Saıasat
Ekonomıka
Áleýmet
Suhbat
Sport
Barlyq aımaqtar
Almaty oblysy
Atyraý oblysy
Aqmola oblysy
Aqtóbe oblysy
Batys Qazaqstan oblysy
Jambyl oblysy
Mańǵystaý oblysy
Túrkistan oblysy
Pavlodar oblysy
Soltústik Qazaqstan oblysy
Shyǵys Qazaqstan oblysy
Qaraǵandy oblysy
Qostanaı oblysy
Qyzylorda oblysy
Astana
Almaty
Tolyǵyraq
Quqyq
Bıznes-jańalyqtar
Áskerı jýrnalısıka
Saılaý 2021
Dıplomat mısıasy
Ákimderdiń reıtıńi
Koronavırýs
Taza Qazaqstan
El
Mádenıet
Medıa
Minber
Dástúrli án
Estrada
Kúı
Saılaý 2021
Dástúrli án
NEWS
Shoý-bıznes
Oqıǵalar
IT
Ult bolmysy
Ǵylym-bilim
Án-kúı
Qamshyger
Óner
Densaýlyq
Kásipker
Sharýashylyq
Foto-baıan
Sózdik
Qazaq daýysy
Bıznes
Nýrly jol
Aıtty-eı, baýyryń!
Naýka ı IT
Zań
Ómir
Qazaq daýysy (2 kezeń)
Qazaq daýysy (3 kezeń)
Qazaq daýysy (sheshýshi kezeń)
Memlekettik baǵdarlamalar
Qoǵam
Álem
Tarıh
Segiz órim
Kazakhstan
International
Music
Special reports
The Digital Kazakhstan
100 Concrete Steps
Today's paper
Elections
Entertainment
Car News
Saıahat
Fılosofıa
Detektıv
Tylsym
Taǵaıyndaý
Úkimet
Arnaıy jobalar
Tálim men tárbıe
Din
Ózgeris
Qazaq daýysy (1-kezeń)
Ádebıet
13:45, 05 aqpan 2025
USD
519
EUR
540
RUB
5
Túngi rejım
Kúndizgi rejım
Jańalyq usyný
Joba týraly
13:45, 05 aqpan 2025
USD
519
EUR
540
RUB
5
Túngi rejım
Kúndizgi rejım
Jańalyq usyný
Qazaqsha
Қазақша
Русский
English
Qazaqsha
قازاقشا
Saıasat
Ekonomıka
Áleýmet
Suhbat
Sport
Tolyǵyraq
Qarjy
Quqyq
Bıznes-jańalyqtar
Áskerı jýrnalısıka
Saılaý 2021
Dıplomat mısıasy
Ákimderdiń reıtıńi
Koronavırýs
Taza Qazaqstan
El
Mádenıet
Medıa
Minber
Dástúrli án
Estrada
Kúı
Saılaý 2021
Dástúrli án
NEWS
Shoý-bıznes
Oqıǵalar
IT
Ult bolmysy
Ǵylym-bilim
Án-kúı
Qamshyger
Óner
Densaýlyq
Kásipker
Sharýashylyq
Foto-baıan
Sózdik
Qazaq daýysy
Bıznes
Nýrly jol
Aıtty-eı, baýyryń!
Barlyq aımaqtar
Almaty oblysy
Atyraý oblysy
Aqmola oblysy
Aqtóbe oblysy
Batys Qazaqstan oblysy
Jambyl oblysy
Mańǵystaý oblysy
Túrkistan oblysy
Pavlodar oblysy
Soltústik Qazaqstan oblysy
Shyǵys Qazaqstan oblysy
Qaraǵandy oblysy
Qostanaı oblysy
Qyzylorda oblysy
Astana
Almaty
Joba týraly
Qaz
Қаз
Рус
Eng
Qaz
قاز
Basty bet
NEWS
Jýrnalıs Marat Toqashbaev: LBGT qaýymdastyǵynyń áreketterine tosqaýyl qoıylsyn!
