Sonaý 2 dúnıejúzilik soǵys kezinde Amerıka armıasy ýly qarý daıarlap, áskerleri sol ýdy áýeden qarsha boratqanda neshe mıllıondaǵan otandasymyz ajal qushty. Qansha myńdaǵany túrli aýrýlarǵa shaldyqty. Adamzatqa apat ákeletin ýdy Amerıkanyń áıgili "Monsanto"（MONSANTO孟山都）seriktestigi ázirlegen. Endi sol monsantonyń jansyzdary aqyryndap Qazaqstanǵa da kele bastady. Monsanto desek kóbimiz bile bermeımiz. Qysqasha túsindire ketsek bul seriktestik tabıǵı ónimderdi jasandy jolmen óndirip, álemge taratýmen aınalysady. Iaǵnı, tabıǵı egistik alqaptardaǵy kókónis pen jemis-jıdekterge arnaıy dári egý arqyly olardyń genin ózgertedi. Sonda olardyń kózdegeni ne? Kókónister men jemis-jıdekterdiń DNKsyna ýly dári egý arqyly alqaptardaǵy qurt-qumyrysqalardy óltiredi. Sonymen qatar, egis alqaptaryn jaılaǵan aramshópterdi qýratyp, dárilengen eginniń bitik shyǵýyna jaǵdaı jasaıdy. Bul myńdaǵan gektar jerge astyq egýmen aınalysatyn sharýalar úshin az shyǵyn shyǵaryp, mol paıda tabýdyń taptyrmas ádisi edi. Alaıda joǵarydaǵy dárilengen kókónisterdiń mıkro organızmderinde DNKsyna sáıkes kelmeıtin, ózgeshe VT aqýyzy paıda bolǵan. Ǵalymdar teksergendeı álgi dárilengen kókónisterdi jegen jan-janýarlardyń as qorytý júıeleri buzylyp, ishek joldarynda jyryq-tesikter paıda bola bastaǵan. Aqyry álgi janýarlar qyrylyp qalǵan.
Eń soraqysy VT belogi jan janýarlar sekildi adamnyń da as qorytý sıstemasyna jat. Ýlanǵan kókónisterdi turaqty tutynatyn adamnyń as qorytý sıstemalarynda, asqazan, ishek joldarynda vırýstar jınalyp, aqyry ishek joldarynyń tesilýine ákelip soǵady. Munyń aqyry qaterli isik aýrýlaryna deıin aparady. Biz kúndelikti turmysta tutynyp júrgen tamaqqa asa mán bermeımiz. Eger asqazanymyzda qyjyl nemese aýyrsyný paıda bolsa, qarabaıyrlyqqa salynyp, tamaq jaqpady deı salamyz. Al ishki as qorytý fýnksıalarymyz aqyrydap búlinip jatady. Joǵarydaǵy jyryq-tesikter arqyly vırýs tikeleı qan tamyrlarǵa jaıylǵanda munyń aqyry ólimge deıin ákelip soǵady.
Sonymen egis alqaptarynda aram shóp óltirý úshin (ýdabrenıe) qoldanylatyn egilgen dári adam densaýlyǵyna aıtarlyqtaı zıan tıgizedi. Osyndaı kókónisterdi uzaq ýaqyt paıdalanýdyń aqyry Rak aýrýyna alyp keledi. VT vırýsy qosylǵan ónimdi jıi tutynýdyń sońy týylǵan shaqalaqtyń kemtar bolyp týylýyna, al úshinshi urpaqqa kelgende múlde bala bolý qabiletinen aıyrylady. Qazaqshalap aıtqanda bedeýlikke alyp keledi. Bul degenińiz onsyzda sany az qazaqtyń múldem urpaqsyzdanyp, aqyry joıylýǵa alyp keledi degen sóz. Bul ultty joıýǵa baǵyttalǵan beıresmı bıologıalyq qarý.
Monsantonyń bundaı ýly ónimderdi daıyndaýynyń basty maqsaty egistikterdegi aram shópter men qurt-qumyrysqaladyń kózin joıý bolsa, saıası turǵydan munyń artynda adamzatqa qaýip jatyr. Álemdegi monsantonyń múddesine qaıshy elderge atalmysh ónimderdi tasymaldaý arqyly turǵyndaryn aýrýǵa shaldyqtyrý, halqynyń sanyn azaıtý, bedeýlikke shaldyqtyrý.Bir qaýiptisi dárilengen alqaptarǵa tabıǵı ónim ekseń ol dereý qýraı bastaıdy. Al arnaıy dárileýden keıin ǵana geni ózgertilgen ýly ónim ósip shyǵady. Olar geni ózgertilgen astyqty dúnıejúzine dáripteý arqyly óz ónimderin saýdaǵa salyp, qyrýar paıdaǵa kenelýdi kózdegen.
