دەگەنمەن، بۇل ويىن ءالى دە تىيىلماي تۇر ەكەن. ويىننىڭ ءتارتىبى – بالا كولىك جولىن كەسىپ، جۇگىرىپ وتەدى. نە دوڭگەلەك استىنا تۇسەدى، نە ويىندا جەڭىسكە جەتەدى. الدىمەن رەسەي مەن ۋكراينادا پايدا بولعان بۇل ويىننىڭ سالدارىنان ءقازىر قازاقستاندا زارداپ شەگىپ جاتقاندار وتە كوپ.

بىرىنشىدەن، بالانىڭ ءومىرى قيىلسا، ەكىنشى ۇشى كىناسىز جۇرگىزۋشىلەردىڭ باسىنا سور بوپ جاتىر.

ىشكى ىستەر مينيسترلىگى بۇل ويىنعا قاتىستى ارنايى دەرەكتەر جوق ەكەنىن مالىمدەگەنىمەن، كامەلەتكە تولماعان بالالار اراسىندا جول-كولىك اپاتىنا ۇشىراۋ وقيعالاردىڭ كوپ تىركەلگەنىن ايتتى. بيىلعى توعىز ايدا ەلىمىزدە كامەلەتكە تولماعانداردىڭ قاتىسۋىمەن 2،5 مىڭنان استام جول-كولىك وقيعاسى ورىن الىپ، وندا 200-دەن استام بالا قازا تاپتى، 3 مىڭعا جۋىق بالا جاراقات الدى، دەلىنەدى ءىىم مالىمدەمەسىندە.

«جۇگىرىپ ءوت، نە ءول» ويىنىنىڭ سالدارىنان ريددەردە كىشكەنتاي بالانىڭ كولىكتى كۇتىپ تۇرىپ، جاقىنداعاندا ادەيى جۇگىرگەنى بەينەباقىلاۋ كامەراسىنا ءتۇسىپ قالعان. الايدا ريددەر ءىىم «ول جەردە كىنالى بالا ەمەس، باعدارشامنىڭ قىزىلىنا ءوتىپ كەتكەن كولىك كىنالى» دەگەن تۇجىرىمداما جاسادى.

زاڭگەر باعدات اماندوس ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، قانداي جاعداي بولماسىن، كولىك جۇرگىزۋشىسى ەرەجە بۇزعانى ءۇشىن جاۋاپتى بولادى دەيدى.

– كولىك جۇرگىزۋشىسى ق ر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 345-بابى بويىنشا، ياعني كولىك قۇرالدارىن باسقاراتىن ادامداردىڭ جول قوزعالىسى نەمەسە كولىك قۇرالدارىن پايدالانۋ قاعيدالارىن بۇزۋ بويىنشا جاۋاپتى بولادى. سەبەبى، ق ر ازاماتتىق كودەكسىنىڭ 931-بابىنىڭ 1 بولىگى بويىنشا، جوعارى قاۋiپتiلiكپەن بايلانىستى كولىك قۇرالدارىنىڭ يەلەرi ەگەر زيان دۇلەي كۇشتەردiڭ نەمەسە ءجابiرلەنۋشiنiڭ تەرiس پيعىلىنىڭ سالدارىنان پايدا بولعانىن دالەلدەمەسە، وندا جوعارى قاۋiپتiلiك كوزدەرiمەن كەلتiرگەن زياندى وتەۋگە مiندەتتi بولىپ تابىلادى، – دەيدى زاڭگەر.

بۇعان دەيىن ءىىم ءقاۋىپتى ويىن تۋرالى كولىك جۇرگىزۋشىلەرى مەن بالالارعا ەسكەرتۋ جاساسا دا، بۇل ويىن ءالى تىيىلماي تۇر. 30 قازاندا الەۋمەتتىك جەلىلەردە استانا قالاسى، ساۋران كوشەسىندە ءبىر توپ بالانىڭ جولدى ارى-بەرى 4-5 رەت كەسىپ وتكەن ۆيدەوسى تارادى. ودان بولەك، مۇنداي وقيعا ماڭعىستاۋ، اقتاۋ، اتىراۋ، ريددەر، شىمكەنت قالالارىندا قايتالانعان.

– بۇل ءقاۋىپتى ويىننىڭ پايدا بولۋىنىڭ بىرنەشە نۇسقاسى بار. كەيبىرەۋلەر وسى جانە باسقا دا ولىمگە اكەلەتىن ويىنداردىڭ ارتىندا ءبىر توپتار تۇرۋى مۇمكىن دەپ ساناسا، كەيبىرى مۇنى عالامتوردا پايدا بولعان ويىن دەپ ەسەپتەيدى. ماسەلەن، GTA ويىنىنا قاتىسۋشىلار اراسىندا وسىنداي «چەللەنجدەر» بولعان. بۇل ويىن بالالارعا عانا ەمەس، جۇرگىزۋشىلەرگە دە ءقاۋىپ توندىرەتىن شىن ومىردەگى شىن ويىنعا اينالدى. ياعني، جۇرگىزۋشىلەر دە ويىنعا بايقاۋسىزدا كىرىپ كەتكەن ويىنشىلارعا اينالدى، – دەيدى پسيحولوگ جانار ورىنباساروۆا.

سونداي-اق پسيحولوگ بۇل ويىنعا اتا-اناسىنىڭ قاراۋىنسىز، نە قامقورلىعىنان ايىرىلعان، ءوزىن تومەن باعالايتىن بالالاردىڭ كوبىرەك وينايتىنىن ايتادى.

– مۇنداي ءقاۋىپتى ويىنداردى ويناۋ ارقىلى بالالار جەڭىسكە جەتىپ، ءوزىن-وزى باتىلدىراق كورسەتۋگە، باسقالار ءۇشىن ماڭىزدىلىعىن دالەلدەمەك بولادى. پسيحولوگيانىڭ ءتاسىلى. 12-16 جاستاعى وتپەلى كەزەڭدە بالا ءومىردىڭ شەكسىز ەمەس ەكەنىن تۇسىنبەيدى. ول ءولىمنىڭ نە ەكەنىن بىلمەۋى دە مۇمكىن. ءدال وسى وتپەلى كەزەڭدە اتا-انانىڭ بالا الدىنداعى ءرولى ماڭىزدى. ياعني، اكە-شەشە بالالارىمەن قارىم-قاتىناستى نىعايتىپ، كومپيۋتەر، پلانشەتتەگى ويىنداردان الشاقتاتۋعا تىرىسۋى كەرەك. ءبىراق قاتاڭ تىيىم سالۋعا بولمايدى. وندا بالانى اشۋلاندىرىپ الاسىز. جاي عانا ونىڭ بار نازارىن سپورتقا، ۇيىرمەلەرگە اۋدارىپ، قىزىقتىرۋ كەرەك،– دەگەن كەڭەسىن بەرەدى مامان.