بۇگىن، 20 جەلتوقساندا نۇر-سۇلتاندا قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ توراعالىعىمەن ۇلتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ ەكىنشى وتىرىسى ءوتتى. ءبىر ساعاتقا سوزىلعان جيىنعا ب ا ق وكىلدەرى قاتىستىرىلعان جوق. ولار كەڭەس وتىرىسىن باسقا بولمەگە ورناتىلعان مونيتوردان باقىلاعان.

جيىندا توقايەۆ "جالا جابۋ" بابىن قىلمىستىق كودەكستەن الىپ تاستاپ، اكىمشىلىك كودەكسكە اۋىستىرۋ قاجەتتىگىن، ميتينگىلەردى وتكىزۋدىڭ ەرەجەسى "ەسكەرتۋ" فورماسىنا كوشۋ" كەرەگىن، ول ءۇشىن ارنايى زاڭ جوباسى دايىندالىپ، پارلامەنتكە جولداناتىن ايتتى. بۇعان قوسا، پرەزيدەنت ەلدەگى "ساياسي پارتيانى تىركەۋ ءۇشىن 40 مىڭ مۇشەسى بولۋى كەرەك" دەگەن زاڭناما تالاپتارىن وزگەرتۋ قاجەتتىگىن ايتىپ، "تومەنگى شەكتى 20 مىڭعا دەيىن ازايتۋدى" ۇسىندى.

الەۋمەتتىك جەلىدە توقايەۆ ايتقان ۇسىنىستار مەن باستامالار قىزۋ تالقىلانىپ جاتىر. كەي ازاماتتار كەڭەس وتىرىسىندا توقايەۆ ايتقان باستامالاردى قولداپ جاتسا، كەيبىرى "بۇل - تەك كوزبوياۋشىلىق، ەلدە ساياسي وزگەرىستەر ورىن المايدى" دەپ ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ جۇمىسىن سىنعا الدى. 

"نازاربايەۆتىڭ تۇسىندا ساياسي رەفورمالار بولمايدى"

كۇزدە بيلىككە قارسى وپپوزيسيالىق پارتيا قۇراتىنىن مالىمدەپ، سول پارتيانىڭ باستاماشىل توبىنا جەتەكشىلىك ەتىپ جۇرگەن ساياساتكەر جانبولات ماماي "ۇلتتىق كەڭەس وتىرىسىندا كوتەرىلگەن ماسەلەلەردەن  ەلدە ەشقانداي وزگەرىس بولمايدى" دەگەن پىكىردە. 

ونىڭ سوزىنشە، توقايەۆ ايتقان ميتينگى وتكىزۋدى رۇقسات الۋدان ەسكەرتۋ فورماسىنا اۋىستىرۋ تۋرالى زاڭ قابىلدانىپ بىتكەنشە ىشىنە تالاي وزگەرىستەر ەنۋى مۇمكىن. 

— بۇل — تەك قانا جالپىلاما ۇسىنىس. ءالى پارلامەنتتىڭ قاراۋىنا بارادى. ول زاڭ تۇرىندە قابىلدانىپ، بەكىگەنشە، ونىڭ ىشىنە تالاي قۇيتىرقىلىقتاردى ەنگىزەتىنىنە كۇمانىم جوق. مىسالى، الماتى قالاسىندا ميتينگى وتكىزۋگە ەكىنشى جەر رەتىندە "گاندي" پاركىن ۇسىنىپ جاتىر. نەگە ميتينگى وتكىزۋ ءبىر جەرگە بايلانۋى ءتيىس؟ بەيبىت جيىندى كەز كەلگەن جەردە، تەك قانا ستراتەگيالىق ماڭىزى بار اسكەري نىسانداردىڭ جانىندا وتكىزۋگە بولمايدى دەپ جازىلۋى كەرەك قوي، — دەيدى بەلسەندى.

سونىمەن قاتار ماماي ميتينگىلەر تۋرالى جاڭا زاڭدا ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ ماتەريالدىق مىندەتتەمە الۋى كەرەك دەگەنىنە كۇمانمەن قارايدى. 

