Bıyl qazaqtyń aqıyq aqyny Muqaǵalı Maqataevtyń týǵanyna 90 jyl. Aqyn 1931 jyldyń 9 aqpanynda (keı derekterde 8 naýryz dep te kezdesedi) Almaty oblysy, qazirgi Raıymbek (burynǵy Narynqol) aýdanynyń Qarasaz aýylynda dúnıege kelgen.
Uly Juldyz Maqataevtyń aıtýynsha, aqyn ómiriniń sońǵy jyldarynda qatty kúızeliske ushyraıdy. Muny tulǵanyń 1974 jyly Dinmuhamed Qonaevqa jazǵan hatynan ańǵarýǵa bolady.
– Qaıtys bolar aldynda kóp jaǵdaı boldy. Kúızeliske tústi. Jazýshylar odaǵynan shettetildi. Minezinen de ózine talaı jaýlar tapty. Óte kúrdeli adam bolatyn. Dinmuhamed Ahmetuly Qonaevqa jazǵan hatynan jaýap kútti. Ózgeris bola ma dep qatty kútti, – deıdi uly Juldyz Maqataev "Habar" arnasynyń "Egiz júrek" baǵdarlamasynda. Tómende sol hattan úzindi berip otyrmyz.
Chlený Polıtbúro SK KPSS,
Pervomý sekretarú SK Kazahstana
tovarıshý Dınmýhamedý Ahmetovıchý Konaevý
ot poeta Makataeva Mýkagalıa,
projıvaıýshego v. g. Alma-Ate,
po ýlıse Panfılova,
147 kv. 95
...Qymbatty Dımash aǵa!
Joǵaryda aıtqandarymnyń bári múlde iz-túzsiz ketken emes. Naqtylaı aıtsam, meniń aýdanym men ujymshar joıylyp, "Sosıalısik Qazaqstannan" shyǵarylyp, qyzym qaıtys bolyp, oǵan qosa birneshe et jaqyn týǵan-týysymnyń qazasynan keıin kúıinip, bárinen baz keshtim. Bunyń bári 1962-1964 jyldardyń arasynda (N.S.Hrýshevtiń kezeńinde) bolǵan edi. Sol tusta men ómirimde túzelmeıtin qate jiberdim. Árıne, ony moıyndaý ońaı emes.
Qasaqana ma, joq pa bilmeımin, ózińiz tóreshi bolyńyz, der kezinde ýaqytyly jarna tólemeı, SOKP qatarynan ózimnen-ózim shyǵyp qaldym. Bıletti Sovet aýdandyq partıa komıteti tartyp aldy. Syrǵabekova hatshy bolatyn. Ol tap bolǵan jaǵdaıda shyǵýǵa jol taba almaı tyǵyryqqa tireldim.
Qalaı degende de óz kinámnan tazarý úshin shyǵarmashylyqta sharq uryp oılandym, tolǵandym, izdendim. Álgi ataǵan jumystarymnyń barlyǵy sol silkinisterden sońǵy jemis. Bar jan-tánimmen eljurtymmen birge ekenimdi tanytqym keldi.
Bizdiń qoǵamda adam ózin tań shyǵyndaı taza saqtaý, qandaı ǵanıbet. Ókinishke qaraı, qanshama ter tógip eńbektensem de, budan on jyl buryn jibergen qatelik esh tynym bermeıdi maǵan.
Keıde týǵan ádebıette qaraqan basynyń qamyn kúıtteıtin kóldeneń kók atty kórindim. Sondyqtan qateligim eshqandaı jóndelmesteı sezinip, unjyrǵam túsip, kóleńkede qalýǵa tyrystym, áldekimder meni de kóleńkede ustaýǵa áreket etti. Ne istegen lázim?
Bárine de darıǵa aqyn júrek kináli. Áıtse de barymdy salyp, eńbektendim. Báribir jeńil emes edi. Qol qalamnan qalt etkende jaǵalaǵan jaǵympaz dostarmen, dáldúrish aqyndarmen ishe bastadym. Olardyń yrqyna qalaı túskenimdi baıqamaı qalǵandaımyn. Álsin-álsin meniń serilik ómirim bastaldy. Ózim uıattan órtenip tursam da, qurdastarymnyń sál qýanyshtaryna silteıtin boldym. İshkenimdi jasyrmaımyn, biraq úıime de, basqalardyń kúıine de zıan keltirgen joqpyn, al rýhanı jaǵyn qaıdam?!
Bálkim, meniń qamymdy jegender bolǵan shyǵar, óz-ózimdi ıttiń etinen jek kóre turyp, áldenege qorynatyn boldym. Osyndaı sátterde óz oılarymmen ońashada qalyp, poezıa pirine syıynatyn edim. Aılap jazý stolynyń janynda tapjylmaı otyrdym. Tek, jyr ǵana meniń janyma daýa bolyp, dertimdi emdedi. Ol maǵan adal, taza qyzmet etti. Men de oǵan qaryzdar bolyp qalǵanym joq.
Eshýaqytta ishkish bolǵan emespin, bolmaımyn da, al salynyp ishken kisi eshqashan otbasyn asyrap, bala tárbıelep, aqylǵa qonymdy áldeqandaı áreket etpeıdi. Ádette adamnyń kúnesten góri, kóleńke jaqtary kózge kóp túsedi. Nájistiń aty - nájis. Ol adamǵa, ásirese, men sıaqtylarǵa bir juqsa, jýyq arada odan tazarý ońaılyqqa soqpaıdy. Óz is-áreketterimde adamdarǵa udaıy taýpıqsyz qarap, ásirese iship alǵanda, ımansyzdyqqa boı uryp, kóp qatelik jasappyn. Eshkimdi kústánalamaı, dórekilik tanytpaı, betiń bar, júziń bar demeı, qara qyldy qaq jarǵandaı týralyǵyn aıtyppyn. Aqyrynda osy jylǵy qańtarda Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń sekretarıaty meni KSRO Jazýshylar odaǵy músheliginen shyǵaryp tyndy, ózime de sol kerek shyǵar. Ol úshin eshkimdi de kinálamaımyn.
Kezinde men Jazýshylar odaǵynyń apparatynda da, "Juldyz" jýrnalynda da qyzmet ettim. Biraq báribir ózimdi árqashan basy artyq sezindim. Ol áriptesterimniń maǵan degen salqyn qarym-qatynasy sezilip turatyn, meniń atyma jamalǵan jamanat qanyma sińgendeı.
İzgi iltıpatpen M.Maqataev 17.Ý.1974 J.
(Qazaqshalaǵan kim ekeni belgisiz)
