Hakim Abaı óziniń qarasózderinde «Ǵylym» degen sózdi 93 ret qoldanypty. Onynshy qara sózinde «Ǵylym tabý kerek. Óziń taba almasań, balań tapsyn. Ǵylymsyz ahıret te joq, dúnıe de joq», - dep kesip aıtsa, «Adamnyń kóńili shyn meıirlense, bilim-ǵylymnyń ózi de adamǵa meıirlenip, tezirek qolǵa túsedi», - deıdi taǵy bir Qara sózinde.
Sózdi nege Abaıdyń ǵylym týraly pálsapasymen bastadyq. El retinde ózgeden kem qalmaýdyń qamy ǵylym úırenbek ekeni aqıqat. Táýelsizdiktiń buǵan deıingi postsovettik kezeńinde ekonomıkany aıaqtan turǵyzamyz dep ǵylymymyzdy kenjeletip aldyq. Taǵy da danyshpan Abaıǵa júginsek, «Sol maldy saryp qylyp, ǵylym tabý kerek». Iaǵnı, endigi qam qazaq balasyna ǵylym úıretý bolǵa tıis. Bul turǵyda memleket áreketsiz otyrǵan joq. Aıanyp ta qalmaıdy.
Elbasy Nursultan Nazarbaev óziniń bıyl naýryzda jarıalaǵan «Bes áleýmettik bastamasynyń» úshinshisinde «Joǵary bilim alýdyń qoljetimdiligi men sapasyn arttyryp, stýdent jastardyń jataqhanadaǵy jaǵdaıyn jaqsartý» qajettiligin aıtady. Tórtinshi ónerkásiptik revolúsıa jaǵdaıyndaǵy jańa ekonomıkada zor suranysqa ıe bolatyn san myń jańa mamandy daıarlaý qajettiligin alǵa tartqan Elbasy eń aldymen ınjenerler, aqparattyq tehnologıa, robot tehnıkasy, nanotehnologıa salasynyń mamandary daıarlaýdyń mańyzdylyǵyn basyp aıtady. «Bizdiń jastarymyz jańa bilimderdi meńgerýdi, jańa daǵdylardy ıgerýdi úırendi, olar alǵan bilimderi men úırengen tehnologıalaryn kúndelikti ómirde tıimdi paıdalana bilýleri tıis» deıdi prezıdent. Qazaqstan buǵan deıin «Bolashaq» baǵdarlamasymen talapty jastardy shetelde oqytýǵa nazar aýdarsa, endi, el ishinde de aıryqsha kóńil aýdarylyp otyr. Bilim men ǵylymǵa jaýapty sala Bilim jáne ǵylym mınıstrligi qanshalyqty kóńil bólip otyrǵanyn qaıdam, sońǵy kezderi Nur Otan partıasy myqtap qolǵa aldy.
Búgin «Nur Otan» partıasy Tóraǵasynyń Birinshi orynbasary Máýlen Áshimbaev kitaphanalar tek kitap oqıtyn oryn ǵana emes, túrli semınarlar, trenıńter, dárister turaqty ótetin, jastardyń ǵylymı jańalyqtar men qoǵamdaǵy ózekti máselelerdi talqylaıtyn naǵyz bilim ortalyǵy bolýy tıis ekendigin aıtty. Áshimbaevtyń ǵylymǵa qamqorlyǵy bir bul emes. «Nur Otan» partıasy basshylyǵyna taǵaıyndala sala «Basty mindet - el múddesine jumys isteıtin, HHİ ǵasyrdaǵy ınovasıa men joǵary tehnologıaǵa negizdelgen zamanaýı partıa qurý» dedi. Partıanyń baǵdaryn aıqyndady. «Nur Otan» partıasy úshin «ǵylym» sózi naýqandyq jeńil sóz bop qala salǵan joq. Naýryzda ótken partıanyń IV sezinde paneldik sesıanyń biri «Bilim. Ǵylym. Inovasıa» atty taqyryppen ótti. VR formatta ótken osy sezge Elbasynyń quttyqtaý hatynda da bilim týraly aıtyldy. «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» atty maqalamda men HHİ ǵasyrdaǵy ulttyq sana týraly jáne taıaý jyldarda qolǵa alýdy qajet etetin mindetterge erekshe nazar aýdardym. Solardyń qatarynda latyn álipbıine kóshý, «Sıfrly Qazaqstan» baǵdarlamasy, úsh tilde bilim berý sıaqty mindetterdi eldik múddeniń jańa deńgeıi dep atap óter edim.
