Nurbolat Serikuly. Tonalyp kúnge aq armanymnyń sabyry (óleńder)

/uploads/thumbnail/20170708165243450_small.jpg
Ult minezi (Imanjúsip Qutpanulyna)

Jaratýshynyń tartýy ediń, Dármensizge dem kórsetken. Saqtardyń saqa sarqyny ediń, Baba amanatyn enshi etken. Han Abylaıdyń qıaly ediń, Táýelsizdikti jalǵaǵan. Jeke batyrdyń tuıaǵy ediń, Tegi saqtalǵan qanda aman. Súıinbaılardyń shabyty ediń, Atqylap turǵan aqbulaq. Kenesarynyń namysy ediń, Mysyn basa almas jat murat. Aqan, Birjannyń tilegi ediń, Qaıta jańǵyrǵan arqada. Balýan Sholaqtyń bilegi ediń, Qorǵansyzdarǵa nar,pana. Qazaqtyń darqan erligi ediń, Myń qarsylasyn teńgermes. Dana halyqtyń órligi ediń, Bodannyń kúnin meńgermes. Ultyńnyń qaısar minezi ediń, Ynjyqtyq kórshi bola almas. Urpaqtaryńnyń jigeri ediń, İrgesi eshkimge tonalmas. Elińniń keshken keshirmesi ediń, San synaqtarda synalǵan. Jandaıshaptardyń esinde seniń, Aqtaspa qamshyń sybalǵan. Asaý Ertis pen erke Esilińniń, Nárindeı shárbát darytyp. Saǵyntyp kettiń, óshpes únińnen, Qazaqtyń rýhyn tanytyp. Oıjaılaý, Lepsi, Shubaraǵashyń, Saǵynysh muńyn sherterdeı. Aqsýdyń múlgip quba dalasy, Máńgi aza tutyp óterdeı. Nar tulǵam senen mıras bop bizge, Altynnan qymbat ar qapty. Táýelsiz eldiń urpaǵy kúnde, Erlik jyryńdy samǵatty....

Mystyń arýy

Nylqy tórinde keremet jer bar Mys degen, Jaratqan oǵan sulýlyq syryn ústegen. Dúldúlder azba Nylqynyń sýyn ishpegen, Az emes shyǵar áýlıelerde túspegen. Has sulýdarda az emes sonda jaralǵan, Erke aqqýyndaı baq aıdynynyń taranǵan. Meniń de balǵyn aq ýyz syrym sol jerde, Bala júrektiń túkpirine kep qalanǵan. Tutanyp bólek balǵyn keýdeniń jalyny, Sanamda samǵap bolashaǵymnyń saǵymy. Lapyldap janyp, ushqyr qıalmen kúresip, Súıýdi úıretken áne sol Mystyń arýy. Janǵan keýdeniń basylmaı bir sát zaryǵy, Ǵasyrdaı bolyp ótken kúnderdiń aǵyny. Júregim syımaı Jaratqan salǵan jerine, Saǵynyshty úıretken áne sol Mystyń arýy. Tonalyp kúnge aq armanymnyń sabyry, Áýen bop ushyp ótken kúnderdiń saryny. Mundana qulap, urlana jylap ár túni, Qoshtasýdy úıretken áne sol Mystyń arýy. Qshtasty bári, naýryz, shilde,aqpan,kúz, Ótken kúnderden jan jaılaýymda saqtaldy iz. Jan júregimniń qaraýylyndaı tur áli, Mahabbat degen uǵymnyń syryn ashqan qyz.....  

