ايىپپۇل قازىرگى تۇرمىستا كەز كەلگەن جاعدايدا كورىنىس تاۋىپ كەلەدى. اسىرەسە، كوپ كەزدەسەتىنى كولىك پەن جول ەرەجەسىنە قاتىستى. ماسەلەن، كولىك جۇرگىزۋشى جولدا ءتارتىپ بۇزىپ، اپات جاساپ نەمەسە وزگەنى اپاتتى جاعدايعا دۋشار ەتۋى ابدەن مۇمكىن. بولماسا، جاياۋ جۇرگىنشى بەلگىلەنبەگەن جەردەن قيىپ وتەمىن دەپ ءوزى زارداپ شەگۋى، باسقا جاعدايدا كولىك نوپىرىندە جۇرگىزۋشىلەردى قاتەرلى جاعدايعا ماجبۇرلەۋى عاجاپ ەمەس. مىنە، ءتارتىپ بۇزۋشىلىقتىڭ ءتۇبىرى.

بۇگىندە كولىككە قاتىستى ءتارتىپ بۇزۋشىلىقتىڭ كەڭ تاراعان ءتۇرى – جىلدامدىق ارتتىرۋ. وسىنداي شەكتەن شىعۋدىڭ ءبارى ايىپپۇل دەپ اتالاتىن تەتىك ارقىلى رەتتەلۋدە. كوپ جاعدايدا ادام ءولىمى مەن اۋىر جاراقاتتارى تىركەلىپ جاتاتىندىقتان، رەسمي تۇردە جول-كولىك وقيعاسى دەگەن اتاۋ بەرىلگەنىمەن، مۇنى قىلمىسپەن تەڭەستىرۋگە بولادى. مەملەكەت، الايدا، ادام ءولىمى بولماعان جاعدايدا ەسكەرتۋ جانە جازا رەتىندە ايىپپۇل بەلگىلەپ، ونىڭ وزىنە دە جەڭىلدىكتەر قاراستىرىپ وتىرعانى ءمالىم. بۇل رەسپۋبليكاعا تۇگەلدەي ءتان قۇبىلىس بولعاندىقتان، وسى ورايداعى اڭگىمەنى ءبىر عانا قىزىلوردا وبلىسى مىسالىنان باعامداپ كورەلىك. سونىمەن، مۇندا 2016 جىلى 74 345 اكىمشىلىك ءىس بويىنشا 332 570 069 تەڭگە ەلۋ پايىزدىق جەڭىلدىكپەن وندىرىلگەن.

اكىمشىلىك ايىپپۇلداردى جەڭىلدىكپەن تولەۋ مۇمكىندىگى جونىندە تۇسىندىرمە جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتقانىنا قاراماستان، ءالى دە جۇرگىزۋشىلەر مەن جاياۋ جۇرگىنشىلەر تاراپىنان تۇسىنىسپەۋشىلىكتەر تۋىنداۋدا. وسى تۇستا ايىپپۇلدار جونىندە تاعى دا تاپتىشتەۋ قاجەت سياقتى. حالىقتان تۇسەتىن سۇراقتارعا دەن قويساق، بۇل توڭىرەكتەگى مىناداي جايلار تۇرعىنداردى تولعاندىرادى ەكەن. سولارعا رەتىمەن جاۋاپ بەرىپ كورەيىك.

قاي جاعدايدا اكىمشىلىك ايىپپۇلدى 50 پايىزدىق جەڭىلدىكپەن تولەۋگە بولادى؟

وبلىس تۇرعىندارىنا سالىنعان اكىمشىلىك ايىپپۇلدى 50 پايىزدىق جەڭىلدىكپەن تولەۋ مۇمكىندىگى جونىندە ءبىرى بىلسە، ءبىرى بىلە بەرمەيتىنى راس. ەگەر پوليسيا قىزمەتكەرى سىزگە قاتىستى اكىمشىلىك حاتتامانى راسىمدەۋ بارىسىندا، ءسىز كامەلەتكە تولعان بولساڭىز جانە دە ءوز كىناڭىزدى مويىنداساڭىز، 7 تاۋلىك ىشىندە سالىنعان ايىپپۇلدىڭ 50 پايىزىن تولەۋ مۇمكىندىگىن پايدالانا الاسىز. الايدا، جۇرگىزۋ قۇقىعىنان ايىرۋ، اكىمشىلىك قاماۋ سىندى اكىمشىلىك جازا تۇرلەرى بەلگىلەنسە، بۇل جاعدايدا ەلۋ پايىزدىق جەڭىلدىك قاراستىرىلماعان.

