قازاقستان ۇكىمەتى رەسەيدەگى بايقوڭىر عارىش بازاسىن جالعا بەرۋ مەرزىمىن 2050 جىلعا دەيىن ۇزارتۋدى كوزدەيتىن زاڭ جوباسى ماقۇلدانعان بولاتىن. الايدا وعان جەتپەي، رەسەيلىكتەر «مۇندا ەندى بولاشاق جوق» دەگەن جەلەۋمەن ات-قۇيرىقتارىن ۇزگەلى جاتىر» ەكەن.

ناقتى ايتقاندا، بۇدان بىلاي «روسكوسموس» رەيستەرى رەسەيدىڭ قيىر شىعىسىنا جاڭادان سالىنعان «ۆوستوچنىي» كوسمودرومىنا اۋىستىرىلماق.  ونىڭ ۇستىنە امەريكاداعى كوسمودرومداعى عارىشتىق باعدارلاماسى دا اياقتالىپ، ەندى عارىش ستانساسىنا ارزان جانە سەنىمدى زىمىران ۇشىرۋ قىزمەتىن ۇسىنۋدا.

ەكىنشى ماسەلە، عارىش ايلاعى ورنالاسقان قالادان رەسەيلىكتەر كەتىپ، قازاقتار كوپتەپ قونىستانىپ جاتقاندىقتان رەسەيلىكتەر «ەندى بايقوڭىردا بولاشاق جوق» دەپ ەسەپتەيدى.

ال بايقوڭىر قالاسىنىڭ اكىمى كونستانتين بۋسگين: «ەگەر بايقوڭىردان روسكوسموس كەتەتىن بولسا، وندا 7،5 مىڭ جۇمىس ورنى جابىلادى. ال قالادا ءوندىرىس ورنى اتىمەن جوق. سوندىقتان دا رەسەيدە بايقوڭىردا تۇراتىن ازاماتتارىن كوشىرۋگە ارنالعان ارنايى باعدارلاما دا ازىرلەندى، – دەيدى France Presse اگەنتتىگىنە بەرگەن سۇحباتىندا.

عارىش سالاسىنىڭ مامانى، عالىم مەيىربەك مولدابەكوۆ: «رەسەيلىكتەر بايقوڭىردان كەتكەن جاعدايدا قازاقستان باسقا پارتنەر تاۋىپ، عارىش ايلاعىن باسقارا الادى» دەيدى.

«ەگەر رەسەيلىكتەر شىنىندا سولاي دەپ ايتقان بولسا، وندا بايقوڭىردان كوپ ۇزاماي كەتەتىن ويلارى بولعانى. كەتۋىنە ەكى سالماقتى سەبەپ بار:

–  قيىر شىعىستا جاسالعان ءوزىنىڭ «ۆوستوچنىي» عارىش ايلاعى بار، ول جەردە عارىشكەرلەردى ۇشىراتىن كەشەن سوعىپ السا، وندا بايقوڭىرسىز دا باعدارلامالارىن ىسكە اسىرا الادى؛

• ەكى عارىش ايلاعىن بىرگە قارجىلاندىرۋعا قارجى تاپشى بولۋى مۇمكىن.

دەگەنمەن، رەسەيلىكتەر بايقوڭىردان كەتكەن جاعدايدا قازاقستان باسقا ستراتەگيالىق پارتنەر تاۋىپ، سونىمەن بىرگە عارىش ايلاقتى مەنگەرىپ باسقارا الادى. قازىرگى جالعا بەرۋ تۋرالى ەكى ەلارالىق كەلىسىم شەڭبەرىندە باسقا ەش ەلدى رەسەي بايقوڭىرعا جىبەرمەيدى، – دەيدى عالىم.

ال«عارىش زەرتتەۋلەرى مەن تەحنولوگيالارى» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى نۇرلان اسەلحان:

• بۇل جاعدايدا ەندى قازاقستان ءوز ازاماتتارىن قورعاۋ ماسەلەسىن شەشىپ، بايقوڭىر قالاسىنىڭ مارتەبەسىن انىقتاۋ كەرەك سياقتى. بايقوڭىردا 5-10 جىل بۇرىن ەلەستەتۋدىڭ ءوزى قيىن بولعان داۋلى وقيعالار بولعانىن بىلەمىز. «ارنايى اسكەري وپەراسياعا» باراتىن ەرىكتىلەر جاساقتالعانى جاريالاندى. ياعني، ميتينگىلەر، ءىس-شارالار، كەزدەسۋلەر، ءبارى دە – رەسەي بايقوڭىردى جالعا العاندىقتان ءوتتى.

ەندى قازاقستان بايقوڭىر قالاسىن ءوز يەلەگىنە قايتارۋ ماسەلەسىن جەدەلدەتۋى كەرەك. سوندا عانا مەكتەپتى كىم قارجىلاندىرادى؟، نەگە قازاقستاندىق باعدارلاما جوق؟ دەگەن سەكىلدى ماسەلەلەر شەشىلەدى. بايقوڭىر ءقازىردىڭ وزىندە قازاقستاننىڭ گازىمەن قامتاماسىز ەتىلەدى، جەكە نىساندار بار، ءبىراق ءتۇرعىنۇي كەشەندەرىن، ساۋدا ورىندارىن، الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىم وبەكتىلەرىن سالۋعا مۇمكىندىك جوق. سەبەبى، ول ءۇشىن ارنايى رۇقسات كەرەك. قالانى قازاقستاننىڭ يەلەگىنە قايتارۋ وسى ماسەلەنىڭ شەشىلۋىنە ىقپال ەتەدى، – دەيدى نۇرلان اسەلحان.