جاقىندا الماتىلىق بەلسەندىلەر ەش جەردە تىركەلمەگەن، رەسمي ەمەس «قازاقستان مۇسىلماندار وداعىنىڭ» ءتوراعاسى مۇرات تەلىبەكوۆتى ۇلتارالىق ارازدىقتى قوزدىرعانى ءۇشىن جاۋاپقا تارتۋىن تالاپ ەتىپ، پروكۋراتۋراعا ارىز بەرگەن. بۇل تۋرالى «قامشى» پورتالى ازاتتىقا سىلتەمە جاساي وتىرىپ حابارلايدى.

ازاتتىقتىڭ جازۋىنشا، داۋدىڭ شىعۋىنا بار-جوعى بەلگىسىز، ينتەرنەتتە جاريالانعان «كوشەدەن سوققان جەل» (ۆەتەر س ۋليسى) اتتى كىتاپ تۇرتكى بولعان.

شاعىم بىلدىرۋشىلەردىڭ ايتۋىنشا، «كوشەدەن سوققان جەل» اتتى ديسسيدەنتتىك كىتاپتا «قازاق حالقى مەن ونىڭ دىنىنە ءتىل تيگىزەتىن» سويلەم جولدارى بار كورىنەدى. بۇعان ەنجارلىق تانىتپاعان الماتىلىق بەلسەندىلەر الماتى قالالىق پروكۋراتۋراسىنان ءوزىن ق ر مۇسىلماندار وداعىنىڭ باسشىسى دەپ اتاپ جۇرگەن تەلىبەكوۆتى جاۋاپقا تارتۋىن تالاپ ەتىپ، شاعىم بىلدىرگەن. پروكۋراتۋراعا شاعىمدى «ۇلتتىق پاتريوتتىق قوزعالىستىڭ» ءبىر توپ بەلسەندىسى مەن «جەلتوقسان 86» قوزعالىسىنىڭ  جەتەكشىسى گۇلباحرام ءجۇنىس اپارىپ تاپسىرعان.

وسىعان دەيىن «قازاقستان مۇسىلماندارى وداعى» دەگەن بەيمالىم وداقتىڭ اتىنان وقىس مالىمدەمە جاساپ جۇرۋىمەن تانىمال بولعان مۇرات تەلىبەكوۆ وزىنە قاتىستى وسى ءبىر داۋلى ماسەلەگە «كەزىندە، 1990 جىلداردىڭ باسىندا كىتابىمدى باسپادان سول كۇيى شىعارا المادىم،  ال ونىڭ ينتەرنەتتەگى نۇسقاسىنا قاتىسىم جوق» دەپ اقتالعان-مىس. ال «ءادىل ءسوز» قۇقىق قورعاۋ ۇيىمى  تەلىبەكوۆكە اراشا تۇسپەك بولعان.  ماسەلەنىڭ ءمان-جايىنا ۇڭىلەر بولساق، قازىرگى تاڭدا  داۋ قىزىپ، ەكى تاراپ مۇددە قاقتىعىسىن قوزدىرىپ جىبەرگەنگە ۇقسايدى. تەلىبەكوۆ وزىنە تاعىلعان ايىپتى مويىندامايتىنىن ايتىپ اقتالسا، قارسى تاراپ ونىڭ مەملەكەتتى قۇرۋشى ۇلتتىڭ ءدىنى مەن دىلىنە ءتىل تيگىزگەنى ءۇشىن جانە ۇلتارالىق ارازدىقتى قوزدىرعانى ءۇشىن زاڭ الدىندا جاۋاپقا تارتىلۋىن تالاپ ەتىپ وتىر.

ايتپاقشى، وسىعان دەيىن قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسى (قمدب) «تەلىبەكوۆتىڭ ۇيىمىنىڭ ق ر ءدىني باسقارماعا ەش قاتىسى جوق ەكەنىن جانە ونىڭ قازاقستان مۇسىلماندارىنىڭ اتىنان سويلەۋگە قۇقى جوق ەكەنىن» ايتقان بولاتىن.

ول ءوزىنىڭ ۇيىمى «ق ر ادىلەت مينيسترلىگىندە تىركەلگەن» دەگەنىمەن، رەسمي ورگانداعىلار مۇنى دا جوققا شىعارعان.

سونداي-اق، تەلىبەكوۆ مىرزا ساۋىردەگى سايلاۋدا دا ءوز كانديداتۋراسىن ۇسىنىپ، «ەمتيحان تاپسىرۋ ەرەجەلەرىنە» باعىنباي، تاعى دا شۋ شىعارعان ەدى.

