Qazanda ne bolsa, shómishke sol ilinedi. Qazaqtyń «İshimdeginiń bári – tilimde, tilimdeginiń bári – túrimde» deıtin sózi dóp basyp dál aıtylǵan teńeý desek qatelespeımiz. O basta tek jaqsylyq pen meıirimdilikti nasıhattaýǵa buıyrylǵan tilimiz keıde ashýǵa býlyqqanda zárin tógip-tógip alatyny jasyryn emes. «Bal tamǵan tilden ý da tamady». Degenmen, biz balamyzǵa ne aıtyp júrmiz? Onyń bala bolashaǵyna áseri qandaı? Osy týraly oılanyp kórdik pe?

(!) "Jeksuryn"
(!) "atańa nálet"
(!) "atyń óshkir"
(!) "ıttiń balasy"
(!)"qoıanshyq"
(!) "quryp ketkir"
(!) "ońbaǵan"
(!) "sorly"
(!) "jer jurtqyr"... Tizbekteı berseńiz, mundaı qorqynyshty sóz tirkesteri kóp-aq. Birimiz anda-sanda abaısyzda aıtyp qalsaq, endi birimiz únemi qoldanýymyz múmkin. Alaıda, qaı-qaısysyn alsaq ta, maǵynasy qarǵysqa baryp tireletinin baǵamdaı bermeımiz. Máselen, «atańa nálet» sóziniń túbirinde «seniń atańa laǵynet!» degen qarǵaý jatyr. «Sorly» dep sorlaǵanyn, al «ońbaǵan» deý arqyly ózgeniń ońbaı ketkenin qalaǵan bolasyz. «Ittiń balasy», «jer jutqyrdy» bala-shaǵaǵa qoldaný túptiń-túbinde berekesizdikke alyp barady. Sondyqtan otyz tisten shyqqan sózderimiz duǵa, bata esebinde ketetinin eskersek, bylapyt, beıpil sózderden aýylymyzdy alys ustaǵanymyz jón. Til túzelse, el de túzeledi. Ardaqty Paıǵambarymyzdyń ózi (ﷺ): «Kimde-kim Aqyret kúnine sense, jaqsy sóz sóılesin nemese úndemesin», - degen joq pa edi?
Siz aıtqan jaqsy sóz muratqa jetkizedi, al kerisinshe qarǵys urpaǵyńyzdyń ómirine balta shabady. Siz ańdamaı sóılegen keı sózden talaı jan, talaı urpaq qan jutyp, qaıǵy shegip, rasymen de ońbaı ketýi múmkin. Sol sebepti, ózgeni qarǵap-silegenshe olarǵa jaqsy duǵa tilegen áldeqaıda tıimdirek. Babalarymyz ashýlansa da
✔️ "bar bolǵyr"
✔️ "órkeniń óskir" dep jaqsy sózdi jarym yrysqa balaǵan. Bolar eldiń balasy birin-biri batyr demeı me? Olaı bolsa, qarǵystyń ornyna alǵys aıtýdy daǵdymyzǵa aınaldyraıyq. «Atyń óshkirdiń» ornyna «órkeniń óskir», «quryp ketkirdiń» ornyna «bar bolǵyr», «tuqymyń qurǵyrdyń» ornyna «tuqymyń jaıylǵyr», «atańa nálettiń» ornyna «jaqsy atanyń balasy eken» desek, qandaı ǵanıbet bolar edi?!

"Asyl arna" paraqshasynan

Usynǵan: Maqpal Sembaı