Qamshyger
12:32, 18 mamyr 2021
Basyp shyǵarý :
3775
Bólisý:
Osydan birneshe jyl buryn «kógildirler» dep atalatyn aýytqýshylyqty pendelerdiń elorda men ońtústik astanada geı-parad ótkizýge ótinish bergeni týraly aqparat basqa da qarapaıym qalyń jurtshylyq sıaqty meniń de qatty ashý-yzamdy týǵyzǵan. 2013 jyly olar Qaraǵandyda alǵashqy geı paradyn da ótkizgen. Ústimizdegi jylǵy 8-naýryzda Almatyda genderlik teńdik máselesi syltaýymen LGBT qaýymdastyǵynyń mıtıńisi ótti. Onda turmystaǵy zorlyq-zombylyq máselelerimen qosa seksýaldyq azshylyqtyń quqyqtary qorǵalmaıtyny túrli pikir aıtyldy. «Meniń jatyrym – meniń erejem», «Qyzǵa qyryq úıden bostandyq!», «Qorǵama, qolda!» degen urandar kóterildi.
İs júzinde gomoseksýalızm – sodomıstik dert, ol – aýrý. Ol – adamzattyń tabıǵı ósip-ónýiniń jolyn kesetin qudaı qarǵaǵan qubylys. SPID sıaqty juqpaly dertterdiń kózi. Ol jas urpaqty azǵyndyq jolǵa ıtermeleýshi. Munyń eń qaýipti tusy da osy. Ózin LBGT qaýymdastyǵynan, «kógildirlerden» sanaıtyndar ózderimen ózderi bolyp qoısa bir sári, olar azǵyndyq dertti ómirlik tájirıbesi joq jastarǵa juqtyryp, qataryn kóbeıtkisi keledi. Sondyqtan Qazaqstanda LBGT qaýymdastyǵy men olardyń áreketterin nasıhattaýǵa úzildi-kesildi tyıym salatyn zańnama qajet.
Osyndaıda Albert Eınshteınniń: «Qarańǵylyq degenimiz – jaryqtyń joqtyǵy» degen anyqtamasy eske túsedi. Osy pikirdi jalǵastyryp «Nadandyq degenimiz – ımannyń joqtyǵy» dep tujyrymdaýǵa bolady. Azǵyndyq ımannyń joqtyǵynan týyndaıdy. Al adam azǵyndyǵynda shek joq. Batys elderinde erkek pen erkektiń, áıel men áıeldiń nekelesýi tań qalmaıtyn qubylysqa aınaldy.
Budan da soraqysy, AQSH-ta ań-janýarmen nekelesýdi zańdastyrý jaıynda qoǵamdyq qozǵalystar týyndaýda. Baspasózde Tehas shtatynda adamdardyń faýna ókilderimen jubaılyq qarym-qatynasyna ruqsat etilgeni týraly habarlar júr. Osydan bes-alty jyl buryn AQSH-ta geılerge arnalǵan İnjil jaryqqa shyǵypty. Hrıstıandardyń budan da buryn túrli burmalaýshylyqtarǵa ushyraǵan «qasıetti» kitaby endi azǵyndyq bylapyttardyń nasıhatshysyna aınalǵandaı.
Búgingi tańda álemde aǵylshyn tilinen taraǵan LGBT (lesbıan, geı, bıseksýal, transgender) degen abbervıatýra qoldanylady, olaı dep túrli seksýaldyq aýytqýshylyqtary bar adamdardy ataıdy. Lesbıan degenimiz qazaqsha aıtqanda – qyzteke. Erkektik gormondary basym áıelder, Geı – qazaqsha bátsha-qar (bátshaǵar dep te aıtylady, bátsha – ıran, aýǵan elderinde áıel ornyna paıdalanylatyn ul balalar, qar – qatyn maǵynasynda), Bıseksýal –ári erkek, ári áıel ıaǵnı qosjynysty adamdar, Transgender – ota jasaý jolymen jynysyn aýystyrǵandar. Bulardyń arasynda qyztekeler, qos jynystylar, jynysyn aýystyrǵandar óte az. Kóbirek taraǵany – qazir «kógildirler» dep atalyp júrgen bátshaǵarlar.
