بەلگىلى ساياساتتانۋشى ەربول ەدىلوۆ ق ر تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ وكىلەتتىلىگىن توقتاتىپ، قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ ۋاقىتشا پرەزيدەنت قىزمەتىن اتقارۋشى بولىپ تاعايىندالۋىنا قاتىستى پىكىرىن ءبىلدىردى، دەپ جازادى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى.

ونىڭ ايتۋىنشا، توقايەۆتىڭ موينىنا مۇنداي جاۋاپكەرشىلىكتىڭ ارتىلۋى توسىننان قابىلدانعان شەشىم ەمەس.

«بۇل كۇتپەگەن توسىن سىي بولعان جوق. ءبىراق، مۇنى دۇرىس قابىلداۋ كەرەك. ەندىگى باستى سۇراق: «ارى قاراي نە بولماق؟»

بىرىنشىدەن، نازاربايەۆ پرەزيدەنتتىك پوستان كەتكەنىمەن، بيلىكتەن كەتپەگەنىن ءتۇسىنۋىمىز قاجەت. ەلباسى ءوز وكىلەتتىلىگىن توقتاتقان ساتتەن باستاپ «تۇڭعىش پرەزيدەنت – ۇلت كوشباسشىسى» تۋرالى زاڭ كۇشىنە ەنىپ، كونستيتۋسياعا ءبىرشاما تۇزەتۋلەر ەنگىزىلەدى. سونداي-اق، ەڭ الدىمەن – «قاۋىپسىزدىك كەڭەسى» تۋرالى جاڭا زاڭ.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىن، زاڭدى تۇرعىدان «ەلباسى» جانە «ۇلت كوشباسشىسى» تەرميندەرى تەك ءقازىر – پرەزيدەنت وكىلەتتىلىگىن توقتاتقان ساتتەن باستاپ وزەكتى بولىپ تابىلادى. بۇل ۋاقىتقا دەيىن مۇنداي تەرميندەر ونىڭ قىزمەتىندە قولدانىلاتىن «ءسوز» رەتىندە عانا بولدى. بۇدان بولەك، تۇڭعىش پرەزيدەنت كونستيتۋسيالىق كەڭەستىڭ مۇشەسى بولىپ قالا بەرەدى، ال بۇل – وتە ماڭىزدى.

زاڭ بويىنشا، ەلباسى قىزمەتى كەڭ قۇزىرەتكە يە. رەداكسيالانعان زاڭدا قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى لاۋازىمى كەيبىر پارامەترلەر بويىنشا ەلدەگى ەكىنشى پرەزيدەنتكە قاراعاندا «مىقتىراق» بولىپ كەلەدى.

ءقازىر ەلدىڭ بارىنە قىزىق بولىپ وتىرعان – قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ قانداي ادام ەكەندىگى. ونىڭ پرەزيدەنت قىزمەتىن ۋاقىتشا اتقارۋشى بولىپ تاعايىندالۋى جاڭالىق بولعانىمەن، سەنساسيا ەمەس. جوسپار بويىنشا، توقايەۆ وسى قىزمەتكە كەلۋى ءۇشىن سەنات سپيكەرى قىزمەتىنە تاعايىندالعان بولاتىن. قازىرگى جاعدايى 2013 جىلدىڭ كۇزىندە – توقايەۆ سەناتتى باسقارۋعا كەلگەننەن باستاپ بەلگىلى بولعان ەدى. قاسىم-جومارت توقايەۆ سول جىلى ەكىنشى رەت سەنات ءتوراعاسى قىزمەتىنە سايلانعانىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەك.

العاش رەت ول 2007 جىلدىڭ قاڭتار ايىندا جوعارعى پالاتا سپيكەرى بولىپ تاعايىندالعان ەدى. ءبىراق بۇل جايىندا كەيىنىرەك ايتامىز.

بۇل جولى توقايەۆ جاڭا قىزمەتىنە 100 پايىز دايىن بولدى. سونداي-اق، بۇل مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋىنە دە بايلانىستى بولدى. تەك ءوزى عانا ەمەس، زايىبى دا ۇيرەندى. وسىدان شامامەن بەس جىل بۇرىن توقايەۆتىڭ قازاق ءتىلىن مەڭگەرۋىنە بايلانىستى ءتۇرلى اڭگىمەلەر ايتىلعان بولاتىن.

جالپى، توقايەۆ – «ءترانزيتتى» پرەزيدەنت فيگۋرانتى ءۇشىن تاپتىرماس ادام. كوبىسى ءدال سونى بۇل قىزمەتكە لايىق دەپ سانايدى، ال بىرەۋلەر ونىڭ «مىنەزى ءالسىز» دەسە، كەيبىر ساياساتكەرلەر ونى «جيھاز» دەپ اتايدى ەكەن. شىندىعىندا، بۇل مۇلدە ولاي ەمەس. ءتىپتى،  «كەيبىر ءالسىز تۇستارى» شىندىعىندا ونى مىقتى ءارى جارقىن تۇلعا ەتىپ كورسەتەدى. قاسىم-جومارت توقايەۆ، نەگىزىنەن، باتىس ستيلىندەگى ساياساتكەر بولىپ تابىلادى.

سونداي-اق، توقايەۆ ەۋروپا مەن اقش ءۇشىن «ءترازنيتتى پرەزيدەنت» قىزمەتىنە لايىقتى ءارى ىڭعايلى فيگۋرانت ەكەندىگىن ايتىپ وتكەن ماڭىزدى. سىم-دە جانە حالىقارالىق ۇيىمدارداعى قازاقستان وكىلەتتىلىگىندە قىزمەت ىستەگەن كەزىندە باتىستا ونىڭ بەدەلى ەداۋىر ارتتى.

2011 جىلدىڭ كوكتەمىندە بۇۇ باس حاتشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتى ءوزىنىڭ ورىنباسارى جانە جەنيەۆاداعى بۇۇ ءبولىمىنىڭ باسشىسى، سونداي-اق، بۇۇ باس حاتشىسىنىڭ قارۋسىزدانۋ جونىندەگى كونفەرەنسياسىندا جەكە وكىلى ەتىپ تاعايىنداعانىن ءبارى ەستەن شىعارىپ العان سەكىلدى.  ءبىزدىڭ قازىرگى ۋاقىتشا ەلباسىمىز قارۋسىزدانۋ جونىندەگى كونفەرەنسيانىڭ باس حاتشىسى قىزمەتىن اتقارعان. بۇل ءجايدان-جاي ەمەس.

ول ۆۆس ارناسىنا سۇحبات بەرگەن كەزىندە اقوردانىڭ سىرىن اشىپ، كەلەسى پرەزيدەنت سايلاۋىنا نازاربايەۆتىڭ قاتىسپايتىنىن ايتقان ەدى. كەيبىرەۋلەر، ونى "بايقاماي ايتىپ قالدى" دەسە، ەندى بىرەۋلەر «قوعامنىڭ رەاكسياسىن» تەكسەرۋ ءۇشىن ادەيى ايتتى" دەگەن بولاتىن. ءبىراق، قانداي جاعداي بولماسىن، ول سول كەزدە شىندىقتى ايتىپتى.

نەگىزىندە، قاسىم-جومارت توقايەۆ جايىندا جاعىمسىز پىكىرلەر ايتىلىپ، باسى داۋعا قالعان كەزدەر بايقالعان ەمەس، ال جەمقورلىققا قاتىستى جانجالدار ونىڭ اينالاسىندا بولماعان. قىسقاشا ايتقاندا، ۋاقىتشا پرەزيدەنت تەك سىرتقى ساياساتتا عانا ەمەس، قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىندا دا پروفەسسيونالدى ديپلومات بولىپ تابىلادى»، - دەيدى ساياساتتانۋشى ەربول ەدىلوۆ.

ۇسىنعان: نازەركە لابيحان