بىلتىرعى جىلدىڭ قاراشاسىندا گروزنىي قالاسىندا جاس ايەل ءوز-وزىن جارىپ جىبەردى. كەيىن تەراكتىنى 25 جاستاعى ادىگەن كارينا ەسىمدى جەرگىلىكتى تۇرعىن جاساعانى انىقتالدى. ول ولەر الدىندا "كەشىرشى مەنى، اللا" دەپ حات قالدىرعان.
تەرروريستەردىڭ ماقساتى ءارتۇرلى بولادى. كەيبىرى اقشا مەن بيلىكتى ويلاپ تەررورلىق ىس-ارەكەتكە بارسا، ەندى ءبىرى جاي عانا باسقا ادامداردى قورلاپ، قورقىتۋدان ءلاززات الادى.
ەكسترەميستىك ۇيىمنىڭ باسشىلارى رۋحاني بايلىق تۋرالى ايتىپ، سەنىم مەن ءدىننىڭ اتىن جامىلۋ ارقىلى وزدەرىنىڭ ارام پيعىلىن ىسكە اسىرىپ جاتىر. بۇل بەلگىلى دۇنيە. سونداي-اق، ولار ءوز ماقساتىنا جەتۋ ءۇشىن رۋحاني قۇندىلىققا ءزارۋ، پسيحولوگيالىق ترعىدان ءالسىز ادامداردى پايدالانادى. جانكەشتى، ياعني ءوز ءومىرىن قۇربان ەتىپ باسقالاردىڭ ومىرىنە دە زيانىن تيگىزىپ كەتەتىن ادامدار پسيحولوگيالىق تۇردە وتە ءالسىز. ولار دىنگە قاتتى بەرىلگەندىكتەن نەمەسە جۇماقتى اڭساعاندىقتان ءوز-وزىن جارىپ جىبەرۋگە ارەكەت جاسامايدى. بالكي، ولار ومىردەگى جاناشىرلارىنان ايىرىلىپ، قولداۋ تابا الماعاننان، اۋىر دەپرەسسياعا تۇسكەندىكتەن باسقا اعىمنىڭ جەتەگىنەن ەرىپ، جانكەشتى اتانادى.
ولاردىڭ نەگىزگە ماقساتى - مىنا ومىردەگى سىناقتاردان، قيىندىقتاردان قۇتىلۋ. بۇل دا ءبىر ءسۋيسيدتىڭ ءبىر ءتۇرى. الايدا ءبىر ەرەكشەلىگى، جانكەشتى تەرروريستەر ارعى دۇنيەنى ويلايدى، ال سۋيسيد جاسايتىندار بۇل ومىردەگى قيىندىقتاردى عانا ويلايدى.
ياعني، ءوز-وزىن ولتىرەتىن تەرروريستەر ومىرلىك قيىندىقتاردىڭ سەبەبىنەن وزىنە قول جۇمساسا توزاقتىق بولاتىنىن بىلەدى. سول سەبەپتى ومىرلىك قيىندىقتاردان قۇتىلىپ، جۇماققا بارۋدىڭ ءبىر عانا جولى - تەرروريزم دەپ تۇسىنەدى. بۇل ويدىڭ جايدان-جاي كەلمەيتىنى بەلگىلى. جانكەشتى تەروريستەردى ۇيىم باسشىلارى ۇزاق ۋاقىت دايىندايدى. ولارعا ءولىم، جۇماق، جيھاد تۋرالى عانا ۋاعىز ايتادى. ال ومىردەن ءتۇڭىلىپ جۇرگەن ادام جۇماق تۋرالى ەستىسە قانداي كۇيدە، قانداي ويدا بولادى دەپ ويلايسىز؟ ارينە ول "شەيحسىماقتاردىڭ" ايتقان جۇماعىن اڭسايدى، ارماندايدى. قازىرگى ۋاقىتتا "جۇماقتىق بولامىن" دەپ شاھيد بولعانداردىڭ دەنى جاستار ەكەنى بەلگىلى بولدى.
جات اعىمعا ەرگەن جاستاردىڭ كوبەيۋىنە بايلانىستى chechnyatoday.com سايتى تەرروريزمگە قارسى جۇمىستاردى ىسكە اسىرىپ جۇرگەن رەسەيدەگى زاڭگەرلەر اسسوسياسياسىنىڭ مۇشەسى شاميل ەلمۋرزايەۆپەن سۇحباتتاستى. اتالمىش سۇحباتتى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى وقىرمان نازارىنا ۇسىنادى.