ال  گۇلباحرام ءجۇنىس پەن قوزعالىس مۇشەلەرى قازاق قوعامىندا وتكىر ماسەلەلەردى كوتەرىپ جۇرگەن، ازاماتتىق توپتىڭ مۇشەلەرى رەتىندە تانىلعان. ءتىپتى، 2010 جىلعى سايلاۋدا ۇلتى ورىس بولعاندىقتان ۆلاديمير كوزلوۆتىڭ كانديداتۋراسىنا قارسى شىعىپ، ۇلتتىق باسپا ءسوز كلۋبىندا داۋ شىعارعان. ءتىپتى، قوزعالىس بەلسەندىلەرى ول كەزدە كوزلوۆقا جۇمىرتقا مەن بوتەلكە لاقتىرىپ، اۋديتوريادان قۋىپ شىققان ەدى.

پروكۋراتۋرانىڭ ايتۋىنشا، ءقازىر گۇلباحرام ءجۇنىس پەن بەلسەندىلەردىڭ شاعىمى قارالۋ ۇستىندە. ەگەر پروكۋراتۋرا اتالمىش شاعىم بويىنشا ءىس قوزعايتىن بولسا، شىلدە ايىنان باستاپ تەلىبەكوۆ مىرزا «كۇدىكتى» بولىپ شىعا كەلمەك.

گۇلباحرام حانىمنىڭ ازاتتىققا جاساعان مالىمدەمەسىندە، «ونىڭ (رەد. تەلىبەكوۆ) كىتابىندا قازاق حالقىندا ءتىل دە، ۇلت تا، ءدىن دە بولماعان، بولاشاعى جوق حالىق» دەپ ايتىلعان. گۇلباحرام ءجۇنىستىڭ ايتۋىنشا، تەلىبەكوۆ مىرزا ءوز كىتابىندا قازاق حالقىنا قاتىستى بەيادەپ سوزدەردى دە ءجيى قولدانعان.

گۇلباحرام ءجۇنىس «ءبىز ارىزىمىزعا تەلىبەكوۆتىڭ كىتابىنان ۇزىندىلەردى دە تىركەپ بەردىك. ونى  ءبىزدىڭ سوزىمىزگە ءشۇبا كەلتىرگەندەرگە دە كورسەتۋگە ءازىرمىز. ادام ءوز ۇلتىنىڭ، ءوز حالقىنىڭ مادەنيەتى مەن ءدىنىن مەنسىنبەۋگە بولمايدى. مۇنى ءبىز تەلىبەكوۆتىڭ وزىنە دە ەسكەرتكەن بولاتىنبىز»،-دەيدى.

ال تەلىبەكوۆ بولسا، «كىتابىم سول كۇيى شىقپاعاندىقتان، ينتەرنەتتە الگى كىتاپتان ۇزىندىلەر دەپ جاريالانعان ماتىندەرگە قاتىسىم جوق. مۇندا داۋلاسۋعا نەگىز جوق. جۇرت اۆتورى مەن دەپ جۇرگەن ءماتىن 2014 جىلى Zona.kz سايتىنداعى بلوگ پەن فايلالماستىرعىشتا جاريالانعان. بۇل جازبا ءوزى 20 جىل بۇرىن جاريالاعىسى كەلگەن كىتاپتاعى ءماتىن بە، جوق پا – بىلمەيمىن. ءماتىننىڭ ءتۇپنۇسقاسىن بىلمەيمىن. ونى ينتەرنەتكە كىم جاريالاعانىن دا بىلمەيمىن»،-دەگەن.

ول تەرگەۋشىگە،  «كەشىرىڭىز، ءبىراق 20 جىل بۇرىن دۋالعا دا جامان سوزدەر جازعانمىن، ولاي بولسا، ولاردى دا قايتا جاڭعىرتىپ، قازاق حالقى عانا ەمەس، بۇكىل ادامزاتتى قورلادى دەپ ايىپتاڭدار»،-دەگەن.

الماتى قالالىق پروكۋراتۋراسىنىڭ وكىلى گۇلنار بەردىبەكوۆانىڭ ازاتتىققا حابارلاۋىنشا، مۇرات تەلىبەكوۆتىڭ وكىلدەرى جازعان شاعىمدارىنا جۋىردا جاۋاپ الادى.

ەگەر ءىس سوتقا جەتسە، مۇرات تەلىبەكوۆ ەكى جىلدان جەتى جىلعا دەيىن سوتتالۋى نەمەسە وسى مەرزىمگە ەركىندىگى شەكتەلۋى مۇمكىن. تەلىبەكوۆ «قۋدالاۋدىڭ تۇپكى سەبەبى - بەلسەندى قوعامدىق قىزمەتىمە بايلانىستى بولۋى مۇمكىن» دەپ سانايدى. 

نۇرگەلدى ءابدىعاني ۇلى