Eýropada mundaı sodomıster sany ár memlekette ár qalaı, shamamen halqynyń bir paıyzdan eki paıyzyna deıingi úlesin qamtıdy. Qazaqstanda bátshaǵarlar úni táýelsizdigimizdi qaıtaryp alǵannan keıingi jyldarda estile bastady. Ásirese 2000 jyldardan keıin «kógildirler quqyǵyn qorǵaý» degen jeleýmen aqparat quraldarynda jıirek aıtyladyn boldy. Qazaqstanda LGBT qaýymdastyǵy 1998 jyldan ashyq jumys isteıdi. 2009 jyldan hırýrgıalyq jolmen jynysyn ózgertýge ruqsat berildi. İri qalalarda «Adalı», «Amýlet», «Jemchýjına» sıaqty qoǵamdyq uıymdary bar. Olardyń kóbi Batystyń qoldaýymen jumys isteıdi.
Sondyqtan bizge shyǵys halyqtaryna, musylman halyqtaryna óz «qundylyqtaryn» tyqpalaǵan jańaǵy batystyq faktordy da umytpaýymyz kerek. Ádette biz Batys elderin ǵylym men bilimniń damý joly retinde áspetteıtinimiz bar. Alaıda onyń teris jaǵyn da eskergenimiz abzal. Batys búginde tehnıka men tehnologıa jaǵynan alda bolǵanymen rýhanı jaǵynan quldyraý ústinde. Ol – LBGT sıaqty azǵyndyqtyń oshaǵy. Bul úlgi alatyn tus emes. Ol naǵyz jırenishti teris qubylys. Mine, osyndaı sumdyqtar búginde qazaq jerin de bylǵap jatyr.
Qazir Almatyda 20 shaqty, Astanada 5-6 geı klýb ashyq jumys isteıdi. Qazaqstan halqynyń bir paıyzy osyndaı dep eseptesek 200 myńdaı azǵyndyq dertke ushyraǵan jan bar ekendigin baıqaımyz. Ári álgilerdiń qatary birtindep kóbeıip keledi. Olardyń qatarynyń kóbeıýine bılik basyndaǵy keıbir bátshaǵarlar da yqpal etip otyr. Bul dert arnaıy qyzmet salasynda da kerek adamdardy quryqqa túsirýdiń quraly retinde paıdalanylady. Qasıetti qazaq jeri kim oıyna ne kelse sony isteıtin jeri emes. Biz álmısaqtan musylman halyqpyz.
Qazaqta bátshaǵarlyq múlde bolǵan emes. Zertteýshi Talasbek Ásemqulov aıtpaqshy, «kóshpeliler gomoseksýalızmdi tabıǵat zańyna, Jaratýshyǵa qarsy is, qıanat dep sanaǵan. XX ǵasyrdyń ózinde qazaqtar osyndaı qylyq ústinde baıqalyp qalǵan tórt túlik maldy da, jabaıy ańdy da aıamaıtyn bolǵan. Olardyń etin tipti, ıtke de jegizbegen, órtep jiberetin bolǵan. Mońǵoldardyń, jaýlaǵan qalalarynda eń áýeli, Quran men Bıblıanyń tyıym salǵanyna qaramastan Shyǵys pen Batysta qaptap ketken gomoseksýalısterdiń bylapythanalaryn qıratqandary belgili».