— ميتينگىلەر تۋرالى جاڭا زاڭدا — ۇيىمداستىرۋشىلار ماتەريالدىق مىندەتتەمە الۋى كەرەك دەگەن ماسەلە كوتەرىلگەن. ياعني، ميتينگىنى وتكىزەسىز، ارتىنشا سول ماڭايدا ورنالاسقان كافەلەر، مەيرامحانالار، كوممۋنالدىق قىزمەتتەر سىزگە قارسى ميلليونداعان ايىپپۇلدار سالعىزادى. ءسىزدىڭ كەسىرىڭىزدەن "جۇمىسىمىز توقتادى، شىعىن كەلدى جانە ت.ب". رەسەيدە وسى پرينسيپ قاتتى جۇمىس ىستەيدى. سوڭعى ماسەلە — الەكسەي ناۆالنىيعا ميتينگى وتكەن ماڭايداعى رەستوران يەسى بىرنەشە ميلليون ايىپپۇل سالدىرعان. كورەسىزدەر، وسىعان ۇقساس شەكتەۋدى بۇل زاڭعا دا كىرگىزەدى، — دەپ جازدى ماماي.

جانبولات ماماي توقايەۆتىڭ ساياسي پارتيالار تۋرالى ايتقانىنا دا توقتالدى. ونىڭ سوزىنشە، توقايەۆ پارتيا قۇرۋ ءۇشىن ادام سانىن 40 مىڭنان 20 مىڭعا تۇسىرگەنىمەن، ادىلەت مينيسترلىگى جاڭا ساياسي پارتيالاردى تىركەمەيدى. 

— ساياسي پارتيالاردى تىركەۋ ءۇشىن قول سانىن 40 مىڭنان 20 مىڭعا ءتۇسىردى دەپ بورىكتى اسپانعا اتاتىنداي ەمەس. 40 مىڭنان 1 مىڭعا تۇسىرسە، تۇسىنىكتى بولار ەدى. پارتيا تىركەۋدەگى نەگىزگى ماسەلە — قول جيناۋدا عانا ەمەس. ونىڭ باسقا دا بيۋروكراتيالىق توسقاۋىلدارى كوپ — باستاماشىل توپ قۇرۋ، قول جينالىپ بولعان سوڭ ادىلەت مينيسترلىگىنىڭ جاۋاپ بەرۋ مەرزىمىن ناقتىلاۋ جانە ت.س.س. ال بۇل تۋرالى ءبىر ءسوز جوق، — دەدى ماماي. 

ساياساتكەر ۇلتتىق كەڭەس وتىرىسىندا سايلاۋ تۋرالى، ب ا ق تۋرالى، ساياسي تۇتقىندار تۋرالى ايتىلماعاندىقتان، كەڭەس جۇمىسى ناتيجەسىز دەپ ەسەپتەيدى. 

— كەڭەس وتىرىسىندا سايلاۋ تۋرالى، ب ا ق تۋرالى، ساياسي تۇتقىندار تۋرالى ءبىر اۋىز ءسوز ايتىلمادى. دەمەك، ۇلتتىق كەڭەس جۇمىسىنىڭ ناتيجەسى — كوزبوياۋشىلىق، نولگە تەڭ دەۋگە بولادى. ونىڭ قۇرامىندا مەن ءوزىم سىيلايتىن تۇلعالار بار. بۇل كەڭەس جۇمىسىنىڭ ناتيجەسىز بولۋى، ارينە، 100 پايىز ولارعا بايلانىستى ەمەس، ماسەلە — ساياسي جۇيەدە. بۇگىنگى جيىننىڭ قورىتىندىسى — ەلدە ەشقانداي كۇردەلى ساياسي رەفورمالار نازاربايەۆتىڭ تۇسىندا بولمايدى دەگەن ءسوز. 

"بارەكەلدi، توقايەۆ مىرزا!"

ال بەلگىلى ينۆەستور مارعۇلان سەيسەمباي توقايەۆتىڭ شەشىمدەرى مەن ۇسىنىستارىن قولدايتىنىن جازدى. 

— بۇگىن توقايەۆ ءوز ءسوزiندە ۇقسك مۇشەلەرiنiڭ بەرگەن وزەكتi-وزەكتi ۇسىنىستارىنا جاۋاپ قايتارىپ، ءوز پiكiرiن بiلدiردi. قوعامنىڭ كوكەيiندە جۇرگەن كوپتەگەن سۇراقتار مەن تالاپتارىنا جاۋاپ بەردi. شەشiمدەر مەن ۇسىنىستاردىڭ بارلىعى وتە جاقسى! بارەكەلدi توقايەۆ مىرزا!، — دەپ جازدى سەيسەمباي.

ءبىراق ينۆەستوردىڭ جازۋىنشا، توقايەۆتى بۇل شەشىمدەرى ءۇشىن ۇلىقتاپ قاجەت ەمەس، بۇل — قوعام تالابى بولعاندىقتان قابىلدانعان شەشىمدەر. جانە الداعى ۋاقىتتا قوعام بولىپ پرەزيدەنت ايتقان باستامالاردىڭ ورىندالۋىن قاداعالاۋ قاجەت.