قازاقستاندا قازاق ءتىلى ءالى قىل ۇستىندە تۇر

/image/2024/01/03/crop-16_1_278x371_uzbekistan-5.jpg

انىق سەبەبى بار ونىڭ. ويتكەنى ءتۇرلى "زاڭ شىعارعىشتار" مەن "بۇيرىق ەنگىزگىشتەر" ورىس ءتىلىنىڭ توردەن تۇسپەۋىن قاتتى قاداعالايتىن سەكىلدى.

ونەركاسىپ ءمينيسترى شارلاپايەۆتىڭ مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ اتاۋى جازىلعان ماڭدايشالاردا قازاق تىلىمەن بىرگە ورىس ءتىلى مىندەتتى تۇردە قاتار قولدانىلسىن دەگەن بۇيرىعىن ءبىز ءالى تۇسىنبەي وتىرمىز.

ءمينيستردىڭ مۇنىسىن ساياساتكەر دوس كوشىم دە زاڭسىز دەپ سانايدى:

– مەكەمە ماڭدايشالارىندا قازاق تىلىمەن بىرگە ورىس ءتىلى مىندەتتى تۇردە جازىلۋى كەرەك دەگەن بۇيرىق – زاڭسىز.

وسىدان ءبىر جارىم جىل بۇرىن، «ق ر تىلدەر تۋرالى» زاڭىنىڭ 21-بابىنا «مەملەكەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ ماڭدايشالارى مەملەكەتتىك تىلدە، قاجەت بولعان كەزدە ورىس تىلىندە جانە باسقا تىلدەردە دە ورنالاستىرىلادى» دەگەن وزگەرىس ەنگەن بولاتىن. «قاجەت بولعان كەزدە» دەگەن ءسوزدىڭ ماعىناسىندا  ەشقانداي «مىندەتتەۋدى» كورىپ وتىرعان جوقپىن.

بىزدە زاڭنىڭ ءوزى قاساقانا تۇردە ناقتى ەمەس قىلىپ جازىلاتىندىقتان، زاڭگەرلەردىڭ ءوزى ناقتى تۇسىنىكتەمە بەرە الماي وتىرادى. شىنىن ايتقاندا، ءبىزدىڭ ءتىل تۋرالى زاڭىمىزداعى وسى «قاجەت بولعان كەزدە» دەگەن ءسوز تىركەسىن ەشبىر زاڭگەر ءتۇسىندىرىپ بەرە المايدى.

بۇل – ءبىزدىڭ «نوۋ-حاۋ»!

ول «قاجەتتىلىكتىڭ» ناقتى شارتتارى بار ما؟ «قاجەت ەكەنىن» كىمدەر انىقتايدى؟

مەنىڭشە، بۇل – ورىس ءتىلىن قولدانۋ اياسىن جاساندى تۇردە ساقتاۋ ءۇشىن ەنگىزىلگەن ءسوز تىركەسى.

ءيا، وكىنىشكە قاراي، ورىس ءتىلىن زاڭدى بولسىن، زاڭسىز بولسىن قولدانۋ – قازاق تىلىنە دەگەن قاجەتتىلىكتى جوققا شىعارادى.

بۇل جەردە ەكىنشى ماسەلە بار: ول – قازاق تىلىنە قاتىستى زاڭ باپتارىنىڭ جۇمىس ىستەمەۋى. جوعارىدا ايتقان زاڭداعى 21-باپتا اس ءمازىرىنىڭ قازاق تىلىندە جازىلۋى كەرەك ەكەنى ناقتى جازىلعان. ءبىراق كافە مەن رەستورانداردىڭ 99 پايىزىندا اس ءمازىرى تەك ورىس تىلىندە. قازاق تىلىندەگى نۇسقاسى جوق. مەن كەيدە وسى زاڭ باپتارىن ەنگىزگەن ءبىزدىڭ دەپۋتاتتار، ونىڭ جۇمىس ىستەۋىن باقىلايتىن پروكۋرورلار ەشقاشان قوعامدىق ورىنداردا تاماق ىشپەي مە دەگەن ويدا قالامىن، – دەدى ساياساتكەر.

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار