Jýrnalıs, Shymkent qalasy polısıa departamentiniń endi eks-resmı ókili Móldir Bekeeva departamentke basshy bolyp kelgenine kóp bolmaǵan Qaırat Dálbekovtyń qylmystyq isterin júzege asyrýǵa atsalyspaǵany úshin onyń tarapynan qýdalaýǵa ushyrap, psıhologıalyq qysym kórgendikten óz erkimen jumystan ketip, ózine qol salmaq bolǵan. Bul týraly jýrnalıstiń Facebook paraǵyna jarıalaǵan hatynda aıtylady.

Móldir Bekeeva qazirgi ýaqytta jansaqtaý bóliminde komada jatqany, jaǵdaıy turaqty aýyr ekeni habarlandy.

Hatta "Qaırat Dálbekov eks-prezıdent Nursultan Nazarbaevtyń qudasy, jemqorlyq áreketterimen aty shyqqan" delingen. 

Jýrnalıs basshylyqtan kórgen quqaıy, polısıa departamentindegi zańsyzdyqtar týraly jazǵan hattyń tolyq nusqasy tómende usynylyp otyr.

"Men syndym... Sabyrym taýsyldy...
Búgin Shymkent qalasy Polısıa departamentindegi qyzmetimnen kettim. Jáı ketken joqpyn, ústimnen qylmystyq is ashylǵan soń, kettim!

Qyzmet-mansaptyń sonshalyqty adam ómirinen de qymbat ekenin bulaı maǵan uǵyndyrady dep oılamadym. Adam óz ómirin qalaısha qıa salady dep oılanatyn edim. Endi túsingendeımin...

Áleýmettik jelilerde taraǵan beımálim jala aýdıojazbaǵa barynsha shaǵylmaı, bul da bir Allanyń bergen synaǵy, kóterýim kerek dep ishten tynyp, syr aldyrmaı júrgen edim. Biraq, jan-jaqtan jınalǵan quzǵyn keıpindegi «er-azamattar» meniń aýyryp, saýlyǵym syr berip jatqanyna qaramaı: «Ústińnen is qozǵaldy. Jumysqa qashan shyǵasyń?» dep mazalaı bergen soń, búgin baryp jumystan ketetinim jaıly aryzdy jazyp, tastap kettim.

Ádildik úshin sońyna deıin kúresýge bolar edi... Biraq, ol kisi – «myqty», arqasynda «MYQTY» adamdar tur! Jalǵyz ózim ne isteı alamyn? Sońǵy jazbamda ózge de jastar meniń qazirgi múshkil jaǵdaıyma túspesin dep, meni osyndaı kúıge jetkizgen adamdardyń is-áreketterin ashyq jazyp ketkim keldi...

Men, qarapaıym pedagogtar áýletinen shyqqan qyzbyn. Departamentten usynys túsken kezde, ózim zań baǵytyndaǵy baǵdarlamalardy júrgizip júrgen soń, usynysty birden qabyldadym. Ármen qaraı ózimdi memlekettik qyzmette de synap kórgim keldi. Elge qyzmet etý - sonshalyqty jaýapty ári aýyr bolatynyn biri - bilse, biri - bile bermeıdi. Al meniń júktelgen jumysty tyńǵylyqty, adal atqarýym – osyndaı qýdalaýdyń «qurbanyna» aınaldyrady dep te oılamadym... Sońǵy 2 aıdyń ishinde qý bıliktiń qulqyny men qyzmetten qýý úshin maǵan qandaı qysym kórsetilmedi?! Biraq, jańa kelgen basshylyq qyzmet ornym úshin sonshalyqty qastandyqqa, qıanatqa barady dep oılamadym...

Qurmetti eks-áriptester, BAQ ókilderi!

Meniń shyndyǵymdy da jazyńyzdarshy, múmkin basqalardy da osyndaı «qýdalaýdan» qutqaryp qalarmyz. Qýdalaýǵa ushyrap jatsa da, ishten tynyp, janyn jegideı jep júrgen áriptesterim jeterlik... Janym ashıdy.

...Men óz erkimmmen emes, májbúrli túrde kettim. Bular adamdy jumystan ketirý úshin neshe túrli qıturqy aıla-amaldardy tabady eken ǵoı! Búgin, soǵan kózim jetti! Tańerteńgisin jumysqa barǵanymda, saǵat 8-30-da jumys telefonyma Anyqtaý basqarmasynyń bastyǵy – Nurdaýlet Súıeýbekov habarlasyp, ústimnen qylmystyq is qozǵalǵanyn aıtty jáne erteń tergeýge kelińiz dep shaqyrdy. Qylmystyq is QR QK 378 baby 1-bóligimen (Bılik ókilin qorlaý) ERDR 227 900031000227 nómirimen tirkeýge alynǵanyn jetkizdi. Qaýlyny suraǵanymda, «Siz BAQ betterine jarıalap jiberesiz dep qorqamyz, erteń tús qaıta 15:00-de qolyńyzǵa ustatamyz, biraq eshqaıda jarıalamaısyz degen shartpen jáne ol úshin arnaıy qol qoıdyryp alamyz», - dedi. Nege búgin bermeısizder, qylmystyq is keshe ashylǵan dedińiz ǵoı, degenimde, «Búgin anyqtaýshy basqa sharýalarmen júr, onyń ústine Sizge erteń tanystyrylyp, tabystalady dep kelisilgen», - dep qysqa qaıyrdy. Eki aıdan bergi kórip jatqan psıhologıalyq qysymǵa, qýdalaýǵa deni saý er-azamattar da tótep bere almaıtyn shyǵar!

Oqıǵa Sizderge túsinikti bolýy úshin, bárin basynan baıandaıyn...

Ózim «Qańtar oqıǵasynda» - el basyna kún týǵanda úıdiń betin kórmeı, táýliktep uıyqtamaı, qala men halyqtyń amandyǵy úshin qaltqysyz sońyna deıin qyzmet ettim. Sóıtip júrgende, departamenttegi basshylyq aýysty. Jańa bastyǵymyz Q.Dálbekov myrza kelgende, aldyna kirip: Men jumystan keteıin, qalasańyz qazirden-aq ornymdy bosataıyn, dedim. Sebebi, ol kisi týraly kópshilik:«Dálbekov degen – Elbasy N.Nazarbaevtyń týǵan qudasy, endi Shymkentte tek jemqorlyq jaılaıdy», - dedi. Sondyqtan, men ol kisimen jumys istese almaıtynymdy birden sezdim. Biraq, Q.Dálbekov myrza: «Joq, eshqaıda da ketpeısiz, ornyńyzda qalasyz. Mende generalmyn, meniń jasym zeınetke jaqyndady, elge qyzmet jasaımyz», - dedi. Men zeınetke shyǵatyn adam abyroı úshin jumys atqarady ǵoı dep, ákemdeı kisige sendim. Kelesi kúni shaqyryp: «Móldir, jumysty bastaıyq! Seniń jaqsy qyzmetker ekenińdi estidim. Saltanat Túrkistanda qalady, ony munda ákeletin oıym joq. Jýrnalıserdi óziń jaqsy tanısyń, áriptesteriń. Endi bizdiń Túrkistandaǵy «ádis» boıynsha, jekeleı «stavkilerin» berip, meni maqtaý-madaqtaýǵa kóshirý kerek. Jáılap, óziń árqaısysymen sóılesip shyq. Al qarjy jaǵyn esh ýaıymdamasań bolady. Sháıin-maıyn bárin kóteremiz. Ol jaǵyna jeke quram da bizge «jaqsylap» kómektesedi»,-dedi. Men birden shoshyp kettim de, bizde buǵan deıin ondaı júıe bolmaǵan. Men áriptesterimniń aldynda bulaı jasap, abyroıymdy tókpeıtinimdi aıtyp, úzildi-kesildi qarsylyq bildirdim. Bul – baryp turǵan qylmys, jemqorlyq qoı! Men eshqashan zańsyz áreket jasamaımyn dep ashyq aıttym. Sol sózim general myrzaǵa unamaı qaldy ma, bilmeımin, áıteýir sol sátten bastap generaldyń maǵan degen «kózqarasy» kúrt ózgerdi. Qysymǵa, qýdalaýǵa ushyraı bastadym... Jalǵyz men emes, qyzmetine adal, taza áriptesterim de dál osy jaǵdaıdy bastan keship jatqanyn kózim kórdi. Oǵan dálel retinde, bir apta ishinde, bir kúnde Túrkistannan ondaǵan adam aýysyp keldi, tipti 7-ýi basshy quramǵa taǵaıyndalyp úlgerdi. Onyń ishinde, men biletin Jergilikti polısıa qyzmeti basqarmasynyń bastyǵy - Ý.Myltyqov, Tyldy qamtasyz etý basqarmasynyń bastyǵy - M.Chıltanbaev, Aqparattandyrý jáne baılanys basqarmasynyń bastyǵy - N.Nýralıev, Qarjylyq qamtamasyz etý basqarmasy bastyǵynyń orynbasary - A.Kýlenova, Shtab basqarmasy bastyǵynyń orynbasary - S.Qarakózova. Odan bólek, óziniń týǵan balasynyń bajasyn da Túrkistannan Shymkentke laýzymdy qyzmetke, ıaǵnı, qudasy - Alıbek Mombekovty Krımınaldy Polısıa basqarmasy bastyǵynyń orynbasary etip taǵaıyndady dep estidim. Taǵy da departamenttegi basshylyq oryndarǵa Jalǵasov pen Seltanov taǵaıyndalsa, tańqalmańyzdar! Antıkordyń qulaǵyna «altyn syrǵa»! Bul tek apparattaǵy aýys-túıis, qalalyq departamentke qarasty aýdandyq basqarmalarǵa da Túrkistannan aýysyp jatqandar jeterlik. Q.Dálbekov myrza endi bunyń bárin joqqa shyǵaratyn shyǵar! Biraq, departamenttegi beınebaqylaý kameralary men kadrdaǵy qujattardy joqqa shyǵara almaıdy! Mınıstrdiń ózi jedel keńeste “komandalyq” kóshýdy toqtatyńdar dep qatań tapsyrdy, Dálbekov myrza taıaqtyń ushy ózine tıip ketetinin sezdi me, jeke quramdy jınap alyp: “Aýysyp kelip jatqandardyń barlyǵy Túrkistanda páter jaldap turady. Úıleri joq”, - dep aqtap alǵysy keldi. Qansha aqtaǵanymen de, áleýmettik jeliden departament qyzmetkerleri, onyń ishinde Qarakózova hanymǵa Túrkistannan memlekettik baǵdarlama boıynsha úı berilgenin kórdik. Endi ol baspanalardyń memlekettiń balansyna qaıtarylǵan-qaıtarylmaǵandyǵyn Antıkor tekserýi kerek dep oılaımyn!

Dál men sıaqty qýdalaýǵa departamenttegi shtab basqarmasy bastyǵynyń orynbasary S.Aqbaev myrza ilikti. Ol kisini jeke quram qatty qurmetteıtinin ketkennen keıin bildim. Departamentte ý-shý, abyr-sabyr, tipti «bolnıchnyı» ashtyryp ketýshiler kóbeıip ketti... birinen soń-biri... Osylaısha, general Dálbekovtyń sebepsiz «jumystan qýý» operasıasy sátti jalǵasa berdi... Baspasóz hatshy ári resmı ókil retinde maǵan da tynyshtyq bermeı, ákelmeım dep otyrǵan Qarakózova hanymdy ákeldi. Sol arada meniń qyzmettik kólikti ótkizip, kabınetimdi shuǵyl bosatýymdy da talap etti. Zań júzinde departamenttiń resmı ókili men ekenimdi bile tura, qyzmet ornymnan ketpeı jatyp, ózin áleýmettik jelide resmı ókil dep jarıalady. Qysym munymen shektelgen joq, olar meni qylmystyq jazaǵa tartý úshin jáne maǵan keri áserin tıgizý úshin prokýratýranyń ruqsatynsyz qylmystyq jarıalaýǵa jatpaıtyn aqparattardy taratty. Zańsyz áreketter odan keıin de údeı tústi, tipti QR QPK 201-babyn (sotqa deıingi tergep-tekserý derekterin jarıa etýge jol berilmeý) óreskel buzyp, jarıalaýǵa jatpaıtyn qupıa derek-materıaldardy áleýmettik jelilerge ústin-ústine bólise berdi. Bul qadamnyń zańsyz ekenin qanshama ret departament bastyǵyna aıtyp, tıisti talaptarǵa sáıkes BAQ-qa qylmystyq aqparattardy taratýda qala prokýratýrasynan resmı ruqsat suratylýy tıis ekendigin jetkizgenimde, tipti tyńdaýǵa qulyq tanytpady. “Kez kelgenniń aldynda bolsyn jaýap beremin. Men - Dálbekovpyn! Kez kelgen prokýror, tipti Bas Prokýrordyń orynbasary – Erekeńmen bárin sheship qoıǵanmyn!”,-degen dóreki jaýap aldym. Joǵary basshylyq tarapynan solaı sheshim qabyldanǵan soń, zańdylyǵyn prokýratýra beredi degen senimde boldym. Araǵa apta salyp, Prokýratýra óz kezeginde: «Shymkent qalasy polısıa departamentinen shyqqan aqparattarǵa tikeleı Siz jaýaptysyz», - dep, bul óreskel zańsyzdyqtar úshin eskertpe hattar joldap, menen túsinikteme de aldy. Sol kezde prokýratýra shaqyryp jatyr dep aldyna shyryldap barǵanymda: «Men prokýrorlarǵa aıtyp qoıdym. Ýaıymdaýdyń esh qajeti joq, bárin telefonmen-aq sheship beremin. Resmı suranys hat joldap tipti qajeti joq. Bári Dálbekovten aıaq tartady», - dep ózi kesip aıtty. Qarakózova hanym da qadaǵalaýshy organǵa qulaq aspaı, áleýmettik jelide qylmystyq aqparattardy bólisip jatty. Prokýratýra eskertpe hattan nátıje shyqpaıtynyn túsinip, túsinikteme talap etýden bólek, ózderi arnaıy tártiptik keńes ótkizýge sheshim qabyldaǵan-dy. Onyń sheshimin qala prokýrory Ǵ.Muqanov myrzanyń ózi aıta jatar.