«Tórtinshi ónerkásiptik revolúsıa jaǵdaıyndaǵy damýdyń jańa múmkindikteri» atty bıylǵy Joldaýymda jańa zaman talaptaryna beıimdelý men jetistikterge jetýdiń joldaryn qarastyrdym.
Kúni keshegi halyqqa úndeýimde de ózimniń bes áleýmettik bastamamdy usynyp, ony júzege asyrýdyń tıimdi tetikterine toqtaldym.
Osynyń barlyǵynda men jastardyń sapaly bilim alyp, básekege qabiletti maman bolyp qalyptasýyna erekshe kóńil bólip, soǵan basymdyq berdim», - dedi prezıdent.
Áshimbaev osy sıeziń erteńinde Jambyl oblysynyń jastarymen kezdesip, taǵy da ǵylym týraly aıtyp, jastardy ǵylym men bilimdi ıgerýge shaqyrdy. Osy turǵyda partıanyń atqarǵan jumystary men bastamalaryn jetkizdi.
«Qazaq tilindegi 100 jańa oqýlyq» jobasy tanystyrylǵan da Áshimbaev «Jastarymyzdyń sapaly bilim alýyna taǵy bir mańyzdy qadam jasaldy. Endi áleýmettik jáne gýmanıtarlyq salada álemdik shedevr sanalatyn ári dúnıejúziniń eń úzdik oqý oryndarynda oqytylatyn oqýlyqtardy qazaq jastarynyń óz ana tilimizde tanyp, bilýine dańǵyl jol ashyldy», - degen bolatyn.
Jańa aqparattyq tehnologıalar ǵasyry – XXI ǵasyrda «Nur Otan» bilim men ǵylym úıretýde jalań uranǵa salynǵan joq. Elimiz boıynsha 1000 İT-synyp ashyp, onda jylyna 150 myń balany oqytýdy qolǵa alatynyn jetkizdi. Odan bólek, partıanyń bastamasymen 20 İT-ortalyq ashylyp, jylyna 35 myń qazaqstandyq osy sala boıynsha arnaıy bilim almaq. Partıa Tóraǵasynyń Birinshi orynbasary Máýlen Áshimbaev óziniń FACEBOOK áleýmettik jelisindegi resmı paraqshasynda «Bul baǵytta biz otandyq kitaphanalardyń jumysyn transformasıalaýdy qolǵa alyp otyrmyz. Iaǵnı, elimizdegi barlyq kitaphanalardy zamanaýı bilim ortalyqtaryna aınaldyrý úshin arnaıy jobalar júzege asyrylady. Kitaphanalarda túrli taqyrypta leksıalar uıymdastyrylyp, erkin pikirtalas alańdary jumys isteıdi. Avtorlyq fılmder kórsetilip, aǵylshyn tilin úıretetin kýrstar ashý múmkindikteri de qarastyrylady. Sonymen qatar biryńǵaı onlaın-kitaphana júıesin qalyptastyramyz», - dedi. Iaǵnı, IT salasy oqytylyp, eldiń túrli sharýashylyq keńistiginde óz mamandarymyz jumys isteıtin bolsa, kitaphanalarymyz bilim ortalyqtaryna aınalyp, til de úıretiledi. Máýlen Saǵathanuly tipti Mektep asqanalaryna arnalǵan biryńǵaı standart daıyndalǵanyn aıtty. Astana qalasyndaǵy №15 mektep-lıseıge arnaıy barǵanynda toq balanyń bilimge qushtarlyǵy bólek ekenin eske saldy.
