Bala kezimde qytaılarmen birge uıǵyr, qyrǵyz, mońǵol sekildi ulttarmen qatar óstim. Ásirese bizdiń aýyl aralas edi. Alǵashynda balalarmen oınap júrip, qulaqqa úıir bolǵan til birte-birte ádebıetine alyp bardy. Keıingi kezdegi joǵary oqý orny Úrimshidegi ómir, Quljadaǵy qyzmet bul tildermen etene jaqyn etti. Anaý jyldary «Ádebıet aıdyny» gazetiniń betine qyrǵyzdan, uıǵyrdan aýdarmalar berip júrdim. Osy kezde "Qazaq ádebıeti" gazeti, "Juldyz" jýrnaly betterinde jarıalanyp júr. Búginge deıin uıǵyr aqyn-jazýshylarynan 30 baspa tabaq kólemindegi áńgime, poves, maqala, óleńderdi aýdaryp, baspasózde jarıa ettim. Osylaısha jalǵasqan jumys 20 b.t. turatyn Ahmetjan Ashırıdiń «Dili Zıa» romanyn aýdarýǵa alyp keldi. Ahmetjan Ashırı – búgingi uıǵyr ádebıetiniń úzdik ókili, jazýshy-dramatýrg, Qazaqstan Jazýshylar odaǵy uıǵyr ádebı keńesiniń Tóraǵasy, ondaǵan kitaptyń avtory. «Idıqut» dep atalatyn tarıhı dılogıasy uıǵyr, orys, túrik, aǵylshyn tilderinde jaryq kórdi. «Dili Zıa» romany búgingi zaman taqyrybyna arnalyp jazylǵan, táýelsiz Qazaqstannyń qyzyǵy men qıyndyǵy qatar órilgen 20 jylyn qamtıdy. Bas keıipkeri Dilmurat Pirmuhametuly Qýzıev. Bir adamnyń jeke ómiri, maqtaý men madaq eken dep qalmańyz. Romanda Keńes Odaǵynyń sońǵy kezderi men Táýelsiz Qazaqstan qoǵamy sóz bolady. * Imanı jáne ulttyq boıaý; * Taǵdyr, ósý joly; * Adam bolýdyń syry, maqsatqa jetý úshin kúresken kásipker ómiri, baıýdyń basty qupıasy; * Opaly urpaq, ata-ananyń qadir-qasıeti. Odan ózge de kóp máseleler qamtylǵan. Bul uıǵyr halqy úshin ǵana emes, qazaqqa da, kúlli adamzat halqyna kerek kitap. Dilmurat Qýzıev arqyly órbıtin romanǵa Ahmetjan aǵamyz kóp eńbektenipti. Aıtýynsha tórt jarym jyl jazylypty. Bul «kisilik kitaby» nemese «ómir súrý oqýlyǵy» deýge turarlyq eńbek. Bar jumysty qaıyryp qoıyp, eki aıda aýdaryp bitirdim. Adam bolǵysy kelgen áke-sheshege opaly balasy bolǵysy kelgen kez kelgen jas qazaq oqysa, ketken ýaqytyna ókinbes edi. Maǵan aına sekildi sezildi, qarap turyp minimdi, bar men joǵymdy baıqadym. Alla qalasa, aldaǵy kezde qazaq tilinde jaryq kóredi. Ádebıet adamǵa qyzmet etetini shyn bolsa, «Dili Zıa» (baspa-bas aýdarmasy "Júregi Nurly", "Nurly tek") óz maqsatyna jetken roman. Uıǵyr ádebıeti de túbimiz bir túrki halyqtarynyń ishinde myqty damyǵan. Aýdarmasy ozyq. Kúlli álem ádebıeti Qytaı betinde uıǵyr tilinde tolyq sóıledi. Jalpy 20 mıllıonnan asa jan sany bar ulttyń negizigi otany - Shyǵys Túrkistan. Qashqar, Qotan, Atýsh, Aqsý, Qumyl, Úrimshi, Qulja qatarly óńirlerge qonystanǵan. Qazaq eliniń táýelsizdigine deıin jazýshylar Qabdesh Jumadilov, Nurqasym Qazybek, Ýahap Qydyrhan, Qurmanbaı Tolybaev, Jannat Ahmadı, Dıdahmet Áshimqan qatarly aǵalarymyz eki halyqtyń ádebıetine kópir bolǵan eken. Zıa Samadı, Jamal Bosaqov, Qyzmet Abdýllın, Másimjan Zulfýharov sekildi uıǵyr qalamgerleri qazaq oqyrmandarymen ádebı ortaǵa tanys. Ahmetjan Ashırı de sol klasıkterdiń jalǵasy. Táýelsizdiktiń tańy jarqyrap atqan búgingi kúnimiz úshin de ádebı qarym-qatynastar asa óajet dep esepteımin. Unamdy, ozyq ádebıet halyqtardy bir-birine jaqyndatady. Ózge ulttardy jaqsyraq bile júrý úshin qalamgerlerdiń eńbegine júginýdiń artyǵy joq dep bilemin.
Dáýletbek Baıtursynuly