نىعىمەت مىڭجاني 1922 جىلى 22 ناۋرىزدا قحر، تارباعاتاي ايماعى، تولى اۋدانىنىڭ كۋب اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. مەكتەپ قابىرعاسىندا ۇزدىك وقىعان ول 1939 جىلى شىڭجاڭنان سوۆەت وداعىنا ارنايى جىبەرىلىپ وقىتىلاتىنداردىڭ قاتارىنا كىرەدى. دەگەنمەن ءارتۇرلى سەبەپتەرمەن بۇل ساپارعا شىعا الماي قالعان نىقاڭ شىڭجاڭنىڭ پوليسيا وفيسەرلەرىن تاعايىنداۋ ورنىنىڭ از ۇلت تىلدەرى بويىنشا اۋدارماشىلار تاعايىنداۋ ورتالىعىندا ءبىلىم الادى. 1941 جىلى وقۋىن ۇزدىك اياقتاپ، شىڭجاڭ ولكەلىك پوليسياسىنا اۋدارماشى قىزىمەتىنە تاعايىندالادى. 1946 جىلى شىڭجاڭ ولكەلىك قازىنا مەڭگەرمەسىنىڭ ورىنباسار سەكراتورى قىزىمەتىنە اۋىسادى.نىعمەت مۇحاممەت ۇلى – مول ءبىلىمى مەن شىنايى قايراتكەرلىگىنىڭ ارقاسىندا كوزگە ءتۇسىپ، ءنابارى 27 جاسىندا شىڭجاڭ ولكەلىك ۇكىمەتىنىڭ حاتشىسى دارەجەسىنە كوتەرىلەدى. تەك بيلىك دالىزىندە ءجۇرۋدى ماقسات ەتپەگەن نىقاڭ عىلىممەن شۇعىلدانۋدى ءبىر ءسات توقتاتپاعان. ول 1942-1949 جىلعا دەيىن شىڭجاڭ قازاق-قىرعىز مادەني قوعامىنىڭ باسقارۋشى مۇشەسى، "ساۋلە" ايلىق جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورىلىعىن وتەيدى. 1951 جىلى جۇڭگو ۇكىمەتى نىقاڭدى ىشكى قىتايدىڭ شي-ان قالاسىنا اۋىستىرىپ، باتىس سولتۇستىك اسكەري كوميتەتىنىڭ ۇلت ىستەر كوميسسياسىنىڭ مۇشەسى جانە باسقارما باستىعى ەتىپ تاعايىندايدى. ول 1953 جىلى بەيجىڭدەگى ۇلتتار باسپاسىنىڭ قازاق ءتىلدى رەداكسياسىنا ديرەكتور بولىپ بارادى. ال 1975-1978 جىلدار ارالىعىندا ىلە حالىق باسپاسىندا قىزىمەت ىستەيدى دە، 1979 جىلى شىڭجاڭ قوعامدىق عىلىم اكەدەمياسى ءتىل زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ورىنباسار باستىعى مىندەتىن اتقارادى. قازاق تاريحى مەن ادەبيەتىنىڭ تاباندى زەرتتەۋشىسىنە اينالعان نىقاڭ 1984 جىلى شىڭجاڭنىڭ "ۇزدىك عىلىمي قىزىمەتكەرى" اتاعىن الادى. نىعمەت مۇحاممەت ۇلى سوناۋ 1939 جىلداردان باستاپ شىعارما جازىپ، ۇلكەن زەرتتەۋلەرمەن اينالىسا باستاعان. تۋعان حالقىنىڭ نۇرلى كەلەشەگى جولىندا بىرنەشە عىلىمنىڭ ءتىلىن تەڭ يگەرىپ، ناردىڭ جۇگىن كوتەرگەن عۇلاما عالىمداردىڭ ءبىرى. نىعىمەت مىڭجاننىڭ 1942 جىلى "جاۋىنگەر سەميا" اتتى ءتورت پەردەلى دراماسى ساحنادا قويىلىپ، كورەرمەننىڭ قىزۋ قارسى الۋىنا يە بولعان. 1947 جىلى ول جازعان "قازاق تاريحىنىڭ دەرەگى" اتتى ەڭبەگى شاڭحايدا شىعاتىن "ءشول جازيرا" جۋرنالىنىڭ التى سانىندا قاتار جاريالانىپ، جۇڭگو وقىرماندارىن ءتانتى ەتكەن. 1948 جىلى نىعمەت مىڭجانيدىڭ "تۇرمىس ءتىلشىسى" اتتى پوۆەستى باسپادان شىقتى، بۇل جۇڭگو قازاق ادەبيەتىندە جارىققا شىققان تۇڭعىش پوۆەست ەدى. سول جىلدارى نىقاڭ "قازاقتىڭ تاريحي داستانى «قىزجىبەك» جايىندا العاشقى زەرتتەۋ"، "ءشارىپقاننىڭ ءومىر بايانى"، "قازاقتىڭ اعارتۋ، تاربيە جاعدايى" ت.