فيلفاكتىڭ سءاءنى – بءۇءبىش اپاي
شاشى بۇيرا، سۇڭعاق بويلى اپايدىڭ داۋىسى فيلفاكتاعى تالاي «بالمۇزداقتىڭ» جءۇرەگىنە جءۇك تءۇسىرگەن شىعار. بىزگە دە سءوءيتتى. نە كءورسەك تە، سول اپايدان كءورەتىنىمىزدى بىلدىك. ساباق بەرەتىن ۇستازدارمەن ءبىزدىڭ ارامىزعا تءۇءسىپ، شىر-پىر بولاتىنىن ءىشىمىز سەزەدى. سول اشۋدى ءتيىستى ستۋدەنتتەن ءوز دەڭگەيىندە الا دا بىلەدى. ءاي، قايدام، ءبىراق سمايىلوۆ جاندوس سياقتى «باتىرلار» بءۇءبىش اپايدىڭ «بۇيرىعىمەن» وقۋدان سان رەت «اۋىزشا» شىعارىلىپ، سان رەت قايتارىلدى.
العاشقى قالاماقى
«جارالى سەزىم» جءانە زامان كەلبەتى». «ايت» جۋرنالىنا جارىق كءورگەن ەڭ العاشقى ماقالام وسىلاي اتالدى. مەن سياقتى «فاكۋلتەت اقىنىنان» جۋرناليست جاساپ جءۇرگەن سامال دءارىبايەۆ اعام بولاتىن. باسقاسىن قايدام؟ ءايتەۋىر ماقالام شىقتى دەپ ءبىر قۋانسام، از كءۇننەن كەيىن قالاماقى الدىم دەپ ەكى قۋاندىم…
بۇل قالاماقىنىڭ قۇنى ول كەزدە ءبىر ايلىق ستيپەندياممەن تەڭ ەدى. راسىندا، كءادىمگىدەي شابىتتانىپ قالدىم. تاعى ءبىر ماقالا جازدىم. تاعى قالاماقى. ءۇءشىنشى ماقالانى باستاپ جءۇرگەنىمدە جۋرنالدان كءوز جازىپ قالدىق.
«فاميلياڭ ءاڭگىمە ايتا ما؟»
فاكۋلتەتتەگى ەڭ «شۋسترىي» اعايلاردىڭ ءبىرى فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ءوءمىرحان ءاءبدىمانوۆ ەدى… ءوزگەنى بىلمەيمىن؟ ءوءزىم ءۇءشىن ول كىسءىنىڭ «حح عاسىردىڭ باس كەزىندەگى قازاق ءادەبيەتى» دەيتىن ەڭبەگى قىمبات بولاتىن. ءتىلىنىڭ ءبىزىن قاداپ، دءاءرىسىن دءامدىلەپ بەرەتىن. قىزىعىپ تىڭدايتىنبىز. 50 مينۋتتىڭ ىشىندە جاقسىلاپ وتىرىپ 5 رەت كءۇلەسىز. ءار كءۇءلدىرۋىنىڭ استارىندا مءان بار. بءۇكىل «پوتوكتىڭ» باسىن قوسىپ، "بار-جوعىڭدى" ءبىر بەلگىلەيدى. سونداي كەزدە قالپاعىنىڭ ار جاعىنان كءۇن سىعالايتىن «كءولەڭكەبەكتەردى» قاعىتاتىنى بولۋ كەرەك، كءوپشىلىككە تانىستاۋ فاميليالار كەزىكسە، «ەي، بءالەنشە، فاميلياڭ ءاڭگىمە ايتا ما؟» دەيتىن. وعان ءبىزدىڭ قاسقالار تايىنسىن با؟ بىرەۋى «ايتادى»، بىرەۋى «ايتپايدى» دەپ مءاز بولىپ جاتۋشى ەدى…
«سەن دە كەلدىڭ الپىستىڭ جارىمىنا»
مارقۇم ۇستازىمىز، بەلگىلى ءادەبيەتتانۋشى-عالىم باقىتجان مايتانوۆتىڭ بەينەسى جءۇرەگىندە جىلۋى بار ءاءربىر ستۋدەنتتىڭ كءوز الدىندا قالارسى سءوءزسىز. ءويتكەنى بالاداي سءۇيكىمدى بەت-ءالپەتى بار اعايىمىزدىڭ جءۇزىنەن مەيىرىم لەبى ەسىپ تۇراتىن. بىلگىشتىگىن بۇلداپ سىزدانىپ، جءۇزىنەن ىزعار شاشاتىن وقىمىستىلاردىڭ جانىندا ول كىسىنىڭ ورنى ايرىقشا ەدى… قاشان كءورسەڭ جىميىپ امانداسىپ، حال-قادەرىنشە ءادەبيەت تۋرالى پىكىرىمەن بءولىسەتىن. اعايدىڭ كەزەكتى بءىر لەكسياسى جءۇءرىپ جاتقان.