Paıǵambarymyz da (s.ǵ.s) hadısteriniń birinde: «Qylyqtary erkekke uqsaıtyn áıelge jáne áıelge uqsaıtyn erkekke laǵynet bolsyn!», sondaı-aq: «Erkekke uqsaýǵa tyrysatyn áıel jáne áıelge uqsaýǵa tyrysatyn erkek meniń úmbetimnen emes», – deıdi. Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasy 2016 jyly gomoseksýalısterge, jynysyn aýystyrǵandarǵa qatysty qatań pátýá shyǵarǵan. Onda mundaı soraqy is Jaratýshynyń jaratylysyna qarsy shyǵýshylyq, shaıtannyń jeteginde ketýshilik retinde baǵalanǵan. «Er men erdiń nemese áıel men áıeldiń jynystyq qatynasqa barýy – Lut paıǵambardyń dáýirinde jasalǵan azǵyndyqtyń jalǵasy» delingen onda. Osyndaı jaǵdaıda memlekettiń azǵyndyq aýytqýshylyqtarǵa qatysty ustanymdary qandaı bolý kerek?
Birinshiden, Qazaqstanda LBGT qaýymdastyǵy barlyq azamattarǵa ortaq saıası quqyqtar men bostandyqtardy teńdeı paıdalanady. Sondyqtan olar úshin aıyryqsha artyqshylyqtar berýdiń qajeti joq.
Ekinshiden, qazirgi jahandaný dáýirinde ulttyń jutylyp ketpeı saqtalyp qalýynyń basty sharty – ulttyq qundylyqtarymyzdyń saqtalýy. LGBT quqyǵy Ulttyń saqtalý quqyǵynyń aldynda túkke turmaıdy. Ulttyq qundylyqtar quqyǵy – jasampazdyqqa, LGBT quqyǵy – azǵyndyqqa bastaıdy. Bizge táýelsizdik pen ulttyq qundylyqtarymyz bárinen qymbat.
Úshinshiden, joǵaryda aıtylǵandaı LGBT azǵyndyqtary ósip kele jatqan jas býyn úshin qaýipti. Sondyqtan olardyń nasıhatyna jol berýge bolmaıdy. Nasıhatyna tyıym salynsyn!
Tórtinshiden, Qazaqstan Islam elderi yntymaqtastyǵy uıymyna múshe. LBGT talaptary sharıǵat qundylyqtaryna kereǵar. Bul eldegi halyqtyń tórtten úsh bóligin quraıtyn musylmandardyń narazylyǵyn týdyrady.
Besinshiden, LGBT qaýymdastyǵy músheleriniń tabıǵı jolmen urpaq órbitý múmkindigi joq. Tipti asyrap alǵan balalarynyń ózin túptiń túbinde azǵyndyq jolǵa salyp jiberedi. Iaǵnı bul Elbasy alǵa qoıyp otyrǵan elimizdiń demografıalyq ahýalyn jaqsartý, taıaý jyldarda halyq sanyn 25 mıllıonǵa jetkizý perspektıvasyna da úles qosa almaıdy.
Keri ketýshilik pen azǵyndyq Qazaqstannyń keleshegi emes!
Sondyqtan qazaq jerinde azǵyndyqqa jol berilmesin!
Marat BÁIDİLDAULY,
jazýshy-pýblısıst, Qazaqstan
Pedagogıkalyq Ǵylym Akademıasynyń
akademıgi, profesor.