Birinshi maýsymdaǵy "Nur Otan" partıasy Saıası keńesiniń keńeıtilgen otyrysynda aıtylǵan málimet boıynsha búginde partıanyń tikeleı bastamasymen elimiz boıynsha 56 İT-synyp ashylyp úlgerdi.
Jastarmen jıi kezdesetin Áshimbaev «Jastarymyzdyń jarqyn bolashaqqa degen talpynysy, olardyń el erteńine beı-jaı qaramaıtyny meni erekshe qýantady. Soǵan qarap elimizde ınovasıaǵa beıim, básekege qabiletti, ǵylymǵa, ónerge, sportqa qushtar, azat oıly jańa býyn qalyptasty deýge tolyq negiz bar», - deıdi bir sózinde.
Memleketten qoldaý bolsa, jastarda ynta bolsa, bastysy memlekettiń bilim júıesi jańarsa, qara kózderimiz ózgelermen terezesi teńesip, mártebesi bıiktep, ıyq tiresip sóılesetin deńgeıge jetse, jastardyń ǵana emes memlekettik de mereıi ústem bolyp, irgesi bekı túsedi emes pe? Ǵylym men tehnologıany ıgerip, sıfrlanýda ozyq bola bilsek Máńgilik el degen sol shyǵar. Olaı bolatyny eshbir shendiniń shekpeni, eshbir eldiń qoımasyndaǵy altyny máńgilik emes. Qazaq «Ǵalymnyń haty ólmeıdi, jaqsynyń aty ólmeıdi» degen. «Bilim janyp turǵan shammen teń», «Bilimniń basy – beınet, sońy – zeınet», «Altyndy almaı, bilimdi al» degen ata sózderi de áne soǵan dálel.
Aıta ketý kerek, «Nur Otan» partıasy Prezıdenttiń bes áleýmettik bastamasynyń júzege asyrylýyn aıryqsha baqylaýǵa alatyn qoǵamdyq keńes qurǵan. «Nur Otan» partıasy tóraǵasynyń birinshi orynbasary osy keńestiń jınalysynda «Biz Prezıdenttiń bes áleýmettik bastamasyn júzege asyrýda nemquraıdylyq tanytqan kez kelgen sheneýnikti der kezinde anyqtaımyz» degen bolatyn. Demek, «Elbasynyń bes áleýmettik bastamasy» jiti nazarda. Biz Máýlen Saǵathanulynyń Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti janyndaǵy Qoǵamdyq sanany jańǵyrtý baǵdarlamasyn iske asyrý jónindegi ulttyq komısıanyń múshesi ekenin de bilemiz. Ol hám bastamashy, hám baqylaýshy.
Sóz sońynda, Ult kósemi Álıhan Bókeıhannyń qazaq memlekettiligi týrasy 5 ustanymy oıǵa oralady. Besinshisi jáne eń negizgi ustanym «Ǵylymǵa, sonyń ishinde táýelsiz ǵylymǵa, ulttyq dástúrge negizdelgen, zańǵa súıene otyryp, Japonıa úlgisindegi ulttyq demokratıalyq memleket qurý» ekenin sanamyzda bir jańǵyrtsaq, Japonıanyń búginde qaı deńgeıde ekenin jaqsy bilemiz. Inovasıaǵa, tehnologıaǵa, ǵylymǵa qamqorlyq bolashaqtyń ınvestısıasy. Partıanyń ǵylymǵa den qoıǵan yqylasy sýymasa, bastamalary aıaqsyz qalmasa deımiz.
Nurǵalı Nurtaı