Saǵynysh

Dalanyń yzǵary bet qaryp, Baramyz bir arman mekendi betke alyp. Áppaq qar, sary aıaz, syrly tún, Jatqandaı keýde de ot janyp. Tátti tún syıyryp munaryn, Túrgendeı ǵashyqtyń syryna qulaǵyn. Eki arman qosylyp bir aǵyn, Qos keýde shyrqady úmitti bir ánin. Saǵattyń tilindeı toqtalmaı, Júp júrek túıisip túrlene soqqandaı. Aqbilek aıqasyp alańsyz, Qos taǵdyr balbyrap, osyny tosqandaı. Sezimdi sabyrǵa jeńdirip, Tanys lep jatqandaı bir-birin em qylyp. Ǵashyqtar qupásyn sýrettep, Sholpan tur tóbeden telmirip. Sholpan joq, taǵy da sabylys.... Qarbalas ómirge taǵy da baǵynysh... Taǵy da eski óleń, Taǵy da saǵynysh...... Taǵy da saǵynysh..... Eńbekten, dosym eńbekten «Qoly bostyq bolmasyn dep elimde», Elbasymyz qamshy basty senimge. Árbir istiń mamandyǵyn buıdalap, Ár azamat básekeniń shebinde. *** Qumyrsqadaı bolǵan qaıda, biraqta, Talap atyn aıdaý kerek jyraqqa. Qańbaq basty qýǵan menen jel ómir, Eńbektengen túbi jeter muratqa. Qıal da kóp,jumyr basta arman kóp, Júrgen beker ótken ómir jalǵan dep. «Erinbegen bolad degen etikshi» Baba sózi tekten-tekke qalǵan joq. Qur qıalmen kerýen ýaqyt óter kóp, Kún ótkizgen paıda ákelmes sekeńdep. Qımyldasań iske beldi bekemdep, Qaıyrshy da atandyrmas osy Eńbek. Haıýan menen parqymyzda osy eńbek, Aradaǵy narqymyzda osy eńbek. Bul kúnderdiń tiregi de osy eńbek, Urpaqtarǵa shartymyz da osy eńbek. Babalardyń úmiti de osy eńbek, Bar ónerndiń irisi de osy eńbek. Qulqynyńnyń qýaty da osy eńbek, Tirligińniń kirisi de osy eńbek. Jerimizdi kórikti eter osy eńbek, Elimizdi berikti eter osy eńbek. Halyqaraǵa tanytatyn osy eńbek, Eńsemizdi erikti eter osy eńbek. Jalqaýlyqtyń kúndesi de osy eńbek, Qý basyńnyń qurmeti de osy eńbek. El irgesin nyǵaıtatyn jastarǵa, Elbasynyń mindeti de osy eńbek. Sondyqtanda erinbeýdi ar tutqyn, Eńbektenbeı ómir súrer shalqyp kim?! Er ataǵyn eńbek qana shyǵarar, Eńbegińmen qataryńnan artyqsyń. *** Baqyt ta keler eńbekpen, Baılyq ta keler eńbekpen, Shattyq ta keler eńbekpen, Toqtyq ta keler eńbekpen, Eńbekten dosym eńbekten!!!

Uly qasiret

Qasiret degen nemene eken jalǵanda?! Janashyr jansyz japanda bozdap qalǵanba?! Joq álde bólek tentireý medi el kezip, Sirá, ne eken, jalǵanbaı qalǵan arman ba?? Báz bireý aıtar: mezgilsiz kelgen jetimdik, Qapyda bolǵan tosyn jut álde jesirlik. Qasiret degen masaırap ómir súre almaý, Júdegen dene, sal taǵdyr, nursyz soqyrlyq, Qasiret degen sanaýsyz bolar, eń kemi Tabyla bersin qasiretterdiń emderi. Súıip em sonsha, senbediń nege aıaýlym? Bildińbe sonyń uly qasiret mendegi.