Qatysty tegter :
LGBT
Gomofobıaǵa qarsy kúres kúni
Marat Toqashbaev
"Qabyrǵamyzdy qaıystyrdy". Aımaǵambetov mektep basshylaryna tapsyrma berdi
Aldyńǵy
"Bul bizdiń terıtorıamyz". Reseı Batys elderine eskertý jasady
Kelesi
Pikir qaldyrý
Atyńyz
*
E-poshta
*
Pikir
*
Saqtaý
Qatysty Maqalalar
Vladımır Zelenskıı Pýtınmen kelissóz ótkizýge daıyn ekenin málimdedi
12:41, 05 aqpan 2025
Qazaqstanda endi adam ańdyǵandar qylmystyq jazaǵa tartylady
11:50, 05 aqpan 2025
Genderlik teńdik máseleleri ózekti bolyp qala beredi – Aıda Balaeva
11:30, 05 aqpan 2025
Ulybrıtanıada jumysqa ornalasýǵa ýáde berip, 76 adamdy aldady
11:24, 05 aqpan 2025
Jalaqy men zeınetaqy: Salyq reformasy halyqqa qalaı áser etedi
18:29, 04 aqpan 2025
Sońǵy jańalyqtar
Eń kóp oqylǵan
Vladımır Zelenskıı Pýtınmen kelissóz ótkizýge daıyn ekenin málimdedi
12:41, 05 aqpan 2025
Qazaqstanda endi adam ańdyǵandar qylmystyq jazaǵa tartylady
11:50, 05 aqpan 2025
Genderlik teńdik máseleleri ózekti bolyp qala beredi – Aıda Balaeva
11:30, 05 aqpan 2025
Ulybrıtanıada jumysqa ornalasýǵa ýáde berip, 76 adamdy aldady
11:24, 05 aqpan 2025
Jalaqy men zeınetaqy: Salyq reformasy halyqqa qalaı áser etedi
18:29, 04 aqpan 2025
Made in Almaty: Almaty TV jańa joba usynady
17:22, 04 aqpan 2025
Densaýlyq saqtaý mınıstrligi tegin dári-dármekter tizimin qysqartpaq
15:46, 04 aqpan 2025
LRT qurylysyna Ulttyq qordan 50,4 mlrd teńge bólindi me? - Mınıstr jaýap berdi
14:15, 04 aqpan 2025
Tramp AQSH Halqaralyq damý agenttigin ýaqytsha joıdy ma?
13:29, 04 aqpan 2025
2025 jyly Qazaqstanda aqyly joldar eki esege artady
12:40, 04 aqpan 2025
Qysqy Azıa oıyndary: Búgin qandaı sport túrlerinen jarystar bastalady?
12:03, 04 aqpan 2025
Áleýmettik medısınalyq saqtandyrý qorynyń basshysy qyzmetinen ketti
11:48, 04 aqpan 2025
Qazaq tilin mensinbeıtin Cherchesovti jumystan qýý úshin 1 mıllıon eýro tóleý qajet
17:09, 03 aqpan 2025
Baǵa, tarıf jáne jalaqy: 2025 jyly ne qymbattady?
15:52, 03 aqpan 2025
«Jaıly mektep» - sapaly bilim berý men oqýshylardyń saýlyǵy úshin jańa múmkindikterge jol ashady
15:45, 03 aqpan 2025
1 aqpannan bastap elektr energıasy qymbattaıdy
12:14, 03 aqpan 2025
El óńirlerinde qazaq kınosynyń kúnderi bastaldy
12:02, 03 aqpan 2025
Tazy men tóbet kúni: Qazaqstanda jańa mereke paıda bolady
11:41, 03 aqpan 2025
Mınıstrlik Sátbaev atyndaǵy kanaldyń keshendi jańǵyrtý jumysyn bastaıdy
11:31, 03 aqpan 2025
"Qańtar oqıǵasy" kezinde urlanǵan qarý-jaraqtar tabyldy
11:19, 03 aqpan 2025
31 ıanvará 2025 goda sostoıalos podpısanıe Memorandýma o sotrýdnıchestve mejdý Mejdýnarodnym aeroportom Almaty ı Obshestvennym Obedınenıem «Kazahstanskaıa federasıa voleıbola».
19:56, 31 qańtar 2025
«Qazaqstan voleıbol federasıasy» qoǵamdyq birlestigi arasynda yntymaqtastyq týraly Memorandýmǵa qol qoıyldy.
