Belgili til ǵalymy Rábıǵa Syzdyq qaıtys boldy

/image/2020/07/04/crop-6_0_429x763_whatsapp-image-2020-07-04-at-01.43.33.jpeg

Fılologıa ǵylymynyń doktory, profesor, Qazaqstannyń eńbek sińirgen ǵylym qaıratkeri, Qazaqstan Ulttyq ǵylym akademıasynyń akademıgi Rábıǵa Syzdyq 96 jasqa qaraǵan shaǵynda dúnıeden ótti. Bul týraly jýrnalıs Meırambek Taýbaldıev habarlady.

Rábıǵa Syzdyq 1924 jyly 17 tamyzda Aqtóbe oblysynyń Oıyl qalashyǵynda dúnıege kelgen.

1931-1938 jj. Orta mektepte oqydy.

1938-1940 jj. Aqtóbe oblysynyń Temir qalasyndaǵy pedýchılıshede oqydy.

1940-1945 jj. Aqtóbe oblysynyń Alǵa stansasynda bastaýysh klass muǵalimi, Temir qalasynda orta mekteptiń muǵalimi, Temir qalasyndaǵy pedýchılısheniń oqytýshysy, Aqtóbe qalasyndaǵy №6 orta mekteptiń oqý isi meńgerýshisi.

1945 j. "1941-1945 jj. Uly Otan soǵysy kezindegi eńbektegi erligi úshin" medalimen marapattaldy.

1945-1947 jj. Abaı atyndaǵy Qazaq pedagogıka ınstıtýtynyń stýdenti.

1947-1951 jj. QazPI-de aspırantýrada oqydy.

1951-1957 jj. Qazaqtyń oqý-pedagogtik baspasynda ("Mektep", "Raýan") redaktor jáne redaksıa meńgerýshisi bolyp qyzmet istedi.

1957-1961 jj. Qazaq KSR Ǵylym akademıasy Til jáne ádebıet ınstıtýtynyń kishi ǵylymı qyzmetkeri (Osy jyldardan bastap taban aýdarmaı Til bilimi ınstıtýtynda túrli dárejede qyzmet atqaryp keledi).

1959 j. "Abaı qara sózderiniń negizgi morfologıalyq erekshelikteri" degen taqyrypta kandıdattyq dısertasıa qorǵady.

1971 j. "Qurmet Belgisi" ordenimen nagradtaldy (21 shilde). - "Abaı shyǵarmalarynyń tili" degen taqyrypta doktorlyq dısertasıa qorǵady (25 mamyr).

1979 j. Qazaq SSR Ǵylym akademıasynyń korespondent múshesi bolyp saılandy (26 sáýir).

1981 j. Qazaqstan Kompartıasy Ortalyq Komıtetiniń, Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesi men Mınıstrler Keńesiniń 26 mamyrdaǵy qaýlysymen Qazaq KSR-iniń Qurmetti Altyn kitabyna jazyldy.

1984 j. Qazaq KSR-iniń eńbek sińirgen ǵylym qaıratkeri kurmetti ataǵy berildi (25 shilde).

1989 j. Túrki tilderi mamandyǵy boıynsha profesor ataǵy berildi (profesorlyq atestat PR N017637, 8 jeltoqsan);

1995 j. "Qazaq ádebı tiliniń tarıhy" atty monografıasy úshin QR UǴA-nyń Shoqan Ýálıhanov atyndaǵy syılyqtyń laýreaty ataǵy berildi.

1996 j. Abaıdyń shyǵarmashylyq murasyn zertteý jónindegi jumystar sıkli úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik syılyǵyn aldy.

Ǵalymnyń negizgi ǵylymı eńbekteri qazaq tili tarıhy men gramatıkasy, til mádenıeti máselelerine arnalǵan. Qazaq jazba ádebıetiniń negizin salýda Abaı Qunanbaev shyǵarmalarynyń zor mańyz atqarǵanyn dáleldedi. «Qazaq tiliniń túsindirme sózdigi», «Qazaq tiliniń orfografıalyq sózdigi», «Abaı tiliniń sózdigi», taǵy basqa eńbekterdi jazýǵa qatysty. 15-19 ǵasyrlardaǵy qazaq ádebı tiliniń tarıhyn, Q.Jalaıyrdyń «Jamı-at-taýarıh» atty shejiresi tilin, qazaq til mádenıetiniń máselelerin zerttedi. Onyń «Abaı shyǵarmalarynyń tili», «Abaı óleńderiniń sıntaksıstik qurylysy», «Sózder sóıleıdi», «Sóz sazy», «Qazaq tili ádisteriniń negizgi máseleleri», taǵy basqa eńbekteri jaryq kórdi.

R.Syzdyqtyń 130-dan astam ǵylymı ǵylymı eńbegi, onyń ishinde 9 monografıasy, oqýlyǵy, oqý quraly bar.

Esimi Qazaqstan Respýblıkasynyń Altyn kitabyna engizilgen.

Qatysty tegter :

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar