ق ر سىرتقى ىستەر ءمينيسترى مۇرات نۇرتىلەۋدىڭ نازارىنا

«قىتايداعى قانداستارىمىز ۆيزا الا الماي جاتىر»، «ۆيزا كەزەگى قىرۋار اقشاعا ساتىلۋدا»... سوڭعى كەزدەرى وسىنداي اقپاراتتار ءجيى جازىلدى. وتكەن اپتادا جۇڭگو ەلىنە ساپارلاي بارىپ، سونداعى قانداستارىمىزبەن حال-جاعداي سۇراسۋدىڭ ءساتى ءتۇستى. كەيبىر ءىشىنارا ايماقتار بولماسا، «بالامدى وقىتام»، «تۋىسشىلاي بارام» دەگەن ەتنيكالىق قازاقتارعا جۇڭگو ۇكىمەتى ءتيىستى قۇجاتتارىن تەكسەرىپ، شەتەلگە شىعۋ پاسپورتىن بەرىپ جاتقانىن بىلدىك. ەندىگى ماسەلە قازاقستانعا بارۋداعى ۆيزا قيىندىعى. ەكى ەل اراسىنداعى ۆيزاسىز رەجيم قىتايداعى قانداستارىمىزدىڭ قازاقستانعا 14 كۇنگە كەلۋىنە عانا مۇمكىندىك بەرەدى. ال تۇراقتى تۇرۋعا، كاسىپپەن اينالىسۋعا، بالاسىن وقىتۋعا ارنايى ۆيزامەن كەلۋ قاجەت.  ۆيزا الۋعا ءۇمىتتى قانداستارىمىزدىڭ بارلىعى ۇرىمجىدەگى ۆيزالىق قىزمەتكە كوڭىلى تولمايتىنىن، ۆيزا كەزەگىنىڭ 2000 يۋان (120 000 تەڭگە) اقشاعا ساتىلىپ جاتقانىن، ءبىر وتباسىندا 4-5 ادام بولسا تىپتەن قيىندىق تۋدىراتىنىن (500 000 تەڭگە) زار جىلاپ ايتىپ وتىر.

وسى ماسەلەلەردىڭ انىق-قانىعىن بىلۋگە ۇرىمجىگە ارنايى ات باسىن بۇردىق. ۇرىمجىدەگى پاسپورتتىق-ۆيزالىق قىزمەتتىڭ قازىرگى باسشىسى بولات قادىر ۇلىنىڭ تاجىريبەلى ديپلومات ەكەنىن، قىتايداعى قازاقستان ازاماتتارىنىڭ قيىندىقتارىن شەشۋگە، ءتىپتى، قىلمىستىق ىسكە ۇرىنىپ، جۇڭگو تۇرمەسىندە وتىرعان ازاماتتارعا دا قول ۇشىن سوزعانىن اقپاراتتاردان وقىپ، بىلگەنبىز. ءبىزدى دە كەۋدەمىزدەن يتەرمەس دەگەن نيەتپەن كوك پاسپورتىمىزدى كورسەتىپ، قازاقستان ازاماتى ەكەنىمىزدى ءبىلدىرىپ، ىشكە كىردىك. كەڭسە ەكى بولىككە بولىنگەن. كىرەبەرىستە ءبىر قىزمەتكەر، ىشتە ەكى ادام شاعىن تەرەزە ارقىلى قۇجات قابىلداپ وتىردى. ءبىر اتتەگەن-ايى  بولات مىرزا ءسىم-ءنىڭ ونلاين جينالىسىندا وتىرعاندىقتان، تىكەلەي پىكىر الۋعا مۇمكىندىك بولمادى. ءوءزىن «باستىقتىڭ ورىنباسارىمىن» دەپ تانىستىرعان ابدۋللا بەركىنبايەۆ مىرزا كەلگەنىمىزدى جىلى قابىلداپ، ۋاقىتتىڭ تىعىزدىعىنا قاراماستان ەڭ ماڭىزدى دەگەن ماسەلەلەرگە پىكىر ءبىلدىردى.

ابدۋللا مىرزامەن اڭگىمەمىزدىڭ نەگىزگى ءتۇيىنى وسى بولدى. ەستىگەندى ەمەس، كوزىمىزبەن كورگەندى جازدىق. ۇرىمجىدەگى پاسپورتتىق-ۆيزالىق كەڭسەنىڭ قىزمەتكەرلەرى بار كۇش-جىگەرلەرىمەن جۇمىس جاساپ جاتقانىن جەتكىزدى. از قىزمەتكەرمەن سونشا مىڭ ادامنىڭ ۆيزا ماسەلەسىن شەشۋ دە وڭايعا سوقپاسى انىق. ءتىپتى پسيحولوگيالىق، فيزيكالىق باسىمدىلىق تا قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىنا كەرى اسەر ەتەتىنى ءسوزسىز. دەگەنمەن قازاقستان مەن جۇڭگو ەلى اراسىنداعى كورشىلىك قاتىناس قارىشتاپ دامىپ جاتقان قازىرگى ۋاقىتتا ونداعى قانداستارىمىزدىڭ ۆيزا الا الماي زار جىلاپ جۇرگەنى ەكى مەملەكەتكە دە ابىروي اپەرمەسى انىق. سوندىقتان ق ر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى تەز ارادا شەشىم قابىلداپ، ۇرىمجىدەگى قىزمەتكەرلەر سانىن ارتتىرۋعا، كەزەك ماسەلەسىن ۋشىقتىرماي شەشۋگە بار مۇمكىندىكتى قاراستىرادى دەپ سەنەمىز. «جاڭا قازاقستاننىڭ» ابىروي بەدەلى شەتەلدەگى قازاقتار ءۇشىن دە ماڭىزدى ەكەنىن ۇمىتپاعان ءجون.

ابدۋللا مىرزا الداعى ۋاقىتتا ۆيزا ماسەلەسى بويىنشا اقپارات الماسىپ وتىرۋعا قارسى ەمەستىگىن ايتتى. دەلدالداردىڭ جولىن كەسۋ ءۇشىن قىتايداعى قانداستارىمىز دا الاياقتاردىڭ قۇربانى بولماي، ۆيزا كەزەگىن اقشامەن ساتىپ الۋعا تىرىسپاسا ەكەن دەگەن ءوتءىنىشىن جەتكىزدى.سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ سايتىنا قوسىلاتىن جاڭا «كەزەك» جۇيەسى ۆيزا ماسەلەسىنىڭ وڭ شەشىلۋىنە ايتارلىقتاي ىقپال ەتەدى دەپ سەندىردى. «قامشى» اقپارات اگەنتتىگى ۇرىمجىدەگى ۆيزا ماسەلەسىن ءارقاشان نازاردا ۇستايتىنىن ەسكەرتتىك. سوڭعى جىلدارى ءارتۇرلى سەبەپپەن قانشاما قيىندىقتاردى ەڭسەرگەن قانداستارىمىزدىڭ اتاجۇرتقا ورالۋىنا شاڭنىڭ توزاڭىنداي دا كەدەرگى بولماسىن دەيمىز. 

حازىرەت ءابدىلدا