جالعىز قازاق اۋىلى جويىلىپ بارادى: سۋ جوق. جول شۇرىق-تەسىك. مادەنيەت ۇمىتىلدى

/uploads/thumbnail/20250227162240798_big.webp

سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى جامبىل اۋدانى، ميرنىي اۋىلدىق وكرۋگى قۇرامىنداعى ايىمجان اۋىلىنىڭ تۇرعىندارى «اۋىلىمىز جوعالۋدىڭ الدىندا تۇر» دەپ دابىل قاقتى. ولاردىڭ سوزىنە قۇلاق تۇرسەك، اۋىل تۇرعىنى بەكتاس قالي ۇلى:

 

         اۋىلىمىز 1928 جىلى قۇرىلعان. نەگىزى اۋىلىمىز پرەسنوۆكا دەگەن جەردە قۇرىلعان جالعىز قازاق اۋىلى. رەسەي شەكاراسىنان 35-40 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان. سول جالعىز قازاق اۋىلى سوۆەت وكىمەتى كەزىندە دۇركىرەپ تۇرعان اۋىل ەدى. جەتى جارعىنى جازعان قوجابەرگەن بابامىزدىڭ بۇل جەرىندە كەزىندە140-150-دەي ءۇي بولعان. 700-800-دەي حالىق ءومىر ءسۇردى. قازىرگى جاعدايى وتە ناشار. اۋىلىمىزدا مادەنيەت ءۇيى مەن تەاتر توزىپ، تەك قاڭقاسى قالدى. كەزىندە اۋىلدىڭ ورتالىعى بولعان جەردىڭ ءقازىر جۇرناعى دا جوق. كوشەلەردى ءتىپتى ايتپاي-اق قويايىق. اۋىلىمىزدىڭ جاعدايى تومەندەگەننەن كەيىن حالىقتىڭ تەڭ جارتىسى كوشىپ كەتتى، – دەيدى.

سونداي-اق ول قازىرگى ۋاقىتتا حالىقتى تەك جالعىز مەكتەپ قانا ۇستاپ تۇرعانىن، ايتپەگەندە جولدىڭ ناشارلىعى، سۋدىڭ جوقتىعى حالىقتى شىداتار ەمەستىگىن ايتادى.

   

         اۋىلىمىزدا جالعىز مەكتەپ بار. ونىڭ ءوزى بىردە تولادى، بىردە ازايادى. ءبىراق تەك وسى مەكتەبىمىز عانا قالعان تۇرعىنداردى ۇستاپ تۇر.  مادەنيەت ءۇيىمىز، ەكى ءۇش دۇكەندەرىمىز بار ەدى، ءبارى قاڭىراپ قالدى. اۋىل شەتىندە جەرىمىز بولعان. بانكروت بولىپ بانككە ساتىلىپ كەتتى. بوس تۇر. بوس تۇرعان جەر جاۋ شاقىرادى دەمەكشى، ەرتەڭگى كۇنى وزگەلەر يەمدەنىپ الماسا ەكەن دەپ ۋايىمدايمىز. جۇمىس جوق. ءويتىپ-بۇيتىپ جانىمىزدى ءوزىمىز باعىپ، كۇن كورىپ جۇرگەن جايىمىز بار. اۋىزسۋعا كەلسەك، ەسىل وزەنىنەن سۋ تارتىلعانىمەن، ونى ەشكىم پايدالانىپ جاتقان جوق. اركىم ءوزىنىڭ ءۇيىنىڭ جانىنان قۇدىق قازىپ، سول سۋدى ءىشىپ جاتىر. بىرەۋىنىكى اششى، بىرەۋىنىكى تۇششى. تازا ما، تازا ەمەس پا ونى دا بىلمەيمىز. جاعدايىمىز «جاڭا قازاقستاننان» دا ناشار بولىپ كەتتى. قايتا سوۆەت وكىمەتىنىڭ كەزىندە جاقسى ەدى. جاعداي ناشار بولسا دا، ءۇمىت كۇتىپ، اۋىلىمىزدى تاستاپ كەتپەي وتىرمىز. اكىمدىك جىلدا ۇيىپ-توگىپ ۋادە بەرگەنىمەن، ونىڭ ءبىرى دە ورىندالىپ جاتقان جوق، – دەيدى بەكتاس قالي ۇلى.

وسىلايشا ول اۋىل تۇرعىندارىنىڭ اتىنان «ەلىمىزدە جانايقايىمىزدى  ەستىپ، اۋىلىمىزدى قايتا كوركەيتۋگە كومەكتەسەتىن جاندار تابىلسا، ءبىر قازاق اۋىلىن ساقتاپ قالار ەدىك دەگەن ۇسىنىسىن  ايتتى.

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار