«Qypshaqtar» derekti fılmi qazaq pen vengr qypshaqtary arasyndaǵy baılanysty nyǵaıtpaq. Bul týraly Ias-Nadkýn-Solnok provınsıasynyń gýbernatory Shandor Kovach fılmniń Jambyl oblysyndaǵy túsirilimderi barysynda habarlady.
Bul týraly «Kazhstanskaıa pravda» gazeti «Ý nas obshıe kornı» materıalynda jazdy.
Jambyl oblysynyń ondaǵan tarıhı jáne arheologıalyq eskertkishteri «Qypshaqtar» derekti fılminde kórinis tabady.
Osydan 8 ǵasyr buryn qypshaqtar hany Qotandy Vengrıa koroli IV Bela qyzmetke qabyldaǵany tarıhı derekterden belgili. Olar koróldiń atty áskeriniń elıtasyn qalaǵan. Vengrıada eline kelgen dala halqyn ǵundar dep ataǵan eken. Qypshaq-ǵundar jáne olarmen erip kelgen ıasylar (qypshaqtar nemese alandar) XVIII ǵasyrdyń aıaǵyna deıin óz erekshelikteri (mádenıeti) men tilderin saqtaǵan. Sodan keıin ǵana asımılásıalanǵan. Qazirgi ýaqytta olar vengr tilinde sóıleıdi, alaıda ózderiniń ata-tegin umytpapty. Nadkýnshag, Ias-Nadkýn, Kıchkýnshag jáne taǵy sol sıaqty tarıhı ataýlar soǵan dálel.
«Vengr jáne qazaq qypshaqtaryn kóp jaǵdaı biriktiredi. Eń áýeli, árıne til. Máselen, «ata», «ana», «kók», «sary», «kindik» degen qazaq sózderi bizdikine jaqyn, - dedi Kovach, óz tilindegi osyǵan uqsas sózderdi aıtyp. - Joba bizdiń halyqtardyń bir-birin jaqsy tanyp, olardyń toǵysatyn jerlerin (uqsastyqtaryn) tabatynyna septigin tıgizýin qalaımyz».
Tarıhı otanyna kelgen vengrıalyq toptyń nazary kóp jyldar buryn bolǵan oqıǵalardan syr shertetin obalar, qonys-mekender men kesenelerge aýdy. Energy Event kompanıasy tobynyń bas dırektory Arman Boranbaıdyń sózine qaraǵanda, olardyń saparyna Qazaqstan-Vengr isker keńesi muryndyq bolǵan. Onyń qoldaýymen Býdapesht - Astana avtojarysy uıymdastyrylypty. Onyń qatysýshylary Qostanaı oblysyna da at basyn tiregen. Bul óńir vengr qypshaqtarynyń atamekeni dep esepteledi.
Fılmniń ekinshi bólimi Vengrıanyń Nadkýnshag óńirinde túsiriledi. Qypshaqtardyń eki eldegi qazirgi urpaqtary qalaı ómir súrip jatqanyn, olardyń arasynda qandaı uqsastyqtary men baılanystary bar ekenin jáne ortaq qundylyqtardy jańǵyrtyp, saqtaý kerektigin kórsetý mańyzdy. «Qypshaqtar» derekti lentasy qazaq kórermenderi úshin de jańalyq bolmaq.
