اسسالاۋماعالەيكۋم! پايعامبارىمىز (س.ا.س.) كوپتەگەن سوعىستارعا قاتىسقانى بەلگىلى. ءبىراق وسىندا ءبىر ماسەلە بىزگە سۇراق تۋىنداتىپ وتىر. پايعامبارىمىز (س.ا.س.) سول سوعىس كەزدەرىندە نەمەسە باسقا شابۋىلداردا ءوزى ادام ولتىرگەن بە؟ ياعني، ونىڭ قولىنان ادام قايتىس بولعان با؟ كەيبىرەۋلەر ونى تەك قانا سوعىسقا قاتىسقان، ءبىراق ادام ولتىرمەگەن دەۋدە. وسىعان قاتىستى وقيعالاردان، حاديستەردەن دالەلدەر كەلتىرىپ جاۋاپ بەرسەڭىزدەر ەكەن! اللاھ رازى بولسىن! شىنار.
سول ساتتەردە پايعامبارىمىز (س.ا.ۋ.) قاسىنداعى ءبىراز ساحابالارمەن تاۋعا شىعادى. ءۇباي يبن حالاف استىنداعى اتىمەن پايعامبارىمىزدىڭ ارتىنان قۋىپ جەتىپ: «ەي، مۇحاممەد! نە سەن ولەسىڭ، نە مەن ولەمىن؟!»، - دەپ وعان قاراي شابا جونەلەدى. ساحابالار ونى توقتاتپاق بولعاندا، اللا ەلشىسى: «تيمەڭدەر!» دەيدى دە ءال-حاريس يبن اس-سيمما اتتى ساحابانىڭ نايزاسىن الىپ، جاقىنداپ كەلگەن ءۇبايدىڭ موينىنان ءبىر ۇرادى. ءۇباي اتىنان دومالاپ تۇسەدى[2]. پايعامبارىمىزدىڭ سوققىسىن اۋىرسىنىپ شىداي الماعان ءۇباي وگىزشە وكىرەدى.
وسى كۇيى قاسىنداعى جەندەتتەرى جاردەمگە كەلىپ، ونى كوتەرىپ الىپ كەتەدى. ونىڭ بۇل قىلىعىن قاسىنداعىلارى تۇسىنبەي: «بولماشى جاراعا بولا، نەگە سونشا قينالدىڭ؟! - دەپ ايتادى. سوندا ءۇباي ولارعا: «ونىڭ نايزاسى تۇرماق تۇكىرىگىنىڭ ءوزى تيگەندە مەنى ولتىرەتىن ەدى» - دەيدى ىڭىرسىپ. نايزانىڭ تيگەن جەرىنەن كوپ قان سىرتقا شىقپاي، ىشىنە ۇيىپ، ىرىڭدەيدى. وسىنىڭ اسەرىنەن كوپ ۇزاماي ءۋباي ولەدى[3].
[1]ۋحۋد سوعىسى - ميلادي جىل ساناۋى بويىنشا 625 جىلى، اراب جارتى ارالىنىڭ سولتۇستىك باتىسىندا ورنالاسقان ۋحۋد تاۋىندا ورىن الدى (حيجري 3-جىل). ءابۋ سۋفيان باستاعان مەككە مۇشريكتەرى مەن مەدينە قالاسىنىڭ مۇسىلماندارى اراسىنداعى بولعان سوعىس. [2] يبن ءھيشام: ءماقتالۋ ۋباي يبن حالاف. [3] ابدۋرراززاق – ءال-مۋسانناف، كيتابۋل ماعازي. ۋاقاتۋ ءھۋزايل بير راجي.؛ ءال-بايحاقي – ءدالايلۋ ءان-نۋبۋۋا – عازۋاتۋ ۋحۋد.
