«قازاقستاننىڭ 100 جاڭا ەسىمى» جوباسىنىڭ 2017 جىلعى جەڭىمپازدارى بۇگىن استانادا وتكەن پرەسس-كونفەرەنسيادا استانالىق جاستار مەن تۇرعىنداردى جوباعا قاتىسىپ، اتسالىسۋعا شاقىردى. ءارى جەڭىمپازدار وزدەرىنىڭ اتقارعان ىستەرىمەن تانىستىرىپ، وسكەلەڭ جاستاردى دا ەڭبەككە باۋلاۋعا تىرىستى.

شاراعا «قازاقستان جاستار كونگرەسى» جانىنداعى رەسپۋبليكالىق جاستاردى دامىتۋ ورتالىعىنىڭ جەتەكشىسى ەرعازى ءازىمحان ۇلى، «قازاقستان ستۋدەنتتەر اليانسى» رەسپۋبليكالىق جاستاردى دامىتۋ ورتالىعىنىڭ باسشىسى ءىلياس تۇستىكبايەۆ، «استانا جاستارى» كمم ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى ۇكىباي نۇرپەيىسوۆ ءارى «قازاقستاننىڭ 100 جاڭا ەسىمى» جوباسىنىڭ العاشقى جەڭىمپازدارى ايديە ايداربەكوۆ جانە سەرىك ەسماتوۆتار قاتىستى.

ستۋدەنتتەر قوزعالىسىنىڭ جەتەكشىسى ءىلياس تۇستىكبايەۆ «100 جاڭا ەسىم» جوباسىنىڭ ماڭىزى تۋراسىندا ايتىپ ءوتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاننىڭ 17 وبلىسىنان جوباعا اتسالىسقان جاستاردىڭ سانى 600 مىڭعا جۋىقتاپ قالعان. ءوزى بۇگىندە 30 مىڭنان استام بەلسەندى جاستار مەن 500 مىڭنان كوپ ستۋدەنتتەرمەن جۇمىس ىستەيدى ەكەن.

«100 جاڭا ەسىم» - جاستار ءۇشىن وتە ءتيىمدى، ءوز مۇمكىندىگىن كورسەتە الاتىن كەرەمەت جوبا. جوبا ارقىلى تالانتتى، دارىندى، الايدا ەلگە تانىلماي جۇرگەن جاستاردى تانىتا الامىز. بۇل كۇنگە دەيىن بىلتىرعى جەڭىمپازدارمەن قانشاما جۇمىس اتقاردىق. ولار ءوز وڭىرلەرىندەگى ستۋدەنت جاستارمەن كەزدەسىپ، تاجىريبەلەرىمەن ءبولىستى. جاستاردى بەلسەندى بولۋعا شاقىردى. ەندى مىنە، جاڭا تالانتتاردى انىقتايتىن ەكىنشى كەزەڭ باستالدى. ءار وڭىرگە سۇراۋ جىبەردىك، وزدەرىن ۇسىنعان جاستاردىڭ دا سانى ارتىپ كەلەدى. ءتىپتى بىلتىر قاتىسسا دا، جەڭىمپازدار قاتارىنان كورىنبەي قالعان بەلسەندىلەر قايتا قاتىسۋعا مۇمكىندىك الدى»، - دەدى ءىلياس تۇستىكبايەۆ.

«قازاقستان جاستار كونگرەسى» ورتالىعىنىڭ باسشىسى ەرعازى ءازىمحانۇىل جوباعا قاتىستى بىلتىر بولماعان، تەك بيىل ىسكە قوسىلعان تىڭ جاڭالىقپەن ءبولىستى. ايتۋىنشا، ەندىگى جوبادا ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار ءوز اتىنان جاستاردى ۇسىنا الادى. جەر-جەردى، ءوڭىر-وڭىردى ارالاپ، ءتىپتى اۋىلدى ايماقتارعا دەيىن تابان تىرەپ، دارىندى، بەلسەندى جاستاردى ىزدەيدى، تانىلۋى ءتيىس جاستاردى قوعام الدىنا شىعارادى.

«تالانتتى ادامدار كوبىنە اۋىلدى ايماقتاردان شىعىپ جاتادى. الايدا ونداي ادامداردىڭ تالانتى كىشىگىرىم اۋىلمەن عانا شەكتەلىپ قالادى. ال «ءجۇز جاڭا ەسىم» جوباسىنىڭ ماقساتى – سونداي جاستاردى ىزدەپ تابۋ. قاي وڭىردە بولماسىن، بەلگىلى ءبىر جەتىستىككە جەتكەن جاستاردى حالىققا ناسيحاتتاپ، ودان ءارى جىگەرلەندىرەمىز»، - دەدى ءازىمحان ۇلى ءوز سوزىندە.

جوبانىڭ بىلتىرعى جەڭىمپازدارى دا ءۇنسىز قالمادى. جوباعا قالاي تاپ بولعاندارى، جوباعا قاتىسۋداعى ماقساتتارى، العا قويعان جوسپارلارى جونىندە كەڭىنەن ءبولىستى.

ماسەلەن، سەرىك ەسماتوۆ جوباعا دەيىن وتە بەلسەندى جاستاردىڭ ءبىرى بولعان. بىرنەشە ۋاقىت بويى ءوزىن ىزدەپ ءجۇردى، تۇلعا رەتىندە قالىپتاسقىسى كەلدى. سويتە تۇرا، سپورتتىق، مادەني شارالارعا بەلسەندى قاتىسىپ ءجۇردى. ءوزىن ىزدەپ جۇرگەن ادامدارعا كومەكتەستى. وزىنە سەنگەن 250-دەي ادامعا كومەكتەستى، العا جەتەلەدى. ءسويتىپ ەسماتوۆتى الماتى جانە استانا قالالارىنىڭ اكىمدىگى بايقاپ، بىردەن «ءجۇز جاڭا ەسىم» جوباسىنا ۇمىتكەر ەتىپ ۇسىنعان. كەيىن جەڭىمپاز اتانعان سەرىكتىڭ بۇگىنگى ءومىرى ماعىنالى بولدى. قاي ورتاعا بارماسىن، ءوزىن ماڭىزدى ادام رەتىندە سەزىنە الدى. وسىلايشا جوبادان ءوزىن كورگىسى كەلەتىن جاستاردىڭ بويىندا تابىلۋى ءتيىس قاسيەتتەردى اتاپ شىقتى.

ء-بارى ادامنىڭ ءوزى قولىندا، ساناسىن وزگەرتۋ دە؛

-ومىردە شەكتەۋ جوق، اياعىمنان ايىرىلسام دا، توقتاپ قالعان جوقپىن، العا جىلجي بەردىم؛

ء-ار ادامنىڭ ءوز كوزقاراسى بار، تەك سونى تاني ءبىلۋ كەرەك؛

-بولاشاعىمىز وزىمىزگە بايلانىستى، سونى تۇسىنەيىك؛

ء-بىرىنشى كەزەكتە ادام وز-وزىمەن جۇمىس ىستەي الۋى قاجەت؛

ء-ومىر قوزعالىستان تۇرادى؛

-وز-وزىڭە سەنۋىڭ كەرەك؛

-مۇمكىندىكتەردى جەلگە ۇشىرماۋ كەرەك؛

-ۇلكەن جەتىستىكتەرگە لايىقتى بولىڭىز؛

-ۇيالماڭىز، قورىقپاڭىز.

ال ەكىنشى جەڭىمپاز ايديە ايداربەكوۆ جوباعا اياق استىنان تاپ بولعان. ماماندىعى – رەجيسسەر. جوبا تۋرالى نيۋ-يوركتە وقىپ جۇرگەن كەزدە بىلگەن. ايتۋىنشا، جوباعا قاتىسۋعا ءوزى ءوتىنىم جىبەرمەگەن. بىرنەشە كۇننەن كەيىن جان-جاقتان قوڭىراۋلار شالىنىپ، وزىنە داۋىس بەرەتىنىن ايتىپ جاتتى. ايديە العاشىندا تۇك تۇسىنبەگەن، قاراپايىم اۋىلدىڭ بالاسى جوبا جايلى مۇلدەم حابارسىز ەدى. ال تۋىپ-وسكەن اۋىلىنىڭ تۇرعىندارى جوباعا ايديەنى لايىقتى دەپ تانىپ، ءوتىنىمدى وزدەرى بەرگەن. ءسويتىپ جاس رەجيسسەر اياق استىنان جەڭىمپاز اتانىپ شىعا كەلدى.

«جەڭىمپاز دەپ ايتقان ۇنامايدى، ماعان داۋىس بەردى، مەنى تاڭدادى. بۇل – مەن ءۇشىن تەك جەتىستىك»، - دەدى ايديە سۇحباتىندا. الايدا جەرگىلىكتى تۇرعىندار جەرلەسىن ناعىز جەڭىمپاز دەپ سانايدى.

جالپى «قازاقستاننىڭ 100 جاڭا ەسىمى» جوباسىنىڭ ماقساتى – تابىستى، باسەكەگە قابىلەتتى بولۋ، پراگماتيزم مەن ءبىلىم كۋلتى يدەيالارىن تاۋەلسىزدىك جىلدارى قازاقستاننىڭ دامۋىنا ەلەۋلى ۇلەس قوسقان ادامداردىڭ تاريحىن ۇلگى ەتە وتىرىپ ناسيحاتتاۋ.

قىزمەت سالاسى بويىنشا ۇيىمدار توبىنىڭ كەڭىنەن تانىستىرىلۋىن قامتاماسىز ەتۋ، سونداي-اق ازاماتتىق باستامالاردى ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا، جوبانىڭ جاڭا ۇمىتكەرلەرىن تاڭداۋ ينستيتۋسيونال ادىستەرمەن جۇرگىزىلەدى.

ۇمىتكەرلەردى تاڭداۋ كريتەريلەرى تومەندەگىدەي:

-ۇمىتكەردىڭ كامەلەت جاسقا تولعان بولۋى (18)؛

-قىزمەت سالاسىندا ەلدىڭ جاعىمدى ءيميدجىن قالىپتاستىرۋعا ۇلەس قوسقان ايرىقشا جەتىستىكتەرىنىڭ، قاتىسۋشى ءيميدجىن دامىتۋعا ىقپال ەتەتىن تۇلعالىق قاسيەتتەرىنىڭ بولۋى؛

-ۇلگى الۋعا لايىق، جاستاردى پاتريوتتىق جانە تۋعان جەرگە ادالدىق رۋحىندا تاربيەلەۋگە، ەڭبەك كۋلتىن قالىپتاستىرۋعا ىقپال ەتەتىن قوعامدىق-ساياسي جانە ەڭبەك قىزمەتىنىڭ بولۋى؛

-قازىرگى قازاقستاننىڭ دامۋىنا قوسقان ناقتى ۇلەسىنىڭ بولۋى.

-قازىرگى قازاقستاننىڭ، ونىڭ تابىستارى مەن ءتۇرلى سالاداعى جەتىستىكتەرىنىڭ جارقىن ۇلگىسى بولا الاتىن تۇلعا؛

«ءجۇز جاڭا ەسىم» جوباسىنىڭ ماڭىزى تۋراسىندا بۇعان دەيىن «بولاشاق» جاستار قوزعالىسىنىڭ جەتەكشىسى داۋرەن بابامۇراتوۆ Qasmhy.kz اقپارات اگەنتتىگىنىڭ تىلشىسىنە بەرگەن سۇحباتىندا «رۋحاني جاڭعىرۋمەن» بايلانىستىرىپ، ءتۇسىندىرىپ وتكەن ەدى.

«XIX عاسىردىڭ اياعى مەن XX عاسىردىڭ باسىندا ەلىمىز باسەكەگە قابىلەتتى بولعان جوق. عىلىم مەن بىلىمنەن ادا ەدىك. تورت-بەس ميلليون قازاق بولدى، ءبارى دەرلىك اۋىلدا قوي باقتى. مۇنى كورگەن الاش زيالىلارى قازاقتاردىڭ كوزىن اشۋعا تىرىستى. ءبىلىم-عىلىمسىز جۇرە بەرسەك، ۇلتتىعىمىزدان ايىرىلاتىنىمىزدى تۇسىندىرۋگە تىرىستى. سول ۋاقىتتاردا نەبارى 300-گە جۋىق الاش زيالىسى 4 ميلليون قازاقتى ءبىراۋىز سوزدەرىمەن باعىندىردى. بۇگىنگىدەي ينتەرنەت، الەۋمەتتىك جەلى جوق زاماندا اۋىل-اۋىلدى ارالاپ، پايدالى دۇنيە جازىپ، حالىقتىڭ كوزىن اشتى. زيالىلاردىڭ ارقاسىندا قازاقتار بالالارىن مەكتەپكە بەردى، قازاق مەكتەپتەرى اشىلدى. جاڭا زامانعا اتتانىپ بارا جاتقان پويىزعا قازاقتاردى ىلەستىرىپ جىبەردى. ءالىپبي قانشا مارتە اۋىستى، ءبارىن جۇيەگە كەلتىرىپ، تىلدىك جۇيە قالىپتاستىرىپ كەتكەن دە سول الاش زيالىلارى. ادەبيەت، تاريحتى جاساپ كەتكەن دە سول الاش زيالىلارى. جۇزدەگەن، مىڭداعان عىلىمي كىتاپتار جارىق كوردى. دوسمۇحامەدوۆ، اسفەندياروۆتار مەديسينانى جازدى، ءالىمحان ەرمەكوۆتەر ماتەماتيكانى جازدى. بايتۇرسىنوۆ تىلدىك جۇيەنى قالىپتاستىردى. ءبىز ءالى كۇنگە دەيىن سول ەڭبەكتەردى پايدالانىپ كەلەمىز. 1910-1930 جىلدار ارالىعىندا نەبارى 20 جىل ىشىندە زيالىلار ارپالىسىپ ءجۇرىپ، ءبىزدى بۇگىنگى كۇنگە جەتەلەدى. بۇگىنگى ءبىز ايتىپ جۇرگەن «رۋحاني جاڭعىرۋ» ابايدان باستاۋ العان. عىلىمدى، ادەبيەتتى، تاريحتى، ماتەماتيكانى ولار كىتاپقا سالىپ كەتتى. ال ءبىزدىڭ مىندەت – سونىڭ ءبارىن تەحنيكاعا سالۋ. مىنە، رۋحاني جاڭعىرۋ دەگەن سول.

بۇگىنگى رۋحاني جاڭعىرۋ – كەشەگى الاشتىڭ جولىن قايتالاۋ، ىزىمەن ءجۇرۋ، قايتا تۇلەتۋ، جاڭعىرتۋ. وعان «مازاق» رەتىندە قارايتىن بولساق، وشكەنىمىز. «پراگماتيك بول، باسەكەگە قابىلەتتى بول، تىلدەردى مەڭگەر، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستان، كىتاپ وقى، ءبىلىم ىزدە، ۇلتتىعىڭنان ايىرىلما، ءتىلىڭدى ساقتا، ءداستۇرىڭدى ساقتا. «رۋحاني جاڭعىرۋ» دەپ وسىنى ايتىپ وتىر ەلباسى. XIX-XX عاسىردا الاش زيالىلارىنىڭ سوزىنە قالاي قۇلاق اسساق، بۇگىنگى زيالىلاردى دا تىڭدايىق»، - دەگەن داۋرەن بابامۇراتوۆ كەشەگى الاش زيالىلارىمەن بۇگىنگى «رۋحاني جاڭعىرۋدىڭ» اراسىنداعى بايلانىستى كورسەتە الدى.