Qazirgi ýaqyt burynǵy zaman emes. Muny bárimiz de bilemiz. Sondyqtan da
qaı jerde, qaı qyzmette bolsań da aldymen este saqtaıtyn bir qaǵıda bar.
Ol –óz-ózińdi ustaı bilý. Árıne, qoǵam shyn máninde adal adamdardan
tursa, onyń jóni basqa ǵoı. Sondyqtan qoǵamnyń aınasy kim bolýy kerek?
Árıne kez kelgen adam dersiz. Desek te, sheneýnikterdiń jóni bir bólek. Al
sheneýnik degen kim? Bul halyqpen bite qaınasqan memlekettiń adamy, ıaǵnı
memlekettik qyzmetker. Anyǵyn aıtý kerek, memlekettik qyzmette isteıtin
azamattarǵa qatysty arnaıy ereje nemese naqty qaǵıda bar: Ol Ádep
kodeksi. Demek kez kelgen qyzmetker osy ádeptilik etıkasynan
aýytqymaýy tıis. Óıtkeni halyq barlyǵyn kórip otyr. Memlekettik
qyzmetker qashan da adal, taza jáne ádepti bolýymyz kerek dep
otyrǵanymyzdyń syry osy. Qansha degenmen memlekettik qyzmet pen
qyzmetkerdiń óz talaptary bar.
Qoǵam, zaman ózgerdi. Búgingi talap basqa. Onyń ústine qazirgi kezde
memlekettik qyzmetkerge úlken talap qoıylyp jatyr. Prezıdenttiń de
«bılik ókilderi halyqqa jaqyn bolýy qajet» dep jatqanynyń sebebi de
osy. Sondyqtan da halyq bılik ókilderiniń saýatty bolýymen qatar,
olardyń mádenıetti bolýyn kútedi. Óıtkeni kez kelgen máseleni halyqpen
júzdesip nemese qabyldaýyna shaqyryp sheshýge bolady. Negizi
sheshilmeıtin nárse joq, tek ony sheshýge nıet bolsa jetip jatyr.
Sondyqtan da kóp nárse memlekettik qyzmetkerdiń etıkalyq is-áreketine
baılanysty ekeni bolatyny sózsiz. Muny nege aıtyp otyrmyz?
Elbasy Nursultan Nazarbaev 2015 jyldyń mamyr aıynda Qazaqstan
halqyna 100 naqty qadam Ult josparyn joldaǵany belgili. Mundaǵy
maqsat ne? Álemdegi damyǵan 30 eldiń qataryna ený. Ol úshin barlyq sala
ilgeri basýy kerek. Sodan keıin halyqpen tikeleı jumys isteıtin
memlekettik qyzmetkerler úshin Ádep kodeksi engizildi. Bul Elbasynyń
«100 naqty qadam» Ult josparynan keıingi shyqqan Jarlyǵy. Aıta ketý
kerek, «100 naqty qadamnyń» 12 -qadamynda jańa etıkalyq erejelerdi
engizý qajettiligi atap kórsetilip, etıka máseleleri jónindegi ýákiletti
ókil laýazymyn engizý kerektigi atap kórsetilgen. Qazirgi ýaqytta munyń
bári júzege asyp jatyr dep aıtýǵa bolady. Mysaly, qazirgi ýaqytta ár
oblys, qalalyq pen aýdandyq ákimshilikterde Ádep jónindegi ýákil bar. Al
olardyń qyzmeti ne? Aınalyp kelgende, munyń barlyǵy da kásibı
memlekettik apparat qurýǵa tireledi. Sondaı-aq Ádep kodeksi de
qabyldandy. Jalpy Ádep kodeksi ne úshin qajet? Eń basa aıtatyn nárse,
Ádep kodeksi halyqtyń memlekettik organǵa jáne bılikke senimin nyǵaıtý.
Aqıqatyn aıtý kerek, keıbir jaǵdaıda memlekettik qyzmetshiler ádepsiz
minez-qulyq tanytyp jatatyn kezderi de bolady. Mundaıda olardy tezge
salatyn kim? Árıne dep jónindegi ýákil. Sonymen qatar aımaqtarda Ádep
jónindegi keńes te jumys jasaıdy. Munyń barlyǵy aqıqatyn aıtqanda, qyzmetkerdiń etıkalyq áreketin, júris-turysyn qaraıdy. Aragidik bolsa
da sybaılas jemqorlyqqa urynyp, teris qylyqtar kórsetip, memleketke
kir keltiretinder bar. Al kásibı apparat qurylyp, memlekettik
qyzmetkerler Ádep etıkasyn qatań ustaǵan jaǵdaıda mundaı teris
jaǵdaılardyń biri de bolmaıdy.
Al jalpy Ádep jónindegi ýákildiń qyzmeti ne?
1. Memlekettik qyzmetshilerge ártúrli zańnamalar boıynsha kómek
kórsetedi.
2. Ádep normalaryn buzý derekteri boıynsha ótinishterdi qaraıdy.
Atalǵan ótinishter jeke nemese zańdy tulǵalardan túsýi múmkin
3. Memlekettik qyzmetkerler arasynda qarym-qatynas mádenıetin
qalyptastyrýǵa járdemi tıedi.
4. Memlekettik qyzmetkerlerdiń quqy buzylǵan jaǵdaıda olardyń
quqyn qorǵaıdy.
5. Memlekettik qyzmetkerlerdiń ádepke saı áreketterin taldap,
baqylap otyrady.
6. Sondaı-aq memlekettik qyzmetkerler qyzmettik ádep normalaryn
buzǵan jaǵdaıda olardyń jumysyna saı emestigin anyqtaý nemese
talqylaý týraly tıisti usynymmen shyǵady.
Naqty aıtqanda, Ádep jónindegi ýákil Elbasy tapsyrmasy boıynsha
qurylǵan qyzmet. Al onyń búgingi tańda orny úlken. Óıtkeni kez kelgen
adam qyzmetker bola almaıdy. Al memlekettik qyzmetke kelgen adam Ádep
normalaryn buzbaýy tıis. Sonda ǵana memlekettik qyzmetkerge degen
halyqtyń senimi nyǵaıady. Al halyq pen bıliktiń arasyn jaqyndatý
týraly naqty qadamdar jasalynyp turǵan qazirgi shaqta «100 naqty
qadam» Ult josparynyń 12-qadamynda aıtylǵandaı bul másele ult úshin
de kásibı apparat úshin utymdy degimiz keledi.