ب عىلىمي ماقالالارىن جاريالدى.1945 جىلى ول "بەرەسى بورىش" ساتيرالىق داستانىن ومىرگە اكەلسە، "ءساليحا- سامەن"، "ءاليا- مانشۇك" داستاندارىنىڭ جارىققا شىعۋىنا ىقپال ەتتى ءارى ءوزىنىڭ "قازاق تاريحىنىڭ دەرەگى" ەڭبەگىن جۇڭگو تىلىنە اۋداردى. 1951-1952 جىلدارى نىقاڭنىڭ "قارلىعاش" اتتى ولەڭ رومانى ومىرگە كەلدى، ول 1952 جىلى شىڭجاڭ ادەبي تۋىندىلارىنىڭ 1 دارەجەلى سىيلىعىن الدى. نىعىمەت مىڭجاني 1950 جىلدارى بەيجىڭدەگى ۇلتتار باسپاسىندا قىزمەت وتەپ جۇرگەن كەزىندە الەم كلاسسيكتەرىنىڭ، جۇڭگو ادەبيەتىنىڭ قازاقشاعا اۋدارىلۋىنا ايتارلىقتاي ۇلەس قوستى. ءوزى دە جەكە شىعارماشىلىقپەن اينالىسىپ، جۇزگە تاياۋ ولەڭدەر جازدى. 1987 جىلى نىعىمەت مىڭجان ۇلى "قازاقتىڭ قىسقاشا تاريحى" كولەمدى ەڭبەگىن جاريالاپ، تەك قىتايدا عانا ەمەس، بىرنەشە شەتەل باسىلىمدارىندا قىزۋ تالىقىنىڭ وزەگىنە اينالدى. 1992 جىلى جۇڭگو تاراپىنان مەملەكەتتىك جۇلدە العان بۇل ەڭبەك جونىندە انگليانىڭ لوندوندا شىعاتىن "ورتا ازيا حابارلارى"، تۇركيانىڭ "تۇركيا مادەنيەتى" جۋرنالدارى شولۋلار باستى. اقش-تىڭ كەمبريدج ۋنيۋەرسيتەتى ارنايى حات جولداپ قۇتتىقتاسا، گەرمانيانىڭ ميۋنحەن راديوسى بۇكىل كىتاپتى تاراۋ-تاراۋىمەن راديودا وقىپ تارتتى. قازاقستاننىڭ "جالىن" جۋرنالىنا دا باسىلىدى. نىقاڭ قازاق تاريحىن زەرتتەگەن بۇكىل عۇمىرىندا ۇلتتىڭ وتكەنىنە قاتىستى كوپتەگەن تىڭ دۇنيەلەردى جارىققا شىعاردى. ايتالىق، "قازاق ءتىلىنىڭ تاريحىنا شولۋ"، "قىتايداعى قازاقتار"، "قازاق ۇلتىنىڭ تەگى جانە قازاق اتاۋىنىڭ ءمانى مەن قالىپتاسۋى"، "يسلام ءدىنىنىڭ قازاق حالقىنا تارالۋى جانە ىقپالى"، "ديۋاني لۇعات ات تۇرىكتىڭ قازاق تىلىمەن قاتىناسى"، "قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىنىڭ تۇلعالانۋى جانە دامۋىنىڭ ءتورت ساتىسى" قاتارلى عىلمي ەڭبەكتەرىن ۇلتىنا ارنادى. "قازاق ءتىلى تۇسىندىرمە سوزدىگىن"، "قازاق شەجىرەسىن"، "قازاق جىراۋلارىنىڭ جىرى" اتتى كىتاپتاردى قۇراستىردى ءارى العى ءسوز جازىپ رەداكتورلىق ەتتى. نىعىمەت مىڭجاني "قازاقتىڭ ميفتىك اڭىزدارىن" ەڭ العاشقى بولىپ زەرتتەگەن ادامداردىڭ ءبىرى. نىقاڭ ءوز ومىرىندە قازاقتىڭ تاريحىن، ءتىلىن، ادەبيەتىن، مادەنيەتىن، فولكلورىن زەرتتەپ، ۇلكەن تابىستارعا قول جەتكىزدى. 1986 جىلدان 1993 جىلعا دەيىن ارنايى ۇسىنىس بويىنشا گەرمانيا، تۇركيا، اقش، بۇرىنعى كەڭەس وداعى، قازاقستان، قىرعىزستان سەكىلدى كوپتەگەن ەلدەردە بولىپ ءدارىس وقىدى. نىعىمەت مىڭجاني 1993 جىلى 22 ماۋسىمدا الماتىدا ومىردەن وزدى. ونىڭ ەسىمى "جۇڭگو ەنسيكلوپەدياسى"، "قىتايدىڭ از ساندى ۇلت عالىمدارى"، "قىتايدىڭ داڭقتى ادامدارى" كىتاپتارىنا التىن ارىپپەن جازىلعان.