— سۋيسيد جاساۋشىلار مەن جانكەشتى تەرروريستەردىڭ ۇقساستىعى قانداي؟
— بۇل ەكى توپقا جاتاتىن ادامدار اۋىر كۇيزەلىسكە ۇشىراعان. مۇنداي ادامدار ىشتەي سترەسسكە ۇشىراپ، قينالعانىن كىمگە ايتارىن بىلمەي باسى قاتادى. ولاردىڭ ءبىرى نە ءۇشىن دەپرەسسياعا تۇسكەنىن بىلەدى، ەندى ءبىرى نە بولىپ جاتقانىن مۇلدەم تۇسىنبەيدى. ءبىراق ۋاقىت وتە كەلە ولاردىڭ ىشىندەگى قايناپ جاتقان سەزىمدەر سىرتقا شىعادى. ەرتە مە، كەش پە، ولار ىشكى كۇيزەلىسىن ءوز ەركىمەن سىرتقا شىعارادى. ەندىگى سۇراق دەپرەسسياعا تۇسكەن ادامدار كۇيزەلىس پەن سترەستى قالاي شىعارادى؟ بۇنىڭ دا ءارتۇرلى جولى بار. ءبىرى ەسىرتكى زاتتارعا قۇمارتسا، ەندى ءبىرى "قيىندىقتان قۇتقارامىن" دەگەن تانىمايتىن ادامداردىڭ ايتقانىنا سەنىپ، ايداعانىنا كونۋى مۇمكىن. ءبىزدىڭ قوعامنىڭ باستى ماسەلەسى - ادامدار ىشكى كۇيزەلىستى سىرتقا قالاي شىعارۋ كەرەكتىگىن بىلمەيدى. كوپشىلىكتىڭ قيىندىقتىڭ ۇستىنە قيىندىق جاماپ الاتىنى دا سوندىقتان.
—"شاھيد بولامىن" دەيتىن ايەلدەردىڭ ەركەكتەردەن ايىرماشىلىعى قانداي؟
—ايەلدەر كوبىنەسە ەر ادامداردىڭ ايتقانىنا كونەدى. ەگەر كۇيەۋى جات اعىمنىڭ جەتەگىندە كەتسە، ايەل ادام جاي عانا ءوز جۇبايىنىڭ سوڭىنان ەرەدى. مۇنداي ايەلدەر ءدىني سەنىم، ۋاعىز دەگەندەرگە دە اسا نازار اۋدارماۋى مۇمكىن. ولاردىڭ باستى ماقساتى كۇيەۋىنىڭ ايتقانىن ورىنداۋ بولادى.
—"شاھيد بولامىن" دەيتىن ادامنىڭ ولەر الدىنداعى ويى قانداي بولادى؟
—ءوزىنىڭ ءومىرىن قيىپ، تەراكت جاساعىسى كەلگەن ادام بارلىعىنان قۇتىلسام دەپ ويلايدى. ءتىپتى كەيبىرى جات اعىمعا ەرىپ، الدانعانىن، بۇرىس جولدا كەلە جاتقانىن بىلسە دە قايتار جول جوق دەپ تۇسىنەدى. ءوزى ارمانداعان ورتانىڭ جەر بەتىندەگى توزاق ەكەنىن بىلگەن سوڭ "بۇدان قۇتىلاتىن ءبىر عانا جول بار، بۇل - ءولىم" دەپ، ءوز-وزىن جارىپ جىبەرەدى.
—ولاردىڭ سەنىمىن، ويىن وزگەرتۋگە بولا ما؟
—جانكەشتىنى تەك وتباسى، تۋعان تۋىسى عانا قۇتقارا الادى. وتباسى جاقسى قولداۋ كورسەتىپ، ونىڭ ىشكى قايعىسىن ءبولىسىپ، اسىقپاي تىڭداپ ويىنىڭ وزگەرۋىنە ىقپال جاساي الادى. مۇسىلماندار قيىندىققا كەزىككەن كەزدە ءتۇرلى رەاكسيا تانىتا باستايدى. سەنىمى مىقتىلار سابىر ەتىپ، اللاعا مويىنۇسىنادى، ال يمانى السىزدەر جۇماق پەن ءولىم تۋرالى ويلاي باستادى. سونداي-اق، تەراكت جاسايتىنداردىڭ بارلىعىنىڭ دەرلىك ءدىني ساۋاتى تومەن. مۇسىلماندار جۇماققا جەتۋ ءۇشىن جاقسى امالدار جاساۋعا تىرىسادى، ال جانكەشتى تەرروريستەر جۇماققا باراتىن جەڭىل جولدى ىزدەيدى. ءبىراق ءبىر وكىنىشتىسى، بەلگىلەنگەن شەكتەن اسىپ، قولىنا قارۋ العان تەرروريستى ويىنان اينىتۋ مۇمكىن ەمەس. سەبەبى، ونىڭ ساناسى تۇگەل ۋلانعان جانە ول ءوزىنىڭ نە ىستەپ جاتقانىن بىلمەيدى، اقىلعا سالمايدى. ولار تەك ەموسيامەن عانا تەراكت جاساپ، وز-وزدەرىن ولتىرەدى. سول سەبەپتى وتباسى مۇشەلەرى دىنگە قىزىعۋشىلىعى ارتقان ۇلىن نەمەسە قىزىن باقىلاۋدا ۇستاۋى قاجەت. ءبىراق ولاردى دا تىڭداي بىلگەن ءجون. بۇل ماسەلەگە اشۋ-ىزا، ەموسيامەن ەمەس، اقىلمەن قاراعان دۇرىس.
اۋدارعان: اسەل بولات قىزى
پىكىر قالدىرۋ