Garvard ýnıversıtetindegi qazaq tarıhshysy, kartograf Nurlan Kenjeahmet Islam ǵalymdary aspanmen tildeskenin, ǵylymnyń túbine jetip, álemdik ǵylymǵa zor úles qosqanyn jetkizdi. Tarıhshy bul týraly óziniń Facebook paraqshasynda jazdy.

"Ál-Idrısı (1100-1166) óziniń áıgili dúnıe júzi kartasyn 1154 jyly jarıalaıdy. Aıtaıyn degenim osy kartanyń keıingi Eýropa, qytaı kartalaryna yqpaly týraly. 1492 jyly Hrıstofor Kolýmb shyǵystaǵy Indıaǵa baram dep, Arab geograftarynyń "jer domalaq" degen ilimi boıynsha batysqa qaraı ketedi, aqyry qazirgi Kýba mańyndaǵy araldardan biraq shyǵady.

Indıaǵa jettim dep, aral turǵyndaryn ındıandar dep ataıdy. Kolýmb jańa qurylyqty tapsa da, ólgenshe óziniń tapqan jerin Indıa dep ketken. Al Eýropalyqtar jańa qurylyqty týraly zerttep, onyń turǵyndaryn juıe-júıege bólse de, Reseıdiń shyǵysyndaǵy Ortalyq Azıa olar úshin tilsim jer bop qala berdi.

1592 jyly Rımde Idrısı eńbegi baspadan shyǵady, árıne túp nusqa arab tilimen. Búgin sáti túsip sol nusqasyn Garvard kitaphanasynyń sırek qorynan alyp kóz meıirimdi qandyrdym.

1619 jyly Idrısı eńbegi Latynshaǵa aýdarylady. Eýropa kartograftary osy eńbekten paıdalanyp, Ortalyq Azıanyń kartasyn syzady. Myna 1693 jyly syzylǵan kartadaǵy Kaspıdiń shyǵysyndaǵy jer attary Idrısı kartasynan kóshirilgen, mysaly, Daranda, Darký, Dademı, Dambaha, Marǵa (qazirgi Muǵaljar taýy), Taraz, Farab, t.b.

Islam ǵalymdary dúnıe dúzilik ǵylymǵa súbeli úlester qosqan, ǵylymnyń túbine jetip, aspanmen tildesken. Ózderi 18 myń ǵalamnyń qaı jerinde turǵandaryn bilgen" dep jazdy kartograf Facebook áleýmettik jelisinde.