Jýrnalıs Marat Toqashbaev: LBGT qaýymdastyǵynyń áreketterine tosqaýyl qoıylsyn!

/image/2021/05/18/crop-97_73_628x1117_photo5235545282941397963.jpg
Osydan birneshe jyl buryn «kógildirler» dep atalatyn aýytqýshylyqty pendelerdiń elorda men ońtústik astanada geı-parad ótkizýge ótinish bergeni týraly aqparat basqa da qarapaıym qalyń jurtshylyq sıaqty meniń de qatty ashý-yzamdy týǵyzǵan. 2013 jyly olar Qaraǵandyda alǵashqy geı paradyn da ótkizgen. Ústimizdegi jylǵy 8-naýryzda Almatyda genderlik teńdik máselesi syltaýymen LGBT qaýymdastyǵynyń mıtıńisi ótti. Onda turmystaǵy zorlyq-zombylyq máselelerimen qosa seksýaldyq azshylyqtyń quqyqtary qorǵalmaıtyny túrli pikir aıtyldy. «Meniń jatyrym – meniń erejem», «Qyzǵa qyryq úıden bostandyq!», «Qorǵama, qolda!» degen urandar kóterildi.
 
İs júzinde gomoseksýalızm – sodomıstik dert, ol – aýrý. Ol – adamzattyń tabıǵı ósip-ónýiniń jolyn kesetin qudaı qarǵaǵan qubylys. SPID sıaqty juqpaly dertterdiń kózi. Ol jas urpaqty azǵyndyq jolǵa ıtermeleýshi. Munyń eń qaýipti tusy da osy. Ózin LBGT qaýymdastyǵynan, «kógildirlerden» sanaıtyndar ózderimen ózderi bolyp qoısa bir sári, olar azǵyndyq dertti ómirlik tájirıbesi joq jastarǵa juqtyryp, qataryn kóbeıtkisi keledi. Sondyqtan Qazaqstanda LBGT qaýymdastyǵy men olardyń áreketterin nasıhattaýǵa úzildi-kesildi tyıym salatyn zańnama qajet.
 
Osyndaıda Albert Eınshteınniń: «Qarańǵylyq degenimiz – jaryqtyń joqtyǵy» degen anyqtamasy eske túsedi. Osy pikirdi jalǵastyryp «Nadandyq degenimiz – ımannyń joqtyǵy» dep tujyrymdaýǵa bolady. Azǵyndyq ımannyń joqtyǵynan týyndaıdy. Al adam azǵyndyǵynda shek joq. Batys elderinde erkek pen erkektiń, áıel men áıeldiń nekelesýi tań qalmaıtyn qubylysqa aınaldy.
 
Budan da soraqysy, AQSH-ta ań-janýarmen nekelesýdi zańdastyrý jaıynda qoǵamdyq qozǵalystar týyndaýda. Baspasózde Tehas shtatynda adamdardyń faýna ókilderimen jubaılyq qarym-qatynasyna ruqsat etilgeni týraly habarlar júr. Osydan bes-alty jyl buryn AQSH-ta geılerge arnalǵan İnjil jaryqqa shyǵypty. Hrıstıandardyń budan da buryn túrli burmalaýshylyqtarǵa ushyraǵan «qasıetti» kitaby endi azǵyndyq bylapyttardyń nasıhatshysyna aınalǵandaı.
 
Búgingi tańda álemde aǵylshyn tilinen taraǵan LGBT (lesbıan, geı, bıseksýal, transgender) degen abbervıatýra qoldanylady, olaı dep túrli seksýaldyq aýytqýshylyqtary bar adamdardy ataıdy. Lesbıan degenimiz qazaqsha aıtqanda – qyzteke. Erkektik gormondary basym áıelder, Geı – qazaqsha bátsha-qar (bátshaǵar dep te aıtylady, bátsha – ıran, aýǵan elderinde áıel ornyna paıdalanylatyn ul balalar, qar – qatyn maǵynasynda), Bıseksýal –ári erkek, ári áıel ıaǵnı qosjynysty adamdar, Transgender – ota jasaý jolymen jynysyn aýystyrǵandar. Bulardyń arasynda qyztekeler, qos jynystylar, jynysyn aýystyrǵandar óte az. Kóbirek taraǵany – qazir «kógildirler» dep atalyp júrgen bátshaǵarlar.
 
Eýropada mundaı sodomıster sany ár memlekette ár qalaı, shamamen halqynyń bir paıyzdan eki paıyzyna deıingi úlesin qamtıdy. Qazaqstanda bátshaǵarlar úni táýelsizdigimizdi qaıtaryp alǵannan keıingi jyldarda estile bastady. Ásirese 2000 jyldardan keıin «kógildirler quqyǵyn qorǵaý» degen jeleýmen aqparat quraldarynda jıirek aıtyladyn boldy. Qazaqstanda LGBT qaýymdastyǵy 1998 jyldan ashyq jumys isteıdi. 2009 jyldan hırýrgıalyq jolmen jynysyn ózgertýge ruqsat berildi. İri qalalarda «Adalı», «Amýlet», «Jemchýjına» sıaqty qoǵamdyq uıymdary bar. Olardyń kóbi Batystyń qoldaýymen jumys isteıdi.
 