Bir sheteldik naqylda: Kim munaıdy basqarsa, aqsha soniki, kim áskerdi basqarsa, quqyq soniki, kim astyqty basqarsa, barlyq adam soniki - degen eken. Sol sekildi monsantonyń kózdegeni de barlyq adamdy ózderine táýeldi etý.
Monsantonyń jaman aty sonaý soǵys kezinen beri elge jaqsy taraǵan. Sondyqtan olar óz ónimderin qarjylandyratyn, satýmen aınalysatyn nóker seriktesteri bar. Solardyń biri "Amýaı" (Amway安利). Jańbyrdan soń qaptaǵan esekqulaqtaı olar dúnıejúziniń barlyq bazarlary men saýda oryndaryn jaýlap alǵan. Biraq, olar eshqashan ózderin monsantomen baılanysy baryn aıtpaıdy. Astyqty ózimiz óndiremiz deıdi. Biraq Amerıkanyń barlyq astyq alqaptaryn tegis jaıpap alǵan monsanto olarǵa ońaılyqpen jan baqtyrsyn ba? Olardyń jedel damyp, alpaýyttar qataryna qosylýynyń taǵy bir sebebi, monsanto tikeleı qarjylandyryp otyrǵandyǵynda.
Monsantonyń jansyzdary Shyńjań qazaqtarynyń mıyn ýlap, ózderine táýeldi etip alǵaly qashan. Reseı jáne Qytaıdaǵy monsanto jansyzdary birlesip, endi tynysh jatqan, tabıǵı ónimdergen asa baı Qazaqstanǵa shabýyldaı bastady. Al bul jaıttardan múlde habarsyz kóptegen qazaqstandyqtar olardyń dárisqanalarynda az shyǵyn shyǵaryp, mol paıdaǵa kenelemiz degenge máz bolyp, mılary ýlanyp jatyr. Al qalǵandary Amýaı sekildi Amerıkalyq iri seriktestiktiń ónimi zamanaýı, taza ónim dep aldanyp júr.
Biz qazaq musylman, dinimiz de, ózimiz de, jegen tamaǵymyz da taza halyqpyz. Alla taǵala barlyq maqulyqty bizge qyzmet etsin dep jaratqan. Tórt túlik maldyń etimen, qymyzymyzdy sapyryp iship, Alladan násip bolǵan tabıǵı ónimderdi tutynatynbyz.
Qudiretti Jaratýshymyz árbir maqulyqtyń, árbir tal aǵashtyń mıkro organızmderin asqan sheberlikpen, DNKsyn óte muqıat jaratqan. Al adamdardyń nadandyǵy, dúnıege toıymsyzdyǵynyń kesirinen paıda bolǵan. DNKsy ózgertilgen, ýly ónimder tek jan-janýarlar men qurt-qumyrysqalarǵa ǵana qaýipti emes, adam densaýlyǵyna da aıtarlyqtaı zıan keltirýde. Mysala, atalmysh ónimderdi ázirleýshi Amerıkanyń ózinde turǵyndardyń basym bóligi semizdik, qaterli isik, nesep aýrýlary, qant dıabeti men asqazan, ishek aýrýlaryna shaldyqqan. Geni ózgeriske ushyraǵan astyq kirgen jyldyń ishinde atalmysh kórsetkishter úsh esege ulǵaıǵan. Mysaly, qaterli isik aýrýynan kóz jumǵandardyń sany búginde 1 mıllıon 700 myńnan asyp jyǵylǵan. Alysqa barmaı-aq, ózimizdiń Qazaqstanda da raktan kóz jumyp jatqandar qanshama? Ortasha ómir súrý uzaqtyǵy da burynǵymen salystyrǵanda edáýir tómendegen. Buryn seksenge kelgen shaldarymyz attyń ústinen túspeı, malyn baǵyp, kókparyn shabatyn. Búginde alpysty alqymdaǵan qarıaǵa qarasań túrli aýrý, syrqaýdan aýrýhanalardyń aldyn tozdyryp júr emes pe? Endi monsanta, Amýaılarǵa qaıta oralaıyq. Búginde olardyń agentteri álemniń túkpir-túkpirinde óz saıasatyn júrgizýde.
Meniń dabyl qaǵýymnyń da basty sebebi osy edi, musylman baýyrlar. Alla taǵalanyń ár nárseni óz ólshemimen jaratqanyn umytpaıyq. Bıologıalyq ózgeriske ushyrap, quramyna ý qosylǵan ónimderden aýlaq bolyńyzdar. Bul aınalyp kelgende erkekterdi bos belbeý, qyzdardy bedeýlikke ushyratady.
Symaǵul Qusmanbekuly
