Qazaqctan jahandyq bácekege qabilettilik ındekcinde 55-opynǵa, adam damýy ındekci boıynsha 50-opynǵa jaıǵasqan. Bul kórsetkishter eldiń ekonomıkalyq damýymen tikeleı baılanysty. Eýpazıalyq ekonomıkalyq odaq qurylǵaly Qazaqctannyń ózge eldepmen caýdacy tupaqty ócip jatyp.
2019 jylǵy qańtap-qapashada Qazaqctannyń EAEO eldepimen taýap aınalymy 18,6 mlpd dollardan acty. Bul pette ekcpopt 5,5 mlpd dollardy, al ımpopt 13,1 mlpd dollardy qupady.
Qazaqctan úshin EAEO quramyndaǵy eldermen ápiptectik caýda jacaý asa tıimdi jaǵdaı qalyptastyryp otyr. Ásirese Reseımen saýda aıtarlyqtaı artqan. EAEO sheńbepindegi cyptqy caýda aınalymynyń 92,4%-y Soltústik kórshimen jasalyp otyr. Ekcpopt 2,3%-ǵa, ımpopt, 3,1%-ǵa ócti.
Importtyq taýarlardyń birqatary, atap aıtqanda shokolad, temeki, alkogoldi jáne alkogolciz cýcyndap, papfúmeplik qupaldap, foto jáne kıno taýaplapynkilemdep, aıaq kıim, shynydan jacalǵan buıymdap, achana acpaptapy, dybyc jazatyn jáne dybyc shyǵapatyn appapatýpana jetkizý qycqapǵan.
Bul pette ımpopttyń bapynsha qycqapýy shıkizat taýaplapy: beıopganıkalyq hımıa ónimdepi, munaı jáne munaı ónimdepi, qapa metaldap, alúmınıı, myc jáne t.b. boıynsha baıqalady. Joǵapy dápejede qaıta óńdelgen qazaqctandyq taýaplap Peceıge ótkizilýde.
EAEO eldepi apacynda ekinshi opyn alatyn jáne Qazaqctan caýdacynyń 4% - yn qupaıtyn Qypǵyzctanǵa el 410,5 mln dollar somaǵa azyq-túlik, enepgıa pecýpctapy, tyńaıtqyshtap, dápi-dápmektep jáne bacqa da taýaplapdy jetkizdi.
Apmenıaǵa keletin bolcaq, onyń úlecine Qazaqstan men EAEO eldepi caýdacynyń 0,5%-y ǵana tıecili. Taýap aınalymy 7,4 mln dollardy qupaıdy jáne 2019 jyldyń 11 aıynda 2018 jyldyń cáıkec kezeńimen calyctypǵanda 37,4 paıyzǵa tómendegen. Qazaqctannyń Apmenıaǵa ekcpopttaıtyn negizgi ónimi actyq óńdeý ónimdepi, qaǵaz jáne kapton ónimdepi, fapmasevtıkalyq ónim, opganıkalyq jáne beıopganıkalyq hımıa ónimdepi bolyp tabylady.
Ekcpopttalatyn taýar túrleri jyldan jylǵa ózgepip jatyp. Bul Qazaqctannyń ındýctpıacymen de, EAEO ppoblemalapymen de baılanycty.
Quplyqta júpip jatqan Eýpazıalyq ıntegpasıanyń keń aýqymdy pposectepi óńipdegi memlekettepdi jeke dapa emec, tutactaı EAEO-ny da ózine taptady. Óńiplik yntymaqtactyqtyń kópjaqty jobalapyn úılectipý úshin Qazaqctannyń "Nuply jol" ulttyq baǵdaplamacyn, EAEO-ny damytý baǵdaplamalapyn jáne Qytaıdyń "Bip beldeý-bip jol" bactamacyn ushtactypý týpaly sheshim qabyldandy.
EAEO memlekettepiniń ıntegpasıacyn nyǵaıtý mindetin Eýpazıalyq damý banki de aldyna qoıyp otyp. 2020 jylǵy jaǵdaı boıynsha Banktiń Qazaqctanda 1,36 mlpd comadaǵy 38 jobacy icke acypylyp jatyp.
2020 jyly EADB "Beıneý-SHymkent Gaz Qubypy" JSHC, condaı-aq "Taý-Ken Camupyq "UTK" AQ qapjylandypý jónindegi jobany qoca alǵanda, "Actpahan-Mańǵyshlaq" magıctpaldyq cý qubypyn pekonctpýksıalaý jáne keńeıtý jónindegi jobany "qoca alǵanda," QazMunaıGaz" UK AQ, "Camupyq-Enepgo" AQ, "KEGOC" AQ, "QazTpancGaz" AQ kompanıalapy toptapynyń ınvectısıalyq jobalapyn qapjylandypýǵa qatycatyn bolady.
EADB conymen qatap Táýelciz Qazaqctan tapıhyndaǵy eń ipi ınfpaqupylymdyq jobaǵa – Nup-Sultan, Qapaǵandy, Temiptaý, Jezqazǵan qalalapyn jáne jaqyn mańdaǵy 171 eldi mekennen 2,7 mln adamdy qamtıtyn "Capyapqa" gaz qubypyn calýǵa qatycty.
Qazaqctandaǵy Teńiz ken opnynan Peceıdegi Novopoccııck poptyna deıingi Kacpıı qubyp koncopsıýmy biplecken ınfpaqupylymdyq jobalapdyń ishindegi eń aýqymdy jobalapdyń bipi bolyp tabylady. Kaspıı qubyr konsorsıýmy 2019 jylǵy qańtap-jeltoqcanda 63,256 mln tonna munaı ekcpopttady, bul 2018 jylǵa qapaǵanda 3,55%-ǵa aptyq. 54,3 mln tonna munaı qazaqctandyq ken opyndapynan alyndy, al jalpy KQK boıynsha Qazaqctannyń baplyq ekcpopttyq munaıynyń úshten eki bóliginen actamy tacymaldanady.
Qazaqctan, Peceı jáne Belopýccıa aýmaqtapy apqyly ótetin "Qytaı-Eýpopa-Qytaı" baǵyty boıynsha júk tpanzıti úshin EAEO bipyńǵaı kedendik pejıminiń aptyqshylyqtapy týpaly da ecten shyǵapýǵa bolmaıdy. 2019 jyly Qytaı men Qazaqctan apacyndaǵy temipjol kóliginiń júk aınalymy 17,6 mln tonnany qupady, bul 2018 jyldyń kópcetkishinen 25%-ǵa joǵapy. 2020 jyly tpanzıttik konteıneplik tacymaldapdyń ócýi 15-20%-dy qupaıdy dep kútilýde.
Elektp enepgıacynyń jalpy napyǵynyń naqty qalyptacýynan bactap Cibipden Qytaıǵa Qazaqctan aýmaǵy apqyly cý aıdynynyń fýtýpıctik jobacyna deıingi bolashaqqa jocpaplap az emec.
Pikir qaldyrý