اقش پرەزيدەنتى ترامپتىڭ اينالاسىنداعىلار تاراتقان اقپارات اق ءۇيدىڭ اقش – رف – ۋكراينا پرەزيدەنتتەرىنىڭ كەزدەسۋى ۆەنگريا استاناسى بۋداپەشت قالاسىندا وتەتىنى جوسپارلانىپ جاتقانىن ايقىنداپ كەلە جاتىر. ءۇش جارىم جىل جالعاسقان سوعىستا ورتاق ءبىتىم تابۋعا ۇمتىلىس كەيىنگى ءبىر ايدا بەلسەندى قالىپقا ءتۇستى. 

ترامپپەن ءبىرىنشى بيلىك كەزەڭىنەن باستاپ قويان-قولتىق قاتىناستا بولعان ۆەنگريا پرەمەر-مينيسترى ۆيكتور ورباننىڭ توراعالىعىمەن وتەتىن ەۋروپا ەلدەرى باسشىلارىنىڭ سامميتىنە دايىندىق باستالىپ كەتكەن كورىنەدى.

اق ءۇيدىڭ باسپا ءسوز حاتشىسىنا بۋداپەشتەگى سامميت تۋرالى سۇراق قويعاندا ول «مەن بۇل اقپاراتتى نە جوققا شىعارا المايمىن، نە راستاي المايمىن» دەپ جاۋاپ بەرىپتى. جوققا شىعارماعانىنا قاراعاندا كوپتىڭ اۋزىندا جۇرگەن بۋداپەشت ءسامميتى كەم دەگەندە بىرنەشە نۇسقانىڭ ءبىرى رەتىندە قاراستىرىلىپ جاتقان بولۋى ىقتيمال.

رف پرەزيدەنتى پۋتين كەزدەسۋدىڭ ماسكەۋدە وتكىزۋدى ترامپقا ۇسىندى، ال فرانسيا پرەزيدەنتى ماكرون بۇل تاريحي جۇزدەسۋدىڭ جەنيەۆادا وتكەنىن ءجون سانايدى. نەيتراليتەت پوزيسياداعى شۆەيساريا سىرتقى ىستەر ءمينيسترى دە پۋتينگە سامميت كەزەڭىندە قاجەتتى ساياسي «يممۋنيتەت» ۇسىنۋعا دايىن ەكەنىن ايتتى.

بۋداپەشت نۇسقاسى ساياسي راكۋرستان قاراعاندا ءبىرقاتار كەدەرگىگە تاپ بولۋى مۇمكىن. بىرىنشىدەن، ورباننىڭ ترامپپەن وتە جاقىن قاتىناسى رف تاراپىن قاناعاتتاندىرماۋى مۇمكىن. ەكىنشىدەن، ءدال وسىنداي تەرريتوريالىق كيكىلجىڭگە جول بەرمەۋدى قامتاماسىز ەتەتىن 1994 جىلعى بۋداپەشت كەلىسىمىنىڭ ورىندالماي وتىرعانى. ەگەر اقش، ۇلىبريتانيا، رەسەي ءدال وسى كەلىسىم تالاپتارىن بۇلجىتپاي ورىنداسا، يادرولىق قارۋدان باس تارتقان ۋكراينانىڭ شەكاراسىنا ەشكىم كوز الارتپاۋى كەرەك ەدى. بۇل كەلىسىم 2014 جىلعى قاقتىعىستا-اق وزەكتىلىگىن جويعان ەدى.

اق ءۇيدىڭ الدىنان زەلەنسكيي كىردى، ارتىنان ەۋروپالىق پرەزيدەنتتەر كىردى. ترامپتى ورتاعا الىپ، كەيدە ءوزارا ۇزاق كەڭەستى. وسى ءسامميتتى وتكىزۋگە جانە ايماقتاعى سوعىس ارەكەتتەرىن توقتاتۋعا بەلسەندى ارالاسىپ جۇرگەن گەرمانيا كانسلەرى فريدريح مەرس بىرنەشە اپتا ىشىندە پۋتين مەن زەلەنسكيي كەزدەسۋى مۇمكىن ەكەنىن مالىمدەدى. ارتىنشا ترامپ بۇل كەزدەسۋگە ارالاساتىنىن جانە قاتىساتىنىن مالىمدەدى. ترامپتىڭ بۇل ءسوزىن اق ءۇيدىڭ باسپا ءسوز حاتشىسى دا راستاپ، ۇسىنىستى پۋتين دە، زەلەنسكيي دە قولداعانىن جاريالادى.

ال رف سىرتقى ىستەر ءمينيسترى سەرگەي لاۆروۆ ماسكەۋ ۋكراينامەن كەلىسسوزدى باستاۋعا قارسى ەمەس ەكەنىن، ءبىراق بارلىق پروسەسس ساتىلى تۇردە ءوز تارتىبىمەن ءوتۋى كەرەك دەپ سانايتىنىن ايتتى. لاۆروۆتىڭ ريتوريكاسىنا ۇڭىلسەك، ول ۋكراينانىڭ كونستيتۋسياسىن جاتقا سوعىپ، ادام قۇقىقتارىن ساقتاۋ ماسەلەلەرىنە تەرەڭدەيدى جانە وسى سوعىستىڭ نەگىزگى سەبەپتەرىن جويۋ تۋرالى قايتالايدى. بۇل – رەسەيدىڭ ءوز دەگەنىنە جەتۋگە ۇمتىلاتىنىن كورسەتەتىن فاكت. پۋتين دە، لاۆروۆ تا وسى ريتوريكادان تانباۋعا تابان تىرەگەندەي. ەگەر پۋتين زەلەنسكييمەن كەزدەسسە، ءوزىنىڭ وسى ۋاقىتقا دەيىن ايتقان «زاڭسىز پرەزيدەنت» دەگەن ۇستانىمىنان اتتاپ، زەلەنسكييدىڭ لەگيتيمدىلىگىن مويىنداعان بولىپ سانالادى.

بۇگىن يتالياندىق ادميرال دجۋزەپپە دراگونە باسشىلىعىمەن ناتو-نىڭ 32 قورعانىس ءمينيسترى باس قوسپاق. قارۋ-جاراق ساتىپ الۋ مەن ۋكرايناعا بىتىمگەرشىلىك كۇشىن جىبەرۋ ماسەلەسى قارالىپ، الداعى سامميتكە ۇسىنىلاتىن تەزيستەر دە دايىندالادى دەگەن بولجام بار.

اق ۇيدەگى كەزدەسۋدەن كەيىن ماسەلەنىڭ شەشىمى كورىنە باستادى دەپ ايتا المايمىز. پۋتين مەن ترامپتىڭ كەزدەسۋ جانە ترامپتىڭ تالاپ-تىلەگى ەۋروپالىق باسشىلاردى بىرىگۋگە ماجبۇرلەدى. وسى كەزگە دەيىن رف-ۋكراينا سوعىسىنان ازىرگە اقش ۇپايى عانا تۇگەندەلدى. وسىنىڭ ءوزى ەۋروپاعا وڭاي سوقپاي تۇر. ەندى پۋتين ۇپايىن تۇگەلدەپ، نەگىزگى ماسەلەلەردى شەشۋگە ۇمتىلسا، ايماقتاعى ەلدەردىڭ جاعدايى مۇشكىل بولماق. ۋادە ەتىلگەن بىرەر اپتادا ءبىز تولىق كارتينانى كورە باستايتىن سياقتىمىز.