"جاھاندىق جىلىنۋ" دەپ جار سالىپ، "اقىرزامان ورنايدى" دەپ ايقايلاپ، مارسقا بەت العان "جەرلىكتەر" ماسەلەنى جەردەن ەمەس كوكتەن ىزدەپ جۇرگەندەي. وزگە پلانەتانى قولايلى ەتۋگە جۇمسالاتىن تريلليون دوللارلىق قارجىعا ءوزىمىز بۇلدىرگەن ءوز "ءۇيىمىزدى" نەگە قالپىنا كەلتىرمەسكە؟ سەبەبى، عالىمدار الەمدى گۇلدەندىرگەن ادامزاتتىڭ اقىلى الەمدى جويۋعا باعىتتالىپ كەتكەنىن كەش بايقاعانعا ۇقسايدى. ادامزاتتىڭ اقىرىنا اقىل جەتۋى مۇمكىن. Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى سوزىمىزگە دالەل بولاتىن عالامدىق اپاتقا اكەپ سوقتىرۋى مۇمكىن تابيعي كۇشتەر مەن ادام اقىل-ويىنىڭ تەڭدەسسىز تۋىندىلارىن ۇسىنادى.

جانارتاۋ كۇننىڭ جانارىن جالمايدى

العاشقى سەناريي ستيحيالىق تۇردە ءوربيدى. قويۋشى - رەجيسسەرى: جەر-انا.

بۇگىندە عالامشارىمىزدا 500-دەن استام قۋاتى كۇشتى سونبەگەن جانارتاۋلار بار. بار كۇشىن ىشىندە بۇگىپ جاتقان تاۋلار ويانعاندا عالامعا قاتەر توندىرەتىن ۋلى گازدار مەن مىڭداعان توننا لاۆانىڭ ك ۇلى تۋرا ماعىناسىندا كوككە ۇشادى. قويۋ تۇمان پايدا بولىپ، كۇننىڭ بەتىن ۇزاق جىلدار جاۋىپ قالادى. وسىلايشا، جانارتاۋلىق جەر سىلكىنىسى، لاۆادان پايدا بولعان ورتتەن امان قالعان ءتىرى ورگانيزمدەردىڭ تۇبىنە اۋا-رايىنىڭ كۇرت تومەندەۋى — جاڭا  مۇز ءداۋىرى جەتۋى مۇمكىن. اقش، جاڭا زەلانديا، يندونەزيا، جاپونيا سىندى مەملەكەتتەر اۋماعىندا ورنالاسقان سۋپەر-جانارتاۋدىڭ كۇشى ءبىر ساتتە بۇكىل پلانەتانى ورنىنان قوزعايتىن كۇشكە يە. 2016 جىلدان بەرى اتاقتى يەلوۋستون سۋپەر-جانارتاۋى ءوز كۇشىن ايقىن سەزدىرە باستادى. دەگەنمەن، عالىمدار مۇنداي جانارتاۋلار مىڭجىلدىقتا ءبىر ىسكە قوسىلادى دەپ بولجاۋدا.

"قۇس جولىنداعى" قاقپان

بۇل سەناريي بويىنشا جەر پلانەتاسى ءتىپتى، كۇن جۇيەسى عانا ەمەس، ءبۇتىن ءبىر گالاكتيكا قارا قۇردىمنىڭ (چەرنايا دىرا) قاقپانىنا تۇسەدى. ءبىزدىڭ عالامشار كۇن جۇيەسىندە ال، كۇن جۇيەسى "قۇس جولى" گالاكتيكاسىندا ورنالاسقانىن بىلەتىن بولارسىز؟! ال گالاكتيكانىڭ قاس جاۋى قارا ەنەرگياعا تولى عىلىم تىلىندە تانىس — قارا قۇردىم. وسىنداي كەڭ كولەمدى اپاتتىڭ ورىن الۋ ىقتيمالدىعى تۋرالى اتاقتى ستيۆەن حوكينگ زەرتتەگەن بولاتىن. اپاتتىڭ الدىن الۋ مۇمكىن ەمەس. الايدا، اقىرزاماننىڭ مۇنداي سەنارييى دە ءالى كوپ كۇتتىرەدى.

"تەمىردىڭ" تۇزاعى

مىنە، وسى ساتتە ادامنىڭ تۇبىنە اقىل جەتەتىندىگىن اشىپ كورسەتۋگە بولادى. ارينە، الەمدىك بلوكباستەردىڭ مازمۇنىنا ۇقساس بولۋى ىقتيمال، الايدا، مۇنداي سەناريي جوعارىدا اتالعانداردان الدەقايدا جاقىن بولۋى مۇمكىن. ياعني، ادامنىڭ كومەكشى قۇرال بولىپ كەلگەن قۇلتەمىر روبوتتىڭ قۇلىنا اينالۋى عاجاپ ەمەس. ادامزات كەز كەلگەن سەناريي بويىنشا زارداپ شەگۋشىنىڭ ءرولىن وينايدى.

مۋتاسيالىق ماسەلە

بۇل سەناريي بويىنشا بيولوگيالىق تۇرلەردىڭ تۇبىنە بيولوگيانىڭ جەتىستىگى جەتەدى. اڭگىمە بيوتەحنولوگيالىق نەمەسە گەندىك ينجەنەريا جايىندا. قازىرگى كۇنى بۇل سالادا مامان تاپشى، سۇرانىسقا يە كاسىپ دەپ ارقامىزدى كەڭگە سالىپ وتىرمىز. ەرتەڭ وسى سالانىڭ "ساڭلاقتارى" ادامزاتتىڭ قاس جاۋىنا اينالۋى ابدەن مۇمكىن. كارتوپ گەنى بار قۇرباقا مەن ءتوزىمدى ۆيرۋستىق يممۋنيتەتى بار گوريللانىڭ، تاعى سول سياقتى مۋتاگەندى اعزالاردىڭ كۇشى مەن ساناسى ادامداردىڭ اقىرىنا جەتۋى مۇمكىن.

ادامدار ىرىكتەمەسى.

الەمدەگى ادامداردىڭ سانى ارتىپ كەلەدى. ناتيجەسىندە اشتىق، تابيعي رەسۋرستاردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى تۋىندايدى. ءقازىردىڭ وزىندە بۇل فاكتور انىق بايقالادى. ءدارۆيننىڭ تىرشىلىك ءۇشىن كۇرەس تەورياسى جانۋارلار الەمىنەن ادامزاتقا اۋىسۋى مۇمكىن. ياعني، بۇل سەناريي بويىنشا، كۇشتى جەڭەدى، ءالسىز ويىننان شىعارىلادى. ءبىراق، بۇل جولى ويىننىڭ قۇنى - ادامنىڭ ومىرىمەن ولشەنەدى.

سوعىستىڭ سوڭى — اق تۋمەن عانا اياقتالماس...

بۇگىندە بىر-بىرىمىزگە بەيبىتشىلىك تىلەگەنىمىز ەڭ دۇرىس شەشىم بولماق. ءقازىردىڭ وزىندە قيىر شىعىستا قاۋىرت "قىرعي قاباق" سوعىس ءجۇرىپ، الپاۋىت امەريكا جۇڭگو ايداھارىمەن قارۋسىز مايدان وتكىزىپ، ۇشتىككە ورىس ايۋى ارالاسىپ جاتىر. ءدال وسى دەرجاۆالاردىڭ ارەكەتى بۇگىنگى الەمدىك نارىقپەن قوسا، ادامزاتتىڭ كەلەشەگىن شەشپەك. سوعىستىڭ سوڭى كينوداعىداي اق تۋ كوتەرۋمەن ەمەس، اتوم بومباسىنىڭ ارەكەتىن ولشەۋمەن اياقتالۋى عاجاپ ەمەس.

اقىرزامان بولماسا، اۋرۋدىڭ ارتۋى مۇمكىن

بۇل سەناريي بويىنشا ادامزاتتىڭ اقىلى اسىپ تۇرسا دا الەمدى تاعى دا ءوزىمىز ويلاپ تاپقان ۆيرۋستار مەن باكتەريانىڭ ارقاسىندا ءارتۇرلى اۋرۋلار جايلاۋى مۇمكىن. تەك تۇماۋدىڭ وزىنەن جىلىنا جۇزدەگەن، راكتان مىڭداعان، جۇرەك اۋىرلارىنان ونمىڭداعان ادام كوز جۇمۋدا. ءبىراق، بۇل سەناريي ادامدار ىرىكتەمەسىنىڭ باستاماسى بولۋى مۇمكىن. ارينە، اپاتتىڭ اۋىلى الىس، بەتى اۋلاق بولسا دەيمىز. دەگەنمەن، ويلاناتىن جاعداي...