Búgin QR Úkimetiniń Baspasóz ortalyǵynda QR aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi jáne «QazAgro» ulttyq holdıńine baǵynyshty uıym ókilderiniń qatysýymen baspasóz máslıhaty ótti dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparat agenttigi QR ASHM baspasóz qyzmetine silteme jasap.
Baspasóz máslıhaty barysynda, QR aýyl sharýashylyǵynyń birinshi vıse-mınıstri Q.Aıtýǵanov AÓK damytýdyń memlekettik baǵdarlamasynyń iske asýy jaıly baıandady.
Elbasy óz Joldaýynda agroónerkásip keshenin eń basym sala retinde kezekti ret erekshe atap aıtty. Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń aldynda naqty ári úlken mindet tur. Agrarlyq sektor Qazaqstan ekonomıkasynyń jańa draıverine aınalýy tıis.
Alǵa qoıylǵan mejege jetý úshin Memleket basshysy aǵymdaǵy jyldyń aqpan aıynda AÓK damytýdyń jańa memlekettik baǵdarlamasyn bekitti. Onyń basty artyqshylyqtary: otandyq ónimniń eksporttyq áleýetin damytý, aýyl sharýashylyǵy kooperasıasyna shaǵyn jáne orta sharýashylyqtardy kóptep tartý, sý resýrstaryn tıimdi paıdalaný men saýda-logıstıkalyq ınfraqurylymdy damytý.
Bıylǵy jyly AÓK damytýdyń memlekettik baǵdarlamasy aıasynda egis alqaptaryn qarqyndy ártaraptandyrý bastaldy. Bul úshin mınıstrlik pen ákimshilikter arasynda memorandýmǵa qol qoıyldy. Qajetti daqyldar aýmaǵy 1 mln. gektardan asty.
Búgingi kúni Almaty, Aqtóbe, Shyǵys Qazaqstan, Batys Qazaqstan, Jambyl, Qyzylorda jáne Ońtústik Qazaqstan oblystarynda astyq jınaý naýqany bastalyp ketti.
Aǵymdaǵy jyldyń 15 tamyzyndaǵy esep boıynsha 38% alqap orylsa, alǵashqy salmaqta 1 740,3 myń tonna astyq bastyryldy.
Osy jyldan bastap biregeı jáne elıtalyq tuqymdy óndirý jumysy jańardy. Bıylǵy jyly tuqym sharýashylyǵyna bólingen búdjettik qarjynyń kólemi byltyrǵy jylmen salystyrǵanda 2 ese kóbeıgenin aıta ketken jón. Eń tómengi mólsherdiń kúshi joıylǵany fermerlerdiń sýbsıdıa alýǵa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyra tústi. Sebebi, burynǵy ereje boıynsha tuqymnyń az ǵana bóligi sýbsıdıalanyp kelgen edi.
Tyńaıtqyshtardy qoldanýǵa yntalandyrý maqsatynda sýbsıdıalaý tásilderi ózgertildi.
Bul tyńaıtqyshtardy qoldaný kólemin ulǵaıtýǵa múmkindik berdi. Tyńaıtqyshtardy qoldaný alǵashqy ret sońǵy birneshe jylda qajettiliktiń 14%-yn quraıtyn bolady. Sondyqtan sýbsıdıalanǵan tyńaıtqysh túrleri 2016 jyly 85 bolsa, ol kórsetkish 2017 jyly 161-ge ósip otyr.
Mal sharýashylyǵynda sony ózgerister sýbsıdıa alý kólemin ulǵaıtty. Eger buryn sıyr eti úshin 175 sharýashylyq sýbsıdıa alsa, búginde 522-ge jetti, ıaǵnı 100 %; sútke sýbsıdıa alý 269-dan 532 sharýashylyqqa jetti; qoı etine 1,3 esege ulǵaıdy, ıaǵnı 180-nen 234 sharýashylqqa; jún boıynsha 3,6 esege ósti, ıaǵnı, 50-den 180 sharýashylyqqa deıin jetip otyr.
Sondaı-aq qoı etin sýbsıdıalaý suranysqa ıe qozy etine aýystyryldy.
Jún óńdeý kásiporyndarynyń júktemesi az bolýyna baılanysty juqa ǵana emes, jartylaı juqa jún óńdeýdi de sýbsıdıalaý qarastyrylǵan.
Aýyl sharýashylyǵy kooperasıasyna usaq jáne orta sharýashylyqty tartý Memlekettik baǵdarlamany iske asyrýdaǵy eń negizgi tásildiń biri bolyp tabylady.
Aýyl sharýashylyq kooperatıvteri salany jáne aýyldy damytýda áleýeti zor bolǵandyqtan mańyzdy ról atqarady, dep atap ótti Q.Aıtýǵanov.
Aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshilerdi biriktirý maqsatynda 160 aýyldyq aýdandarda semınar ótkizilip, 2 248 aýyl ákimderi men aýdan ákiminiń orynbasarlary oqytyldy. Kooperasıa týraly keńes berý maqsatynda tegin biryńǵaı Kool-Ortalyq jáne fermers.kz portaly quryldy. Jáne aýyl sharýashylyǵy kooperatıvterine kepilsiz jáne bastapqy jarnasyz sút qabyldaý pýnktteri men bordaqylaý pýnktterin alý júıesi jasaldy. Sonymen birge, kooperatıv múshelerine nesıe alý tetikteri qarastyryldy.
Jyl basynan beri 517 kooperatıv qurylǵan (memlekettik baǵdarlama jospary boıynsha 326), onyń ishinde 173 kooperatıv sút qabyldaý pýnktteri (jospar 220 birlik), 281 kooperatıv mal soıý pýnktteri (jospar 109 birlik).
48 447 múıizdi iri qara malǵa arnalǵan 3 017 otbasylyq bordaqylaý alańy jáne 11 otbasylyq jylyjaı quryldy.
Aýyl sharýashylyǵy kooperasıasyna 53,5 myń jeke sharýa qojalyq pen usaq jáne orta sharýashylyqtar men otbasylyq bordaqylaý alańdary tartyldy.
Elbasynyń tapsyrmasyn oryndaý maqsatynda mınıstrlik AÓK ónimderininiń eksport kólemin ulǵaıtý úshin kelesi jumystardy júrgizdi. «Prodkorporasıa» UQ» AQ eksportty jyljytý úshin aýyl sharýashylyǵy taýarlaryn syrtqy naryqqa satý operatory bolyp qaıta quryldy. Ol endi tastyqpen ǵana emes aýyl sharýashylyǵy ónimderiniń ózge de túrlerimen aınalysady.
2017 jyly Prodkorparasıaa 300 000 myń tonna daqyldy eksporttady (2016 jyly bul kórsetkish 190 myń tonna bolǵan); ósimdik maıy 2 myń tonna; pılottyq taýar: jasymyq, burshaq, nuq, soıa, júgeri – 5 myń tonnany qurady.
Balyq sharýashylyǵyna, mal sharýashylyǵyna, ara sharýashylyǵyna, jylqyǵa jáne kebekke Qytaı naryǵy ashyldy. Birikken Arab Ámirligine iri jáne maıda múıizdi iri qaraǵa kedergiler alynyp tastaldy.
Iran eline sýytylǵan mal eti men tiri qoı jetkizý úshin veterınarlyq sertıfıkattyń jobalary kelisilýde jáne muzdatylǵan qoı etin ótkizýge jumystar júrgizilýde. Birikken Arab Ámirligine iri jáne maıda múıizdi iri qara men taýyq jumyrtqasyn aparý úshin veterınarlyq sertıfıkatqa qol qoıyldy.
Aǵymdaǵy jyldyń 4 aıynda qaıta óńdeıtin kásiporyndarda keń aýqymdy taldaý júrgizilip, derekter bazasy qalyptastyryldy. Baza árbir kásiporynnyń aǵymdaǵy jaǵdaıyn, qýatyn, engen jylyn, jabdyqtarynyń túrin, ónimniń kólemi men nomenklatýrasyna jáne tejelgen máselelerine baǵa beredi.
Árbir oblys pen aýdandarda qaıta óńdeýdiń 9 basym túriniń esebi júrgizildi. Jáne kásiporyndardyń agrarlyq qaıta óńdeý kartasy ázirlendi.
