Ótken túnde Almaty qalasynyń birneshe aýdandarynda laı tasqyny júrip, jurt ábigerge salynǵandyǵy jaıynda «Qamshy» portaly osyǵan deıin de jazǵan bolatyn. Tún ortasynda baspanalaryn tastap bas saýǵalaı ketken halyqtyń jaı kúıimen «Qamshynyń» tilshisi tanysyp qaıtty.
Áýeli tasqynnan zardap shekken jurttyń jaǵdaıyn surap Naýryzbaı aýdanyna qarasty Taýsamaly yqshamaýdanyna (Kamenka) bardyq. Qala kóshelerinde kólik túgili jaıaý aıaq alyp júre almaıtyn keptelis. Jurttyń basymkópshiligi baspanalaryn tastap, qaýipsiz aımaqqa (qala syrtyna, týystarynyń úıine t.b.) qashýda. Munda eki birdeı kósheni arnalaı aqqan laı sýy birneshe úı men kólikti zaqymdaǵan. Turǵyndardyń aıtýynsha, bul aımaqqa sel túngi saǵat 03:00 shamasynda kelgen. Al ákimshilik pen Tótenshe jaǵdaılar departamentiniń qyzmetkerleri tańǵy saǵat 06:00 shamasynda kelgen. Turǵyndardyń aıtýynsha, sel apatynyń bolatynyn eshbir quzyrly organdar tarapynan eskertpegen. Qatty tasqyn shýynan shoshı oıanǵan turǵyndar jan-jaqqa bas saýǵalaı qashqan. Taýsamaly yqshamaýdany, Groznyı kóshesiniń turǵyny Lúdmıla Grıgorıevnanyń aıtýynsha, jegrilikti ákimshilikten arnaıy adamdar kelip, jurttyń jaǵdaıyn suramaǵan. Tek tańǵa jýyq, ýchaskelik polısıa qyzmetkerlri dabyl qaǵyp, jurtty qala syrtyna evakýasıalaýdy bastaǵan.
Lúdmıla Grıgorıevna, qala turǵyny:
-Meniń jasym alpysta. Men zeınetkermin. Úıimniń ishin tolyqtaı laı basyp qaldy. Óz janymdy áreń aman alyp qaldym. Tańerteńgisin jergilikti Naýryzbaı aýdandyq ákimshiligine baryp kómek surap em, olar maǵan eshqandaı da zaqymdanǵan úıdiń shyǵyny ótelmeıtindigin aıtty. Olardyń aıtýynsha, meniń úıimniń qatty zaqymdanbaǵan eken. Kúlkili ǵoı mynaý. Meniń úıim 1965 jyly salynǵan. Eski, qabyrǵalary shytynap ketti. Endi, ákimshilik eshqandaı kómek kórsetpeımiz dep otyr. Kimge baryp, kimnen kómek suraýym kerek meniń? Eı, sonda biz ne úshin salyq tólep otyrmyz. Bizdiń shyǵynymyzdy ótep berýge mindetti emes pe olar? Úıimniń qujattary bar, jyl saıyn zańdy salyǵymdy tólep kelemin. Odan ózge barlyq komýnaldyq jumystarǵa da ýaqytyly tólep kelemin.
Almagúl Ýsmanova, qala turǵyny:
-Men osy aýdannyń turǵynymyn. Biz túngi saǵat 03:00 shamasynda qatty shýdan oıandyq. Esiktiń aldymen shyǵý múmkin bolmaı, úıdiń artymen qashtyq. Bizge eshkim eskertepdi. Ádette telefonmen keletin eskertpeler de joq. Al qutqarý qyzmetkerleri tańǵa jýyq keldi. Olardyń ózderi tek kóshelerdi ǵana tazalap ketedi. Al aýlany tazalaý úshin qosymsha aqsha surap otyr.
Mundaǵy jaǵdaıdyń aýanyn bilgen soń, Qaraǵaıly jáne Shapaı aýyldaryna attandyq. Aıtpaqshy, bizdi oqıǵa oshaǵyna «Qazqutqarý qyzmeti» mamandary jetkizip saldy. Munda jaǵdaı tym aýyr eken. Qatty sel adam boıynan asatyn tastardy aýyldyń ishine aǵyzyp ákelgen. Tipti, munda sel túngi saǵat 02:00 shamasynda bastalǵan. Turǵyndar syrtqa shyǵyp úlgere almaı,úılerinde qamalyp qalǵan. Tańǵa jýyq oqıǵa oshaǵyna kelgen TJD qyzmetkerleri turǵyndardy qaýipsiz aımaqqa shyǵarǵan. Al aýyl kóshelerimen tasyp jatqan laı sýynyń aryny basylǵanymen, áli toqtamaǵan. Munda, QR Tótenshe jaǵdaılar departamenti qyzmetkerleri, «Qazqutqarý» batalóny, órt sóndirý qyzmeti mamandary, QR shekara qyzmeti sarbazdary men jedel járdem qyzmetkerleri qutqarý jáne buzylǵan úılerdi laıdan arashalaý jumystaryn júrgizýde. Tipti, úılerdiń ishine deıin kirgen laı sýy turǵyndardy qatty úreılendirgen. Aıtpaqshy, Taýsamaly shaǵynaýdanymen salystyrǵanda munda jergilikti aýyldyń ákimi belýardan laı keship, turǵyndardyń arasynda, kómek kórsetýde.
Al aýyl turǵyndarynyń aıtýynsha, tasqyn júrgen aýyldyń alaǵaı da bulaǵaılyǵyn paıdalanyp, buzaqylyqpen aınalysqandar da bar eken. Aýyldyń birneshe úıin tonap, dúkender men jeke úılerdegi taýarlardy talan-tarajy etkender qashyp ketken. Aýylda sel áli toqtamaǵan. Máseleniń mán-jaıyn bilmek bolyp, oqıǵa ornynda qyzmet etip júrgen qutqarýshylardy sózge tartyp edik, esimderin aıtýdan bas tartty.
TJD qyzmetkerleri:
Shapaı aýylynyń joǵarǵy jaǵynda ornalasqan platına sýy óziniń syıymdylyq mólsherinen úsh esege asyp ketken. Buǵan qosa kúnniń kúrt jylynýynan taýdaǵy muzdar erip, sý kemerinen tasyp túsken. Sý qoımasy buzylmaǵanymen, sel dambynyń boıynan asyp tasyp jatyr. Sonymsen qatar, sý qoımasy shytynap ketken. Al qazir biz tasyǵan sýdy aýlalardan shyǵaryp, úılerdi tastardan tazalaýdamyz. Bizdiń qolymyzdan keletini osy ǵana. Al aýyl turǵyndary qazirdiń ózinde qaladan shyǵyp, kóship jatyr.
Iá, biz tasqynnan zardap shekken aýyldardy aralap, máseleniń aýanyn bilýge attanǵanymyzda, Almaty qalasynyń ákimi Ahmetjan myrza: «tasqynnan zardap shekkenderge ótemaqy tóleýge mindetti emespiz, olardyń qujattary durys emes», dep qarjy máselesine bas qatyrýǵa kóshipti. Al Ahmetjan myrza oqıǵa oshaǵyna baryp, shapaılyqtardyń jaǵdaıymen tanysty meken?
(Oqıǵa ornynda túsirilgen fotolar men beınejazbalardy saıttyń ózge de materıaldarynan kóre alatyn bolasyzdar)
Oqıǵa orynan Nurgeldi Ábdiǵanıuly
, ,
