كيىمىنەن كءوز سءۇرىنەتىن قويشى
العاشقى ايالداما ەڭبەكشىقازاق اۋدانىنىڭ «قىزىل قازاق» اۋىلى بولدى. تءۇن ورتاسىندا جەتتىك. تاڭەرتەڭ تۇرسام، جان-جاعىم قۇلاققا ۇرعان تاناداي. باياعى كىشكەنە كەزىمدەگى اۋىلىم ەسىمە تءۇءستى. ول كەزدە اينالامىز تەك تابيعاتتىڭ دىبىسىنا عانا تۇنىپ تۇراتىن… مۇندا دا سونداي – بۇلاقتىڭ سىلدىرى، شەگىرتكەنىڭ شىرىلى، تءورت تءۇلىكتىڭ تءول داۋىسى…
العاشقى قادام قوي جايۋدان باستالدى. قولىمدا – كىتاپ. قوي باعۋعا كەلمەگەنىم ءۇستىمدەگى كيىمىمنەن-اق بەلگىلى. قىرى سىنباعان شالبار، جاعاسى كىرلەمەگەن جەيدە، ءوكشەسى مءۇجىلمەگەن اياق كيىم… كيىمىنەن كءوز سءۇرىنەتىن قويشى اتانعان بولۋىم كەرەك. اندا-ساندا مال قايىرۋعا شىققان كءوءرشىنىڭ قىزدارى تەرىس كەتكەن تورپاعىنا ەمەس، كءوزدەرىن مەن سياقتى قويشىعا كءوپ قادايتىن….
توقتابولات جەزدەمنىڭ توقپاعى
توقتابولات – مەنىڭ ءاكەمنىڭ قارىنداسىنىڭ كءۇيەۋى. ەگدە تارتقان. كەزىندە قىتاي ەلىندە ءبىر وبلىستىڭ باس اۋدارماشىسى بولعان ءۇلكەن عالىم. توقتابولات جەزدەمءنىڭ توقپاعى مەنى ەڭبەككە تءاربيەلەۋدەن باستالدى. شىندىعىن ايتۋ كەرەك، قىتايدا اق الاقان بولىپ ءوءستىم. جەرىم – كىتاپ، كءۇرەگىم – قالام بولدى. قولىمنان كەلەتىنى سول. وسىنى دءال اڭعارعان «كءاءرى جەزدەم» مەنى قارا جۇمىسقا باۋلىدى. ال قولى قالت ەتكەندە ايتاتىنى – ەشكىم ويلامايتىن ءورەلى ءاڭگىمەلەر. مەن ادام تانىسام، ول كىسى – قانداي جەردە جءۇرسە دە ءالەمدىك دەڭگەيدە ويلانا الاتىن ادام.
جاسىراتىنى جوق، توقتابولات جەزدەمنىڭ «توقپاعىن» ول كەزدە مءۇلدەم ۇناتپاۋشى ەدىم… ءبىراق ءوءمىرىمنىڭ قاي بەلەسىندە بولسا دا سول «توقپاق» جانىمدا جءۇرگەندەي سەزىلەدى…
«مىنا قىتايدىڭ جاتقانىن قارا»
ءبىر كءۇءنى كءوءرشى اۋىلعا بارىپ، قايتىپ كەلە جاتقانمىن. كءولىككە وتىردىم. دءال اۋىلعا جاقىنداعاندا بايقاسام، توقتابولات جەزدەم مالدى جايىپ قويىپ، كءوك شالعىندا جانتايىپ جاتىر ەكەن. كءولىكتە وتىرعان مەنەن باسقا ءۇش ادام بىرىنەن سوڭ ءبىرى «مىنا قىتايدىڭ جاتقانىن قارا، كەلگەنى كەشە عانا ەدى، قورا-قورا مالدى بولىپ الدى» دەپ گۋ-گۋ ەتەدى. شاماسى، مەنىڭ دە «قىتاي» ەكەنىمدى بىلمەسە كەرەك. كءوزىمە جاس تولىپ، جءۇرەگىم جىلاعانداي بولدى. «قىتايدىڭ ءوزىندە بۇدان بەس ەسە كءوپ مالدى يىرگەن توقتابولات بۇل» دەپ ايتقىم كەلدى.