Sondyqtan bizge shyǵys halyqtaryna, musylman halyqtaryna óz «qundylyqtaryn» tyqpalaǵan jańaǵy batystyq faktordy da umytpaýymyz kerek. Ádette biz Batys elderin ǵylym men bilimniń damý joly retinde áspetteıtinimiz bar. Alaıda onyń teris jaǵyn da eskergenimiz abzal. Batys búginde tehnıka men tehnologıa jaǵynan alda bolǵanymen rýhanı jaǵynan quldyraý ústinde. Ol – LBGT sıaqty azǵyndyqtyń oshaǵy. Bul úlgi alatyn tus emes. Ol naǵyz jırenishti teris qubylys. Mine, osyndaı sumdyqtar búginde qazaq jerin de bylǵap jatyr.
 
Qazir Almatyda 20 shaqty, Astanada 5-6 geı klýb ashyq jumys isteıdi. Qazaqstan halqynyń bir paıyzy osyndaı dep eseptesek 200 myńdaı azǵyndyq dertke ushyraǵan jan bar ekendigin baıqaımyz. Ári álgilerdiń qatary birtindep kóbeıip keledi. Olardyń qatarynyń kóbeıýine bılik basyndaǵy keıbir bátshaǵarlar da yqpal etip otyr. Bul dert arnaıy qyzmet salasynda da kerek adamdardy quryqqa túsirýdiń quraly retinde paıdalanylady. Qasıetti qazaq jeri kim oıyna ne kelse sony isteıtin jeri emes. Biz álmısaqtan musylman halyqpyz.
 
Qazaqta bátshaǵarlyq múlde bolǵan emes. Zertteýshi Talasbek Ásemqulov aıtpaqshy, «kóshpeliler gomoseksýalızmdi tabıǵat zańyna, Jaratýshyǵa qarsy is, qıanat dep sanaǵan. XX ǵasyrdyń ózinde qazaqtar osyndaı qylyq ústinde baıqalyp qalǵan tórt túlik maldy da, jabaıy ańdy da aıamaıtyn bolǵan. Olardyń etin tipti, ıtke de jegizbegen, órtep jiberetin bolǵan. Mońǵoldardyń, jaýlaǵan qalalarynda eń áýeli, Quran men Bıblıanyń tyıym salǵanyna qaramastan Shyǵys pen Batysta qaptap ketken gomoseksýalısterdiń bylapythanalaryn qıratqandary belgili».
 
Paıǵambarymyz da (s.ǵ.s) hadısteriniń birinde: «Qylyqtary erkekke uqsaıtyn áıelge jáne áıelge uqsaıtyn erkekke laǵynet bolsyn!», sondaı-aq: «Erkekke uqsaýǵa tyrysatyn áıel jáne áıelge uqsaýǵa tyrysatyn erkek meniń úmbetimnen emes», – deıdi. Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasy 2016 jyly gomoseksýalısterge, jynysyn aýystyrǵandarǵa qatysty qatań pátýá shyǵarǵan. Onda mundaı soraqy is Jaratýshynyń jaratylysyna qarsy shyǵýshylyq, shaıtannyń jeteginde ketýshilik retinde baǵalanǵan. «Er men erdiń nemese áıel men áıeldiń jynystyq qatynasqa barýy – Lut paıǵambardyń dáýirinde jasalǵan azǵyndyqtyń jalǵasy» delingen onda. Osyndaı jaǵdaıda memlekettiń azǵyndyq aýytqýshylyqtarǵa qatysty ustanymdary qandaı bolý kerek?
 
Birinshiden, Qazaqstanda LBGT qaýymdastyǵy barlyq azamattarǵa ortaq saıası quqyqtar men bostandyqtardy teńdeı paıdalanady. Sondyqtan olar úshin aıyryqsha artyqshylyqtar berýdiń qajeti joq.
 
Ekinshiden, qazirgi jahandaný dáýirinde ulttyń jutylyp ketpeı saqtalyp qalýynyń basty sharty – ulttyq qundylyqtarymyzdyń saqtalýy. LGBT quqyǵy Ulttyń saqtalý quqyǵynyń aldynda túkke turmaıdy. Ulttyq qundylyqtar quqyǵy – jasampazdyqqa, LGBT quqyǵy – azǵyndyqqa bastaıdy. Bizge táýelsizdik pen ulttyq qundylyqtarymyz bárinen qymbat.
 
Úshinshiden, joǵaryda aıtylǵandaı LGBT azǵyndyqtary ósip kele jatqan jas býyn úshin qaýipti. Sondyqtan olardyń nasıhatyna jol berýge bolmaıdy. Nasıhatyna tyıym salynsyn!
 
Tórtinshiden, Qazaqstan Islam elderi yntymaqtastyǵy uıymyna múshe. LBGT talaptary sharıǵat qundylyqtaryna kereǵar. Bul eldegi halyqtyń tórtten úsh bóligin quraıtyn musylmandardyń narazylyǵyn týdyrady.
 
Besinshiden, LGBT qaýymdastyǵy músheleriniń tabıǵı jolmen urpaq órbitý múmkindigi joq. Tipti asyrap alǵan balalarynyń ózin túptiń túbinde azǵyndyq jolǵa salyp jiberedi. Iaǵnı bul Elbasy alǵa qoıyp otyrǵan elimizdiń demografıalyq ahýalyn jaqsartý, taıaý jyldarda halyq sanyn 25 mıllıonǵa jetkizý perspektıvasyna da úles qosa almaıdy.
 
Keri ketýshilik pen azǵyndyq Qazaqstannyń keleshegi emes!
Sondyqtan qazaq jerinde azǵyndyqqa jol berilmesin!
 
Marat BÁIDİLDAULY,
jazýshy-pýblısıst, Qazaqstan
Pedagogıkalyq Ǵylym Akademıasynyń
akademıgi, profesor.

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar