بۇعان دەيىن باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ ورتالىق كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىندە وتكەن بريفينگتە وبلىس اكىمى ناريمان تورەعالي ۇلى جۇڭگو ينۆەستورلارى كيىك ەتىن وڭدەۋ ءۇشىن بقو-دان جەر تەلىمىن جالعا الۋ تۋرالى اكىمدىككە شامامەن ەكى اي بۇرىن جۇگىنگەنىن مالىمدەگەن بولاتىن.

ول ءوز سوزىندە: قىتايدان ازاماتتار كەلىپ، «ەگەر جەر تاۋىپ بەرسەڭىزدەر، ءبىز كيىكتىڭ، نە جالپى، مال ەتىن وڭدەيتىن ۇلكەن زاۋىت سالار ەدىك. تەرەڭىرەك وڭدەۋگە قاتىستى جۇمىستار تۋرالى ويلارىن ايتتى» دەي وتىرىپ، «ءبىز ولاردىڭ ۇسىنىسىن تىڭداپ، ءوز شارتتارىمىزدى ورتاعا سالدىق. كومپانيا ايماقتا تىركەلۋى كەرەك، سايكەسىنشە، سالىق ايماق بيۋدجەتىن تولىقتىرادى. زاۋىت جەرگىلىكتى تۇرعىنداردى جۇمىسپەن قامتۋى كەرەك. قورقاتىن ەشتەڭە جوق، ولار جەرگە يەلىك ەتە المايدى. قايتا ساتا المايدى. شارتقا كەلىسىپ، قارجى تاپسا، جەردى بەرەمىز»، دەگەن ەدى.

اكىمنىڭ بۇل مالىمدەمەسى جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ شامىنا ءتيدى. پرەزيدەنتتىڭ اتىنا ۇندەۋلەر جولدانا باستادى. ماسەلە بۇلاي ۋشىعىپ كەتەدى دەپ ويلاماعان اكىم ارتىنشا قۇبىلىپ شىعا كەلدى. ول جەكە پاراقشاسىندا ەشقانداي جەر تەلىمى جالعا بەرىلمەيتىنىن جاريالادى:

«باتىس قازاقستان وبلىسى بويىنشا جەر تەلىمدەرى قىتايعا جالعا بەرىلەدى دەپ جەلىنى كەزىپ جۇرگەن جەلىكپە سوزدەر جالعان ەكەنىن جەتكىزگىم كەلەدى. ينۆەستورلاردى ەلگە تارتۋ جونىندە ايتقان مەنىڭ  مالىمدەمەمنەن قيىلىپ، قۇراستىرىلىپ، بۇرمالانىپ تارالۋدا. سوندىقتان حالىقتىڭ قايماقتاي ۇيىعان اۋىزبىرلىگىن بۇزۋعا باعىتتالعان بۇرما سوزدەرگە ەرمەڭىزدەر. ق ر جەر كودەكسىنىڭ 24 بابى بويىنشا شەتەلدىكتەر، شەتەلدىك قاتىسۋى بار زاڭدى تۇلعالارعا جەر ساتىلمايدى، جالعا دا بەرىلمەيدى»، دەپتى جازباسىندا اكىم.

پرەمەر-مينيستر ءاليحان سمايىلوۆ تا بۇل ماسەلەگە قاتىستى ءۇن قاتتى:

– ءبىزدىڭ جەر كودەكسىندە شەتەلدىكتەرگە، شەتەلدىك كومپانيالارعا نەمەسە شەتەلدىڭ قاتىسۋى بار قازاقستاندىق كومپانيالارعا اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىنداعى جەرلەردى جالعا نەمەسە پايدالانۋعا تىيىم سالىنعان. مۇنداي مۇمكىندىك تەك قازاقستاندىقتاردا عانا بار. سوندىقتان مۇنداي ماسەلە قاراستىرىلماعان جانە قاراستىرىلمايدى. بۇل ءبىزدىڭ ۇستانىمىمىز، مەملەكەت باسشىسى دا بۇل ماسەلە بويىنشا ناقتى جاۋاپ بەردى، دەدى.

جەل تۇرماسا، ءشوپتىڭ باسى قيمىلدامايدى. جەرگە قاتىستى ءتۇرلى اڭگىمە بەكەردەن بەكەر شىقپايدى. ءتىپتى اكىمنىڭ الگى ءسوزى جاڭالىقتاردان كورسەتىلدى. حالىق شۋلاماعاندا نە بولارى بەلگىسىز ەدى. بقو-دا ونسىز دا ەت وڭدەيتىن 5 كاسىپورىن بار ەكەن. بۇل تۋرالى ورال قالالىق قوعامدىق كەڭەسىنىڭ مۇشەسى ماحامبەت يحسانعالي ءمالىم ەتتى. «ورالدا ونسىز دا ەت وڭدەيتىن بەس كاسىپورىن بار. ونىڭ ءبىرى – «كۋبلەي» زاۋىتى. قالعاندارى شاعىن بولسا دا، ەت وڭدەپ وتىر. ەگەر جاڭا زاۋىت سالىنسا ول وبلىستا اتىلعان كيىكتىڭ ەتىن ءبىر جىلدا وڭدەپ تاۋىسادى. سوسىن سيىر، جىلقى ەتىن وڭدەۋدى باستاۋى مۇمكىن. ەتتىڭ باعاسىن كوتەرەدى. ءوزىمىزدىڭ بەس كاسىپورىن بانكروت بولىپ، تالاي ادام جۇمىسسىز قالۋى ابدەن مۇمكىن. وبلىس اكىمى «قىتايلىقتار ءبىزدىڭ تالاپتى ورىنداماسا، ولار كەتەدى، زاۋىت قالادى» دەدى. بۇلاي حالىقتى الداۋعا بولمايدى. جۇڭگو ينۆەستورلارى 100 گەكتار جەردى قورشاپ، زاۋىت سالسا، وعان كۇزەت قويىپ، ەشكىمدى كىرگىزبەۋشى ەدى»، دەيدى ول.

ەندەشە اكىمنىڭ الگى بريفينگتە الدىمەن «جەردى بەرەمىز» دەگەنى، سوسىن جەكە پاراقشاسىندا «جەر بەرىلمەيدى» دەۋى حالىقتىڭ تامىرىن باسىپ كورۋ بولدى ما ەكەن؟

كىم بىلگەن؟