19:35, 31 qańtar 2025
Higgsfield AI startapy jasandy ıntellekt tehnologıalaryn paıdalanyp, tolyqtaı mátinnen vıdeo jasady
16:55, 31 qańtar 2025
Kógildir otyndy jeńildik arqyly qosý múmkindigi bar
16:43, 31 qańtar 2025
Energetıka mınıstrligi AES-ke qatysty málimdeme jasady
15:23, 31 qańtar 2025
URPAQ TÁRBIESİ – ULT BOLASHAǴY
11:06, 06 jeltoqsan 2024
"ÁKE – ASQAR TAÝ" ekendigin esińizden shyǵarmańyz!
09:25, 19 qarasha 2024
Qazaqstandyqtar tuzdy kóp tutynady – dárigerler dabyl qaqty
07:09, 06 jeltoqsan 2024
Qańtar oqıǵasy kezinde azaptalǵan Qyrǵyzstan ánshisi 61 mln ótemaqy talap etti
15:35, 15 jeltoqsan 2024
“Qamshyny” bergeniń, yrqyna kóngeniń”…
14:41, 15 jeltoqsan 2024
2034 jylǵy fýtboldan Álem chempıonaty Saýd Arabıasynda ótetin boldy
15:25, 15 jeltoqsan 2024
Abaı oblysynda «Turmystyq zorlyq-zombylyqqa qarsy turý: máseleler men sheshimder» konferensıasy ótti
07:28, 06 jeltoqsan 2024
Atyshýly transgender Amılaı qamaýǵa alyndy
15:13, 12 jeltoqsan 2024
Mańǵystaýda ekologıalyq mádenıetti qalyptastyrý
09:14, 08 qarasha 2024
Qazaqstandaǵy óńirlerde qandaı ınvestısıalyq jobalar iske asyrylady?(3-bólim)
12:17, 14 qarasha 2024
Prezıdent Qazaqstannyń Japonıadaǵy jańa elshisin taǵaıyndady
09:38, 12 jeltoqsan 2024
Qamshy ataýynyń etımologıalyq máni
14:30, 11 jeltoqsan 2024
Májilismen Ardaq Nazarov Talǵardaǵy jaǵdaı týraly óz pikirin aıtty.
16:13, 11 jeltoqsan 2024
Qazaqstannan sońǵy 9 aıda 10 myńnan asa adam kóship ketken
14:22, 19 jeltoqsan 2024
Qaryzdy búdjettiń tesigin jabýǵa paıdalanyp otyrmyz — depýtat
13:50, 19 jeltoqsan 2024
Ulttyq kıim: "Han Shatyr" halyqtan keshirim surady
11:39, 17 jeltoqsan 2024
Qazaqstan rekordtyq deńgeıde astyq jınady
12:54, 16 qarasha 2024
Qazaqstanda elektr energıasyna tarıfter qaıtadan kóteriledi
12:34, 16 qarasha 2024
Qoǵam qaıratkeri Serikbolsyn Ábdildın týraly derekti fılm jaryq kórdi (Vıdeo)
13:17, 13 jeltoqsan 2024
Qazaq tilinde sóıleıtin japon blogeri Iýdzı Natsýma "QR týrızmi elshisi" atandy.
12:30, 13 jeltoqsan 2024
Qazaqstannyń aýyl sharýashylyǵy: 2024 jylǵy reformalar jáne eksporttyq áleýet
12:46, 16 qarasha 2024
Qamshy túrleri jáne sıpattamasy
10:13, 06 jeltoqsan 2024
16-17 jeltoqsanda Qazaqstan-Qytaı shekarasyndaǵy beketter ýaqytsha jabylady
11:42, 13 jeltoqsan 2024
Ózbekstanda 300-ge jýyq sheneýnik kedeıshilikpen kúreske salǵyrt qaraǵany úshin jumystan bosatyldy
15:15, 17 jeltoqsan 2024
Ot ıskýsstva do sporta: v Astane opredelılı pobedıteleı stýdencheskogo festıvalá
09:20, 19 qarasha 2024
Pikir qaldyrý