Baıden AQSH ınfrastrýktýrasyna 1,2 trln dollar ınvestısıa quıý týraly Zańǵa saltanatty jaǵdaıda qol qoıdy.

Bul – óte qundy jańalyq. Sebebin shamam kelgenshe túsindirip kóreıin. Birinshiden, AQSH-ta joldar, kópirler, temirjoldar, LEP, basqa da tolyp jatqan ınfrastrýktýralar bar. Joq emes, bar! Qazaqstandaǵydaı Mańǵystaý oblysyna Almaty, Astana túgili Qyzylorda, Aqtóbe oblystaryna áli kúnge sheıin avtomobıl joly joq emes, barsań jaqynda salynǵan Atyraý oblysy joly arqyly ǵana barasyń degendeı. Nemese Ústirttiń shańyn aspanǵa shyǵaryp qara jolmen tartasyń.

Másele mynada – ol ınfrastrýktýranyń bári de eskirgen, tozyǵy jetken. Eskirgen degende bizge taǵy da kóz aldymyzǵa shegesi bylańdap, aǵashtary aıaq basqan saıyn syqyrlap turatyn aǵash kópirler elestemeýi kerek. Joq, olardyń bári de kútip-baptalǵan, syrlanǵan, merziminde ankerlik bolttary aýystyrylyp turady. Áli de júz jyl turatyny anyq. Olar moraldyq turǵydan eskirgen, qazirgi talapqa jaýap bermeıdi, energıany kóp talap etedi. Sondyqtan olardy jańalaý qajet.

Ekinshiden, zaman talaby ózgergen. Qurylys salasy qaryshtap alǵa ketken. Qanshama jańa materıaldar bar, jobalaý jumystary múldem basqasha, az shyǵynmen úlken qoljetimdilik, tıimdilikke jetkizetin joldar kóp. Keń jolaqty ınternet paıda bolǵan, opto-volokondy kabelder, el boıynsha qorǵasyn qubyrlardy aýystyrý, elektrmen zarádtaıtyn stansıalar salý, t.s.s.

Bul jumystar Amerıka qoǵamynda kópten beri talqylanyp kele jatqanmen de Baıdenge deıingi birdi-bir prezıdenttiń qolynan kelmepti. Tramp ta qansha jantalasqanmen usynysyn Kongreste ótkize almaǵan. Ol ótkize almaıtyn da edi. Sebep? Sebebi ol jalpy el úshin qyzmet jasaıtyn adam emes, tek óz bıznesi turǵysynan ǵana usynys jasady, halyqty eki jikke – respýblıkashyldar men demokrattar dep bóldi, sondyqtan oǵan demokrattar daýys bere me? Al Baıden kerisinshe, Kogresste birneshe respýblıkashyldardyń da kózderin jetkize aldy. Sóıtip Zań Kongresten ótti. Endi ne bolyp jatqany tipti qyzyq – Tramp oıbaı salyp jatyr, daýys bergen respýblıkashyldardy qýdalaý, olardyń otbasylaryna tıisý, t.s.s. bastaldy. Qarańyzshy, bizdegi dıktatordan ne aıyrmasy bar? Óıtkeni Baıden eshkimniń qolynan kelmegendi jasady.

Munyń taǵy qandaı saldary bar? Saldary tipti keremet – munaı, gaz paıdalaný kúrt azaıady. Pýtın zarlap jylap qoıa bergeni sol. Birde bizdiń basty Pýtınge baryp, ekeýi "álemde báribir munaı-gazdy ázirge paıdalanady, qysylýǵa esh negiz joq" dep máz bolysyp otyrǵany este qalypty. Senbeseńizder RF BAQ-taryn qarap otyryńyzdar – osy tarıhı oqıǵa týraly maqala shyǵar ma eken, shyqpas pa eken? Rasynda da AQSH munaı-gazdy paıdalanýdan aldyńǵy qatarly elderdiń biri eken, endi ony tutyný birtindep azaıa bermek.

Taǵy bir saldary – AQSH-ta qurylys kompanıalarynyń aksıasy aspandaı bastady. Aqshasy barlar qor bırjasyna qatysyp paıdaǵa kenelip jatyr. Biraq endi bul tıyn sanap otyrǵan qarapaıym qazaqtarǵa qatysy joq, sondyqtan kóńil-kúılerińizdi túsirmeı-aq qoıaıyn. Oǵan qatysýshylar da kemi 50-100 myń dollary barlar. Iaǵnı olar odan saıyn baıı túsýde. Qaıtemiz endi, qolymyzdan kelmese.

Qýanysh Edilhantegi

Halyqaralyq sholýshy