ءاتتەڭ!
جازارداي بولسام دەۋشى ەدىم
بۇل مەنىڭ عانا ەمەس، قىتايدان كەلگەن تالاي جاس ءۇرپەكتىڭ ارمانى بولاتىن. ءويتكەنى جازار – قىتاي ەلىندە-اق ءوءزىن مويىنداتقان تالانتتى شءاكىرتتەردىڭ ءبىرى ەدى. شىڭجاڭنىڭ ماڭداي الدى ۋنيۆەرسيتەتىنەن وقىپ، ءۇزدىك تءامامداعان سوڭ، ىشكى قىتايدىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىنا بارماي، ات باسىن اتامەكەنگە ءبىر-اق بۇرعان. قايدان سالساڭ، سودان شىعاتىن جءۇيرىك ەدى… سول جءۇيرىك – مەنىڭ جيەنىم. ال ەندى وعان ەلىكتەمەي كءوءرىڭءىز… قءازىر امەريكادا جءۇر.
«سەن مەنىڭ جءۇرەگىمدەگى ءوشپەس وتسىڭ!»
كءوءرشىنىڭ قىزى مەنىڭ كءوزىممەن قاراعاندا ادام ايتسا سەنگىسىز كءورىكتى بولدى. قاراۋعا دءاءتىم شىدامايدى. «قانداي ادام مۇنداي قىزعا باتىلى جەتىپ سءوز سالادى ەكەن» دەپ ويلايتىنمىن. تەك اندا-ساندا الما اعاشتاردىڭ اراسىنان كءوز قيىعىن سالىپ قالسام، ول دا ماعان قاراپ تۇرۋشى ەدى… جءۇرەگىم ءدىر ەتە قالادى. «ارمانداپسىڭ اق توقتى، قىستىڭ كءۇءنى كءوك شءوءپتى» دەپ ءوزىمە-ءوءزىم كءۇبىرلەپ قويام. ونىڭ ءۇستىنە وسىنداعى اعامىزدىڭ بىرەۋى "ويلانىپ" جءۇر ەكەن ول قىزعا. سونىمەن ىشتەن تىندىق تا جءۇردىك. ءبىر كءۇءنى سول كوكەمنىڭ كءولىگىنە وتىرىپ قالاعا جءۇرەمءىز دەپ تۇرعاندا، ءالگى «پەرىشتە» جءۇگىرىپ كەلدى دە، قولىما ءبىر جاپىراق قاعاز ۇستاتا قويدى. اعامنىڭ جانىندا ءوءزىمدى تاپ ءبىر قىلمىستىداي سەزىندىم… ءالگى قاعازدى جۇمارلاعان كءۇيىندە قالتاما سالدىم. جءۇرەگىم كەۋدەمە ءارەڭ سىيىپ تۇر. ءبىر ۋاقىتتا اشتىم-اۋ قاعازدى. ءوز كءوزىمە ءوءزىم سەنبەي قالدىم. ءبىر-اق سءويلەم.
«سەن مەنىڭ جءۇرەگىمدەگى ءوشپەس وتسىڭ!»…
قايدا جءۇرسەم قايدار اعام
مەنى سءۇيرەلەپ مىڭ سان ەسىكتى قاعۋعا «وقۋ سوققان» جازار جيەنىمنىڭ ۋاقىتى بولعان جوق. ونىڭ ەسەسىنە قايدار اعام قايرات كءورسەتتى. كءوبىنەسە كەلە سالىپ العان قازاقستاننىڭ تءولقۇجاتىن كءورسەتەدى دە، «توعىز قابات» تەمىر ەسىكتەن تەبىنىپ كىرەدى. جانارى مءولتىلدەپ تۇرع
پىكىر قالدىرۋ