«كءوپ بولدى دوستارمەن باس قوسپاعالى،
قوسپاعان سوڭ كءوتەرەر توست تا قالدى…
تاڭعالماڭدار الماستىڭ الىمىنا،
قىزعانباڭدار بىكەڭءنىڭ سالىمىنا.
مەن دە جءۇءرمىن ماستانىپ بۇل كءۇندەرى،
ماحابباتتىڭ ورانىپ جالىنىنا.
ال، بەكە، قاراپ جءۇرمەي قىز تاۋىپ ال،
سەن دە كەلدىڭ الپىستىڭ جارىمىنا»، – دەگەن ءولەڭ جولدارى نۇرجۇما اقىننىڭ قولىنان مەنىڭ الدىما توپ ەتە تءۇءستى. قارىمتا ءولەڭ جازىلدى دا، باقىتجان اعامىز بەن ستۋدەنتتەردىڭ الدىندا وقۋعا كىرىستىك. ۇستازىمىز اسا ءبىر ريزالىقپەن كءۇءلىپ الدى. رەنجىگەن جالعىز ادام. وتىزعا كەلگەن بەرىكبول دوسىمىز ەدى…
شەشەن ءتىلدىڭ شەبەرى
كەرەگى جوق، وندايدا قالىڭ ساباق،
تۇرساڭىز بولدى تىڭداپ جارىم ساعات.
بءۇكىل قازاق ءادەبيەتىن ميعا قۇيىپ،
تۇلعالاردىڭ بەرەدى بءاءرىن ساناپ .
مۇنداي دەكان ەلدە جوق. بىزدە عانا بار. مەيلى فاكۋلتەتتىڭ دءاستءۇءرلى كەزدەسۋ كەشتەرى بولسىن، مەيلى ساليقالى باسقوسۋلار بولسىن ول كىسى سءوز العان ءاءربىر مينۋت تەككە كەتپەيدى. ناعىز شەشەن ءتىلدىڭ شەبەرى. ءتيىستى ساباقتارىنا قاتىسا الماي قالىپ جءۇرگەن ەركەلەر مەن سەركەلەر سول جينالىستىڭ بىرىندە بولىپ كالسا، «ە، قازاق ءادەبيەتىنىڭ تاريحى مىناداي ەكەن عوي» دەيتىنى سءوءزسىز.
بۇل ءبىزدىڭ دەكان – قانسەيىت ءابدەزۇلى.
5-توپتىڭ اپايى
كءوءزى دوپ-دومالاق، ءوءزى توپ-تومپاق، سءۇپ-سءۇيكىمدى توپ جەتەكشىمىز بولدى. ءبىلىمى بىزدەن قانشالىق ءۇلكەن بولعانىمەن، گرۋپپالاسىمىز بەرىكبولدان ءبىر-اق جاس ءۇلكەن ەدى. سول جاينا اپايىمىز ساباققا كىرگەندە بءاءرىمىز جايناپ كەتەمىز. توبىمىزدىڭ ىنتىماعى جامان بولعان جوق. تءورت جىل بويى «5- گرۋپپا» دەگەن اتىمىزعا ساي بولدىق.
5-توپتىڭ قىزدارى،
ارۋلار اققۋ شەتىنەن…
ايتا الماي تۇرمىز ءبىز بءاءرىن
سءۇيگىمىز كەلەد بەتىنەن، – دەپ دءۇرىلدەيتىنبىز جىگىتتەر. ءبىز جارىقتىق سول بەسىنشى توپتىڭ قىزدارى دەيتىن قاتارعا اپايىمىزدى دا قوسۋشى ەدىك. ونىمىزدى ەشكىم بىلگەن جوق-اۋ شاماسى…
فازاعامنىڭ «كءوكەسى» ەدىك
فازاعامنىڭ ۇستازدىق جولى ءوز الدىنا. ءبىراق «كءوكەلەرىم» دەگەن سءوءزى كءوكەيىمىزگە قوناتىن. «ءبىزدىڭ دە جالىمىزدان سيپاپ، كەكىلىمىزدى تارايتىن باپتاۋشىمىز، جاقتاۋشىمىز بار ەكەن عوي» دەيتىنبىز.
«كءوكەلەرىم» دەگەننەن كىشىرەيگەن جوق فازاعام. قايتا ءبىزدىڭ كءوكەمىز بولدى. ەندى ءبىز كىمگە «كءوكەلەرىم» دەپ ماڭدايىنان سيپاي الامىز؟
پىكىر قالدىرۋ