مىسالى، ەگەر جۇرگىزۋشىگە قاتىستى قاۋىپسىزدىك بەلدىگىن تاقپاعانى ءۇشىن اكىمشىلىك حاتتاما تۇزىلسە، وعان 5 اەك، ياعني 11 345 تەڭگە ايىپپۇل سالىنادى. وسى جاعدايدا جۇرگىزۋشى ءوز كىناسىن مويىنداپ، سالىنعان ايىپپۇلمەن كەلىسسە، ول ايىپپۇلدىڭ 50 پايىزىن، ياعني 5 672،5 تەڭگەنى 7 تاۋلىك ىشىندە تولەۋگە مۇمكىندىگى بار. پوليسيا قىزمەتكەرى اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى حاتتامانىڭ كوشىرمەسىمەن بىرگە بەلگىلەنگەن ۇلگىدەگى تۇبىرتەكتى جۇرگىزۋشىگە تاپسىرادى. بۇل جەردە اسا ەسكەرەتىن جايت، تولەنگەن تۇبىرتەكتى جۇرگىزۋشى اكىمشىلىك پراكتيكا بولىمىنە تاپسىرۋى قاجەت. كوپ جاعدايلاردا تۇرعىندار بۇل شارتتاردى ەسكەرمەي، اياعىندا ايىپپۇل تولەمەگەن بولىپ شىعادى. زاڭ اياسىنداعى بۇل شارتتار مىندەتتى تۇردە جاسالۋى كەرەك. تۇبىرتەكتى پوليسيا قىزمەتكەرى تاپسىرۋى ءتيىس دەگەن ۇعىم قاتە. پوليسەيدىڭ ودان باسقا جۇمىسى دا جەتىپ-ارتىلادى.

ال ەگەر دە قۇقىق بۇزۋشىلىقتى پوليسيا قىزمەتكەرى ەمەس، اۆتوماتتى رەجيمدە جۇمىس اتقاراتىن ارنايى فوتو-بەينەوكامەرالار انىقتاعان بولسا، ايىپپۇل تولىعىمەن تولەنەدى. بۇل جاعدايدا 50 پايىزدىق جەڭىلدىك قاراستىرىلماعان.

ايىپپۇلداردى قايدا جانە قالاي تولەۋگە بولادى؟

ايىپپۇلدى تولەۋدىڭ بىرنەشە جولى بار. بۇگىنگى تاڭدا ايىپپۇلدى ادەتتەگى كاسسالاردان بولەك ەكىنشى دارەجەلى بانكتەردىڭ تەرمينالدارى ارقىلى تولەۋگە دە بولادى. بيۋدجەتتىك سىنىپتاما كودى – 2014106، ايىپپۇلدى تولەۋگە اكىمشىلىك حاتتاما ءنومىرى كەرەك. سونىمەن قاتار، ايىپپۇلدى kzەلەكتروندى سايتى ارقىلى دا تولەۋگە بولادى.

ەgov.kz ەلەكتروندى سايتى ارقىلى ايىپپۇلدى تولەۋ ءۇشىن قۇقىق بۇزۋشىنىڭ ءجسن-ى بولۋى ءتيىس. تولەگەن سوڭ، تولەم پاراقشاسىن شىعارىپ الا الاسىز. تاجىريبەدە كەزدەسىپ جۇرگەندەي، تۇبىرتەكتى تاپسىرۋدى ۇمىتىپ كەتۋشىلىك كوپ. سوندىقتان، ايىپپۇلدى تولەپ قانا قويماي، تولەنگەنى جونىندەگى تۇبىرتەكتى وتكىزۋ قاجەت ەكەندىگىن تاعى دا ەستەرىڭىزگە سالامىز. وسى سۇراق كوپ جاعدايلاردا تۇسىنىسپەۋشىلىك تۋدىرۋدا.

بۇنى قولدانىستاعى زاڭناما تالاپ ەتەدى. سالىنعان اكىمشىلىك ايىپپۇلدى تولەگەن سوڭ، ق ر اقبتك-دە لاۋازىمدى تۇلعانى حاباردار ەتۋ جونىندە كورسەتىلگەن.

سونىمەن قاتار، تۇبىرتەكتى پوشتا ارقىلى دا جولداۋعا بولادى. باستىسى قۇجات ۋاقىتىلى وتكىزىلۋى ءتيىس.

ەگەر دە ايىپپۇل 30 كۇن مەرزىمدە تولەنبەگەن نەمەسە تولەنگەن تۇبىرتەك ۋاقىتىلى وتكىزىلمەگەن بولسا، ەرىكتى تولەۋ مەرزىمىنىڭ وتۋىنە بايلانىستى اكىمشىلىك  ماجبۇرلەپ ورىنداتۋ ماقساتىندا قاۋلى جەكە سوت ورىنداۋشىلارىنا جولدانادى. بۇل جاعدايدا قۇقىق بۇزۋشى وزىنە سالىنعان ايىپپۇلدان بولەك جەكە سوت ورىنداۋشىسىنىڭ قىزمەتىن تولەۋگە دە مىندەتتى بولادى، ول – سالىنعان ايىپپۇلدىڭ 25 پايىزى. بۇدان بولەك، ۋاقىتىلى تولەمەگەن جاعدايدا شەت ەلدەرگە شىعۋدا جانە مەملەكەتتىك قىزمەت تۇرلەرىن پايدالانۋدا قيىندىقتار تۋىنداۋى مۇمكىن.

سوندىقتان اسىقپاعان الىسقا بارادى ۇستانىمىنا جۇگىنسەڭ نەمەسە قاتەلىك كەتىپ قالعان جاعدايدا ۋاقىتىلى ايىبىڭدى ازاماتتىقپەن وتەسەڭ، كوڭىلىڭ توق جۇرەتىنىنە كامىل سەنىڭىز.

التىنبەك احمەتوۆ،

قىزىلوردا وبلىستىق ءىىد اكىمشىلىك پوليسيا باسقارماسىنىڭ باستىعى، پوليسيا پولكوۆنيگى