Beý, meniń Táýelsizdigim

Bes qarý saılap ap, at belin taldyryp, Qoramsaq ishinen jalmaýyz jaýdyryp. Qolmenen balaqty qyp-qyzyl qan jýyp, Qanquıly jaý basyn kelmeske qaldyryp. Ótken beý, dúnıe-aı! Dańǵoılar dalanyń damylsyz tynshyn ap, Qapyda qamalyp shybyn jan shyrqyrap. Qart ana qarǵanyp saı-súıek syrqyrap, Shańyraqtyń jalyny jalańdaı burqyrap. Ótken beý, dúnıe-aı. At jalyn jastanyp jaraǵan jigitpen, Arylyp ajaldy ajdaha búlikten. Júrgende, irgemdi ibilis iritken, Ulyqty jaýlatyp ulyqpen. Ótken beý, dúnıe-aı! Qarańǵy qapasta qamalǵan qyrandaı, Taý basyn mekendep bóri-jem ile almaı. Kózi ashyq bolsa da mańaıyn bile almaı, Mańaıyn Bilgenge qulaq túre almaı. Ótken beý, dúnıe-aı. Tulparym mezgilsiz kisenge matalyp, Qyranym qısynsyz qara qarǵa atalyp. Bulbulym saıramaı janarǵa jas alyp, Aqqýym aıdynsyz kóńilin qapa ǵyp. Ótken beý, dúnıe-aı. Kórshiniń kógildir kóziniń suǵy ótip, Marqaıǵan kóńildi qaıtadan júdetip. «Elim-aı» áýenin bosqyndar jyry etip, Tentirep ózge eldiń qabaǵyn kúzetip. Ótken beý, dúnıe-aı. Tán-SHan, Gımalaı,Úndistan asýyn qıyp ap, Beımálim dám-tuzy qaı mańnan buıyrad. Saryarqa- Altaıdy sanaǵa quıyp ap, El kezgen bir bir ýys topyraq túıip ap. Ótken beý, dúnıe-aı! Bar- joqty kórshige kópes bop aıdatyp, Barmaqty jaǵympaz jylpostar shaınatyp. Bir túıir taryǵa taǵdyrdy baılatyp, Nár etken náreste súıegin qaınatyp. Ótken beý, dúnıe-aı! Abaqty pana bop qarmaǵan qara nan, Kóz ashpaı dálelsiz dalbasa jaladan. Atylǵan ataýsyz, suraqsyz sabalǵan, 70 jyl jeksuryn jemirge qanalǵan. Ótken beý, dúnıe-aı! Qaqaǵan aıazda jalyn bop lapyldap, Qaraqshy qoǵamǵa qabaqty qatýlap. Jeltoqsan kóginde OQ bolyp jasyndap, El úshin ómirin qyrshynnan baquldap. Ótken beý, dúnıe-aı! Ótkenin úreıli ótpeli tús etip, Jetkenin jeteli jemisti is etip. Kógime tý syılap, elime Nur syılap, Degendeı qazaǵym osyny mise tut. Jetken beý, dúnıe-aı *** Jaýlary ishegin aqtarǵan balańnyń tilegi, Ýyzy sher bolyp saqtalǵan anańnyń kúderi. Kúndiz-tún saýytpen qaptalǵan babamnyń tiregi, Bulaqqa qan aıyrbastaǵan dalamnyń tilegi. Beý, meniń Táýelsizdigim! Ótkenin qyna tas óshpesteı kýá etken, Qyranǵa kún nuryn júk etip, aspandy tý etken. Jumylǵan judyryq Seri ulyn pir etken, Aqyny sher emes, jemisti terlerin jyr etken. Beý, meniń Táýelsizdigim! Qustary shetine tynyǵyp jetetin, Qonaǵy kóz toımaı qunyǵyp ótetin. Dushpany desinen buǵynyp ketetin, Kókke ilgen aıbatyn ǵumyrlyq etetin. Beý, meniń Táýelsizdigim! Qaıtqanyn bildirip eskirgen esesin, Tańdaıyn qaqtyryp,ókintken neshesin?! Syndyrmaı Saqtardan saqtalǵan kesesin, Mınýttap qulpyryp, tanylmaı ketetin. Beý, meniń Táýelsizdigim! Keshse de túnekti tarıhtyń zulmatyn, Deıtuǵyn ez-ómir qyzymen ulǵa syn. Ólermen erlikti ólmesteı qylǵasyn, Máńgilik saqtaıtyn Azattyq tulǵasyn. Máńgilik saqtaıtyn qzaqtyq tulǵasyn!! Beý, meniń Táýelsizdigim! Jasaı ber, Táýelsizdigim!

Danalyq shyńy

Altaıdan asqaq, Evresten bıik bir taý bar, Shyńdary quzar kóz taldyratyn shyrqaýlar. Tastary altyn, topyraǵy dári, qoıny qut, Basyna áli qonbaǵan eshbir suńqarlar. Arqar, buǵylar tek eteginde toıattap, Nár jańbyry da kórmegen eshbir tolastap. Áppaq bulttar da kóp jolaýshylaı bermeıtin, Qaıyńy sulý, qaraǵaıy bar boıy asqaq. Quraǵyn jegen jas tólge qýat qonatyn, Bulaǵyn jutqan qulyndar tulpar bolatyn. Qunaryn alǵan bóltirikter de bóri bop, Aýasyn jutqan aq úrpek suńqar bolatyn. Taý bókterinde kezdespes eshbir in degen, Bul taýda ashkóz, qorqaýlar máńgi júrmegen. Bul taýdyń qusy shetterinen saýyqshyl, Tynysh jatpaıtyn kúndiz de óleń, túnde óleń. Bul taýda eshbir ýly ósimdikter óspegen, Jaýyzdyq ta joq bir-birin bılep tóstegen. Taý tóbesiniń ózine ǵana tán bulty bar, Eshqashan munda bóten bulttar da shókpegen. Muraty bolǵan osy taý búgin talaıdyń, Shyńy da erek, qoınaýlarynyń bári aıbyn. Qazaq bitkenniń júregindegi dara taý, Danalyq shyńy, daralyq shyńy Abaıdyń.....  

Qatysty Maqalalar