Buǵan qaramaı, Q.Dálbekov myrza memlekettik qyzmetkerler konkýrsyn da zańsyz ótkizip, Qarakózovanyń týys inisi “Nurtaza Abdıhalyq” esimdi qyzmetkerdi de Shymkentke, onyń ishinde baspasóz qyzmetine aldyrtty. Kún buryn meni shaqyryp:”Konkýrs qujattaryna qol qoı, men buıryq shyǵaramyn”,-dedi. Men zańsyz ótken konkýrsqa qol qoıa almaıtynymdy aıtqanda, “Sensiz-aq, ótkizemiz”, dep, komısıa quramyna baspasózge qatysy joq esepshi sekildi qyzmetkerlerdi bekitip, konkýrs ótkizgenine de kýá boldym.

Túrkistandaǵy «kóshpen» kelgender arasynda býhgalter de bar. Ony osy jazbamda ataýymnyń sebebi, ótken aılardaǵy zańdy eńbekaqymdy áli kúnge ala almaı júrmin. Bul da maǵan jasalǵan psıhologıalyq qysymdarynyń bir túri shyǵar, aqshasyz qınalsyn degen...

Prezıdentimiz Q.K.Toqaevtyń ózi: “Komandalyq” aýys-túıis pen barmaq-basty, kóz-qysty zańsyz áreketter, týystyq taǵaıyndaýlar tyıylsyn!», - dep qatań tapsyrma berdi. Biraq, bizdiń Jańa Qazaqstanda «eski júıeniń» adamdary ketpeı, Prezıdentimizdiń Joldaýlary oryndalmaıtynyna anyq kózim jetti...

Jumys ta, qyzmet te, mansap ta... bári - Ózderine! Adamnyń ómirine qıanat jasaýmen kelgen qyzmet – ózderine buıyrsyn! Dál qazirgi meniń sharasyz halimdi eshqaısyńyz sezine de almaıtyn shyǵarsyzdar....

Ómir, onyń ishindegi adamdar sonshalyqty qatygez dep oılamadym! Meniń bul jaǵdaıym ata-anama da aýyr tıdi, olardy jubatatyn tipti sóz taba alar emespin. Ata-anamnan el aldynda osyndaı masqarany kórýde dármensizdik tanytqanym úshin... keshirim suraımyn! Osy sońǵy jazba-hatymdy áleýmettik jelige jazyp, ózin aqtaǵysy kelip otyr dep jazatyndar tabylatyn shyǵar... Biraq endi maǵan, báribir! Men endi Allanyń aldynda ǵana esep beremin! Sebebi, Dálbekov myrzanyń aldyna shyndyqty aıtyp, bir emes birneshe ret barǵanymda, ol meni tipti tyńdaǵysy da kelmedi. Ashylǵan qylmystyq istiń ózi - júz paıyz sol kisiniń qolymen jasalyp otyrǵanyna senimdimin, meni jumystan óz erkimmen ketirý úshin jasap otyrǵan kezekti is-áreketi ǵoı! Bular meni qylmystyq jazaǵa tartpaı tynbaıdy, sol úshin… Men endi jumystan ǵana emes, ómirden ketkendi de jón kórdim…

Barlyq týys-jaqyndarymnan, tanystarymnan meniń tarapymnan ketken!"

Oqı otyryńyz:

♦ Ózine qol jumsamaq bolǵan jýrnalısiń ústinen qozǵalǵan qylmystyq is týraly aqparat shyqty