قازاقستان مەن جۇڭگو اراسىندا سوتتالعان ازاماتتاردى قايتارۋ تۋرالى كەلىسىم بار. سونىڭ اياسىندا اقجارقىن تۇرلىباي جازاسىن ءوز ەلىندە وتەي الادى، — دەپ جازادى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى sputniknews.kz سايتىنىڭ دەرەگىن نەگىزگە الىپ. 

اقجارقىننىڭ جازاسىن وزگەرتۋگە بولا ما؟

ادۆوكات اسەل توقايەۆانىڭ ويىنشا، قازاقستان مەن جۇڭگو اراسىنداعى كەلىسىم بويىنشا سوتتالعان ازاماتتاردى ەلگە قايتارۋ شاراسى قاراستىرىلعان. ءبىراق وندايدا سوتتىڭ شەشىمى قايتا قارالمايدى. اقجارقىننىڭ جازاسىن وتەۋ مەرزىمىن دە بىردەن وزگەرتۋگە مۇمكىندىك جوق.

"ءبارى زاڭناماعا بايلانىستى. ەندى قىتايداعى سوتتىڭ شەشىمىن وزگەرتە المايمىز. ءبىراق ول امنيستياعا ىلىگۋى مۇمكىن،  يا بولماسا، مەرزىمىنەن بۇرىن شارتتى بوساتۋ شاراسى قولدانىلادى. ال وزگە ەلدە جاسالعان قىلمىستى قايتا قاراي المايمىز. ويتكەنى زاڭدى شەشىم بار. سوسىن كەلىسىم اياسىندا جازاسىن وتەۋ ءۇشىن عانا سوتتالعانداردى قايتارۋ شاراسى قاراستىرىلعان. وندايدا جازا قايتا قارالمايدى"، - دەيدى توقايەۆا.

وسى ورايدا ساراپشى ءوز تاجىريبەسىنەن بىرنەشە مىسال كەلتىردى. ونىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندا ەسىرتكى ءۇشىن ءبىر گرەكيا ازاماتى ۇستالعان. ءبىراق وعان جازانى ءوز ەلىندە وتەگەن ءتيىمدى. سەبەبى ول مەملەكەتتىڭ زاڭناماسى بويىنشا تۋرا سول ەسىرتكى كولەمى ءۇشىن جازا قاتاڭ ەمەس. ال قازاقستاندا ۇستالعان وزبەكستان ازاماتتارى، كەرىسىنشە، ءوز ەلىنە جىبەرمەۋدى سۇراعان. سەبەبى ول جاقتا جازا قاتاڭ.

باس پروكۋراتۋرا نە دەيدى؟

باس پروكۋروردىڭ ورىنباسارى مارات احمەتجانوۆ تا وسى ماسەلەگە قاتىستى تۇسىنىكتەمە بەردى. ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، اقجارقىن ءوز ەلىندە امنيستياعا ىلىگۋى مۇمكىن.

"ازىرگە قىتايداعى سوتتىڭ شەشىمى كۇشىنە ەنگەن جوق. ءقازىر اپپەلياسيالىق شاعىم قارالىپ جاتىر. ءبىز ناقتى قانداي شەشىم شىعاتىنىن بىلمەيمىز. دەگەنمەن قازاقستان مەن جۇڭگو اراسىندا ەكىجاقتى شارت بار. سول قۇجات بويىنشا اقجارقىن ءوتىنىش بەرىپ، جازاسىن ءوز ەلىندە وتەي الادى. ونداي ءوتىنىش بولسا، قازاقستان سوتتالعان ازاماتتى وزىنە قايتارا الادى"، - دەدى احمەتجانوۆ.

ونىڭ ايتۋىنشا، شارت بويىنشا قىتايدا شىققان سوت ۇكىمىن وزگەرتۋگە بولمايدى. دەگەنمەن جازاسىن جەڭىلدەتۋگە مۇمكىندىك بار.

"ءبىزدىڭ زاڭنامالارىمىزعا سايكەس، ۇكىمىن وزگەرتە المايمىز. ءبىراق امنيستيا بولىپ جاتسا، ءبىز قىتايعا ەسكەرتۋ جىبەرىپ، وسىنداي-وسىنداي حالىقارالىق كەلىسىم بويىنشا ول شارانى قولدانۋعا مۇمكىندىك بار دەپ حابارلايمىز. سوتتىڭ ناقتى شەشىمى كەرەك. ونى وزگەرتە الماساق تا، كەلىسىم بويىنشا جازانىڭ ءتۇرىن وزگەرتۋگە مۇمكىندىك بار"، - دەپ اتاپ كورسەتتى احمەتجانوۆ.

اقجارقىن تۇرلىبايدىڭ تاعدىرى

قازاقستان ازاماتى اقجارقىن تۇرلىباي 2014 جىلى ناۋرىزدا گۋانچجوۋ اۋەجايىندا ۇستالعان بولاتىن. وعان شەكارادان 4،5 كەلى ەسىرتكىنى الىپ وتپەك بولدى دەگەن ايىپ تاعىلدى. ول كەزدە وتانداسىمىز 20 جاستا بولعان ەدى. 2015 جىلدىڭ ماۋسىمىندا جۇڭگو سوتى ونى ءومىر بويىنا باس بوستاندىعىنان ايىردى. سوتتا اقجارقىن شەتەلدىك دوسى الداپ كەتكەنىن ايتىپ، كىناسىن مويىنداعان جوق.

2016 جىلى سوت شەشىمى جويىلىپ، ءىس قايتا قاراۋعا جىبەرىلدى.

بيىل 3 قىركۇيەكتە قىتايدىڭ گۋانچجوۋ قالالىق سوتىندا اقجارقىن تۇرلىبايدىڭ ءىسى بويىنشا وتىرىس ءوتتى. وتىرىستا قورعاۋشى تاراپ ۇسىنعان قىلمىستىق ءىس ماتەريالدارى قارالدى. ۇكىمنىڭ قاشان جاريالاناتىنى بەلگىسىز.

ال 9 قىركۇيەكتە وتانداسىمىزدىڭ اناسى زۋحرا سەيتىموۆا قازاقستان پرەزيدەنتىنە كومەك سۇراپ حات جازعانى حابارلاندى. ارتىنشا قاسىم-جومارت توقايەۆ قىتايعا ساپارى كەزىندە اقجارقىن تۇرلىبايدىڭ ماسەلەسىن كوتەردى.