Búgin QR Tuńǵysh Prezıdenti – Ult Kóshbasshysy Qory janyndaǵy Álemdik ekonomıka jáne saıasat ınstıtýtynyń (ÁESI) Almatydaǵy ókildiginde «Dástúrli mentalıtet jáne modernızasıa: syn-qaýipter men sheshimder» taqyrybynda dóńgelek ústel ótti.

Elimizdiń dástúrli mentalıtetin esepke ala otyryp qoǵamdy modernızasıalaý prosesine serpin berý úshin memleket tarapynan qandaı sharalar iske asyrylýy kerek jáne osy jolda memleketimizdi qandaı qıyndyqtar kútip turǵanyn belgili qoǵam qaıratkerleri, sarapshylar, saıasattanýshylar men jazýshylar talqyǵa saldy, olardyń qatarynda: saıasattanýshylar men áleýmettanýshylar Baqytjan Buqarbaı, Zamır Qarajanov, Aıdos Sarym, Tolǵanaı Úmbetalıeva, «Strategıa» Áleýmettik jáne saıası zertteýler qorynyń prezıdenti Gúlmıra İleýova, QR Prezıdenti janyndaǵy QSZI aǵa ǵylymı qyzmetkeri Irına Chernyh, Súleımen Demırel atyndaǵy ýnıversıtettiń dosenti Muhıt Asanbaev, «Komsomolskaıa pravda v Kazahstane» JSHS bas dırektory Asylbek Bısenbaev, zertteýshi Eldar Júrgenov jáne t.b. boldy.

Jınalǵandardyń pikirinshe, búgingi kúni qazaqstandyq qoǵamdy jańǵyrtý kontekstinde jańǵyrtý jumysy onyń aıtarlyqtaı dıferensıasıasy jaǵdaıynda qalaı júzege asyrylady degen saýal kún tártibine shyǵýda. Sarapshylardyń aıtýynsha, jańǵyrtý prosesine jaıǵastyrylýy jaǵynan qazaqstandyq qoǵamnyń bir bóligi jańǵyrtylǵan, qalǵan bóligi dástúrli, arhaıkalyq áleýmettik ortada ornalasqan.

- Memlekettik strategıalyq maqsattaryn júzege asyrýǵa, sonyń ishinde, damyǵan 30 eldiń qataryna kirý úshin bul jolda mańyzdy qadamdar jasalýy kerek. QR Prezıdentiniń «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» atty baǵdarlamalyq maqalasynda ózgerister eń aldymen jeke tulǵanyń pragmatızm, básekege qabilettilik, bilim kúlti sekildi qasıetterin arttyrýdy kózdeý kerektigi aıtylǵan. Memleket basshysy qoǵamnyń damýyn tejeıtin «arhaıkalyq jáne jahandyq ortaǵa úılespeıtin ádetterdi» qaldyrýǵa shaqyrady, - dedi ÁESI Almatylyq ókildiginiń jetekshisi Asqar Nursha.

Asqar Nurshanyń sózinshe, zamanaýı qazaqstandyq qoǵamnyń kóp qyrynan áli kúnge deıin dástúrli ortaǵa saı sıpaty bar. Oǵan kollektıvızm, paternalızm men memleketke áleýmettik jáne materıaldyq qundylyqtardy retteýshi retinde qaraýshylyq sekildi keńestik kezeńde qalyptasqan mentalıtet qosylady.

- Qazaqstan azamattarynyń sanasyna memlekettiń 25 jyldaǵy táýelsiz damýy da áser etti, osy ýaqyt aralyǵyndaǵy naryqtyq ekonomıka jaǵdaıynda halyqtyń strategıalyq qalyptasýy júzege asty. Bul jaǵynan halyqtyń zamanaýı mentalıtetiniń mańyzdy minezdemesi retinde beıimdilik, ıkemdelgishtik pen ózgeriske qabilettilikti ataýǵa bolady, - dedi sarapshy.

Dóńgelek ústel jumysy eki taqyryptyq sesıadan turdy: «Dástúrli mentalıtet: tirek pe, álde jańǵyrtýǵa kedergi me?» jáne «Qoǵamdy jańǵyrtý: syn-qaýipter men sheshimder».