبەك تولەپبەرگەن، سەرىك جۇمابەك، بولات جۇنىسبەك، ءادىلعازى قايىربەكوۆ، ت.ب.) جاساقتادى. بۇل گازەتتە ەڭ ءبىرىنشى بولىپ ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ، جاڭا استانانىڭ ماسەلەسى كوتەرىلدى. سول تۇستا استانانىڭ سارىارقاعا، ەلىمىزدىڭ كىندىگىنە كوشىرىلۋىنە كەيبىر باسىلىمداردىڭ قارسى تۇرعانى دا ايان. ال، «ءبىلىم جانە ەڭبەكتىڭ» «زەردە» اتاۋىنا اۋىستىرىلۋىنىڭ باسى-قاسىندا جۇمەكەڭنىڭ ءوزى ءجۇردى. اتالمىش جۋرنالدا اقبەرەن اقسەلەۋدىڭ ءىزىن قۋىپ، جولىن ساقتاپ قالدى. مۇندا دا بەيبىت ساپارالين، اشىربەك امانگەلدييەۆ، قايىرعالي مەدەتوۆ سىندى تالانتتى قالامگەرلەرمەن بىرلەسە جۇمىس ىستەپ، باسشىلىق جاسادى. ول ۇزىن سانى 5باسىلىمنىڭ («ءبىلىم جانە ەڭبەك»، «حالىق كەڭەسى»، «اقيقات»، «قازاق ادەبيەتى»، «انا ءتىلى») باس رەداكتور ساراشىسى بولدى، ءبىرتالاي قالامگەرلەردى تاربيەلەدى. ءسوزدىڭ ەمەس، ءىستىڭ ادامى بولدى. مەنەن ءبىر جارىم جاس كىشى بولسا دا ءوزىن ۇستاز سانايتىنمىن، ونى وزىنە ايتتىم دا.
جۇمابەك رەداكسيالارعا دەموكراتيانىڭ ءدانىن، ۇرىعىن سەپتى، ۇجىمشىل، سەرگەك، وتە قاراپايىم، ادامنىڭ قاس-قاباعىنا قارايتىن سونداي اياۋلى جان ەدى. ءاربىر رەداكسيا مۇشەسىنىڭ وتباسى احۋالىن ءبىلىپ وتىراتىن. ءتىپتى ۇكىمەت (باسشىسى اتى-شۋلى ءا. قاجىگەلدين بولاتىن) قارجى-قاراجات بولمەي، «حالىق كەڭەسى» تاراعان مەزەتتە (1996 جىل) ول رەداكسياداعى 60-70 ادامنىڭ ءتىپتى كوررەكتورىنا دەيىن جۇمىسقا ورنالاسۋىنا كومەكتەسىپ، ەڭ سوڭىنان ءوزى كەتىپ ەدى. سول كەز ەلىمىزدە جۇمىسسىزدىق ءورشىپ تۇرعان كەزەڭ عوي. بيىك ادامگەرشىلىگىنە تاڭدانا، ارنايى بارىپ جۇمەكەڭە راحمەت ايتىپ، قولىن قىستىم. ال، سالىستىرىپ كورىڭىز، كەيىن توقشىلىقتاۋ 2000ء-شى جىلدارى باسقا ءبىر ۇيىمدا ىستەگەنىمدە باسشىسى قىسقارىپ كەتكەن 12-اق ادامعا كومەك قولىن سوزباي، وتباسىلى جاندار قاڭعىپ كەتكەندەي بولىپ ەدى.
جۇمابەكتىڭ پاراساتتى، ويلى ماقالالارى مەن كىتاپتارى بولەك دۇنيە. ول ءارى عالىم-پەداگوگ رەتىندە ۋنيۆەرسيتەتكە شاكىرتتەرگە ءدارىس بەرىپ، ۇلاعات ۇياسىن قوندىرا ءبىلدى. التىن اسىقتاي ەكى ۇل (داستان مەن جاندوس) تاربيەلەدى. جالپى ونىڭ وتباسى وتە اۋىر بولدى. اكەلەرى ەرتە قايتىس بولىپ، ول وتباسىنىڭ ەڭ ۇلكەنى رەتىندە ءوزىنىڭ ارتىنان ەرگەن 8-9 باۋىرىن جەتەلەپ، وقىتىپ، جانۇيالارىن تۇزەپ، ادام قىلدى.
مىنە، سونداي، ىزگىلىكتى دە اياۋلى جان ەدى جۇمابەك. قوش، جانى جايساڭ، ادال دوس، ارقالى قالامگەر، ارداقتى ازامات! مەنىڭ قولىمنان كەلەتىنى – تالبەسىكتەن جەربەسىككە جەتكەن ساعان ولەڭنەن ەسكەرتكىش ورناتۋ:
قازىردە وتكەن جولىن، جايىن ۇعام،
وقۋ ىزدەپ سوناۋ تورعاي-قايىڭدادان
جۇمەكەڭ العىرلىقپەن العا شىققان
پاراساتى مول كەلگەن پايىمدى جان.
ءىلتيپاتتى، ىزەتتى، ىزگىلىكتى،
قاشاندا ىزدەنگىش جان قىزعىلىقتى.
كورسە دە نەبىر قيىن-قىستالاڭدى
ەلەمەگەن داۋىلدى، ىزعىرىقتى.
تۇنەرگەن ءتۇندى تونگەن كۇندىز قىلعان
بار ما ەكەن جۇمەكەڭدەي جۇلدىزدى جان.
ادامي قاسيەتپەن اقتانگەرىم
حالىق ءۇشىن سايىستا قىز-قىز قىزعان.
جاياتىن جان-جاعىنا جايما كىلەم،
قازاقتا جۇمەكەڭدەي بار ما كىلەڭ.
قىرىق جىل تەرىن توككەن باسپاسوزگە
حاس ءدۇلدۇل، قالامگەرىم ارداكۇرەڭ!
باقىتجان توباياقوۆ، استانا
پىكىر قالدىرۋ