Elorda birte-birte jańa energetıkalyq modelge kóshedi. Ol jumystarǵa halyqaralyq sarapshylar, «jasyl belsendiler» tartylady, dep Qamshy.kz aqparat agenttigi Astana qalasy ákimdiginiń medıa ortalyǵyna súıenip jazady. 

Energetıka mınıstrliginiń aýmaqtyq ekologıa departamenti men «Qazgıdromet» RMM-niń málimetteri boıynsha 13 jeltoqsannan bastap Astanada qys mezgiline tán emes jelsiz aýa raıymen sıpattalatyn antısıklon ornaǵan bolatyn. Aýmaqtyq ekologıa departamenti málimdegendeı, qalada tútinniń jaıylýyna negizinen avtomobıl kóliginen shyǵatyn ýly gazdar (53%), sondaı-aq, úılerin kómirmen jylytatyn jeke sektor sebep.

İs-sharalar josparyn iske asyrýdyń sheńberinde ekologıalyq jaǵdaıdy jaqsartý maqsatynda JEO-1-de ekologıalyq jabdyq ornatylyp, JEO-2-gi tórt qazandyqtyń agregattary jańǵyrtylady. Bıyl munda alǵashqy qazandyqty aýystyrý jumystary júrip jatyr. Atalmysh sharalar 2018 jyldyń qańtarynda aıaqtalady dep josparlanýda. Ekinshi qazandyq 2018 jyldyń sońyna deıin, qalǵan eki qazandyq 2019 jyly aýystyrylady.

Astana qalasy tabıǵı resýrstar jáne tabıǵatty paıdalanýdy retteý basqarmasynyń basshysy Musa Tanabaevtyń keltirgen málimetine súıensek, taıaýda jeke sektorda júrgizilgen reıd turǵyndardyń úılerin jylytý úshin dóńgelek, plasmass sıaqty bóten zattardy jaqpaǵanyn kórsetken. Osy sharalardyń nátıjesinde, sondaı-aq, keı azamattardyńsapasy tómen kómirdi paıdalanatyny anyqtaldy. Bul rette qazirgi tańda Astanada saraptama jumystary júrgizilip jatyr.

Elorda ákimi, sondaı-aq qoldanylyp jatqan ekologıalyq sharalardyń jetkiliksiz ekendigin atap ótip, qorshaǵan ortany qorǵaý amaldaryn qaıta qaraýdy tapsyrdy.

«Ekologıalyq zańnamany qatańdatýdy usynyp, qazirgi tańda qalada jumys istep turǵan barlyq qurylymdardy qaıta qurýymyz kerek. 2018 jyly atqaralatyn is-sharalardyń ishinde ákimdik ekologıa salasyna basymdyq bermek. Biz táýelsiz sarapshylardy, ekologıa janashyrlaryn, ǵalymdardy tartyp, arnaıy komısıa quramyz, birqatar qoǵamdyq tyńdaýlar ótkizemiz», - dedi Áset Isekeshev.

Onyń aıtýyna qaraǵanda, júrgiziletin jumystar 2 baǵytty qamtymaq. Alǵashqysy Keshendi jospardyń aıasynda JJM men kómir sapasyn baqylaý boıynsha jańa sharalar men amaldardy ázirleýdi, ekologıalyq zańnamany buzýshylarǵa qatysty aıyppul sanksıalaryn ulǵaıtý múmkindigin qarastyrýdy kózdeıdi.

«Ekinshi baǵyttaǵy jumystar kólikke qatysty bolady. Onyń sheńberinde JJM jańa standarttarǵa kóshirilip, qala aýmaǵyna aýany lastaıtyn eski kólikterdi ákelýge, olardy paıdalanýǵa tyıym salynady. Qazirgi tańda Astanadaǵy avtomobılder sany 350 myńdy quraıdy (tranzıttik kólik quraldaryn sanaǵanda olardyń sany 400 myńǵa jetedi). Elordadaǵy aýany lastaýshy zattardyń 50% avtomobıl kólikteriniń enshisinde. Sol sebepti,elordada jańa amaldardy qoldaný kerek. Múmkindik bolsa, zańnamaǵa ózgerister engizýimiz qajet», - dep jalǵastyrdy qala ákimi.

Áset Isekeshevtiń sózinshe, aldaǵy ýaqytta Astanany gazdandyrý sharalary jalǵasyn tabatyn bolady. Búginde Nazarbaev ýnıversıtetiniń ǵımaraty suıytylǵangazben jylytylýda. Magıstraldi gaz qubyryn tartý máselesi Úkimettiń qaraýynda jatyr. Ákimdik óz kezeginde jobanyń tehnıkalyq ekonomıkalyq negizdemesin ázirleýdi aıaqtaýda.

Budan bólek, Keshendi jospardyń aıasynda ákimdik jylý tolqyndaryn basqarýǵa qatysty eki jobany iske asyryp jatyr. Qazirgi kezde bir aıda 800-ge jýyq Gkal-dy únemdeýge múmkindik beretin qurylys normalary men erejeleri qaıta qarastyrylý ústinde.

«Birinshi kezekte, bizge saraptama men monıtorıńtiń jańa júıelerin qurý qajet. Bul júıe ár aýdandaǵy aýa sapasy týraly, onyń quramyndaǵy zıandy zattar týraly tolyqqandy málimet berip otyrýy tıis. Ol jumystarǵa biz halyqaralyq sarapshylardy (BUU, Dunıejúzilik bank pen t.b.), «jasyl belsendilerdi» tartýymyz kerek. Kelissózderdi júrgizýdi jalǵastyramyz», - dedi Á. Isekeshev.

Uzaq merzimdi perspektıva jóninde aıtar bolsaq, Astana ákimi tómen kómirsýtekti damý strategıasynyń jobasyn ázirleýdi júktedi. Joba zıandy qaldyqtardyń azaıýyn, energotıimdilik boıynsha belsendi jumysty jáne energıanyń balamaly kózderin damytýdy kózdeıdi. Osy jobanyń negizinde Astanada qalanyń jańa energetıkalyq modeli qurylatyn bolady dep kútilýde.

Qazirgi tańda qalalyq JEO-2 300 Gkal-dy óndiredi. Aldaǵy ýaqytta qaladaǵy atalmysh kórsetkish 6 000 Gkal-ǵa deıin ósýi tıis. Elorda bıligi ókilderiniń pikirinshe, budan bylaı qala kómirdi paıdalaný arqyly eskienergetıkalyq model boıynsha damı almaıdy.

«Ekologıanyń ómir súrý sapasynyń negizgi kórsetkishterine aınalyp otyrǵandyǵyn eskere otyryp, osy taqyryp tóńireginde qoǵamdyq tyńdaýlar, dóńgelek ústelder sıaqty birqatar sharalardy ótkizgenimiz jón. Jańa ekologıalyq baǵdarlamada uzaq merzimdi, merzimdiligi ortasha jáne qysqa merzimdi maqsattar anyqtalyp, jańa ındıkatorlar, amaldar men quraldar pysyqtalatyn bolady. Tómen kómirsýtekti damý prınsıpterine kóshý, elordany gazdandyrý, «taza kómir», ǵımarattardyń energotıimdiligi tehnologıalaryn paıdalaný da baǵdarlamanyń mańyzdy degen baǵyttaryna jatqyzylady», - dep basa aıtty Áset Isekeshev.