Úshinshi elderden gıpsokarton ákelýge ýaqytsha shekteý salada ártúrli reaksıalar týdyrdy. Keıbir sarapshylardyń pikirinshe, qazaqstandyq zaýyttardyń qýaty suranysty jabady jáne sharalar jumys oryndaryn saqtaýǵa kómektesedi, al basqalary naryqtyń monopolıalanýy men baǵanyń ósýi týraly eskertedi, dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparattyq agenttigi.
Gıpsokarton ákelýge tyıym salý tapshylyqqa ákeledi?
Qurylysshylar odaǵynyń tóraǵasy Talǵat Erǵalıevtiń aıtýynsha, elimizdegi jumys istep turǵan zaýyttardyń qýaty qurylys salasynyń ishki qajettilikterin tolyq qamtamasyz etýge múmkindik beredi.
"Bizdiń elimizde úsh iri zaýyt jumys isteıdi, onyń ishinde Aqtóbe, Jambyl jáne Almaty oblystarynda. Olardyń jalpy ónimdiligi - jylyna shamamen 47 mıllıon sharshy metr gıpsokarton. 2024 jyly tutyný shamamen 38 mıllıondy qurady, ıaǵnı qor bar", - dep atap ótti Erǵalıev.
Resmı statısıkaǵa sáıkes, ótken jyly Qazaqstanda 29,9 mıllıon sharshy metr gıpsokarton óndirilgen, bul rette ımport 11,8 mıllıon sharshy metrdi qurady. Jalpy tutyný kólemi-38,8 mıllıon sharshy metr. Qazaqstandaǵy kásiporyndardyń qýattylyǵy jylyna 46,8 mıllıon sharshy metrge baǵalanady.
Erǵalıev tyıym salý týraly sheshim ýaqtyly jáne otandyq óndiristi qoldaýǵa baǵyttalǵanyn atap ótti.
"Qazir bizdiń salyq tóleýshilerdiń aqshasy shetelge ketpeýi mańyzdy. Bul jumys oryndary, salyqtar jáne ishki naryqty qorǵaý. Bul rette óndirýshiler baǵany kótermeýge ýáde beredi-Úkimetpen tıisti kelisim bar", - dedi ol.
Ol sondaı-aq qazaqstandyq gıpsokartonnyń sapasy ımporttalǵannan esh kem túspeıtinin, tipti odan da asyp túsetinin aıtty.
"Bizdiń gıpsokartonǵa qurylysshy retinde shaǵym túsken joq. Keıbir keramıkalyq buıymdardan aıyrmashylyǵy, gıpsokartonmen problemalar joq", - dep atap ótti Qurylysshylar odaǵynyń tóraǵasy.
Erǵalıev Qazaqstan buryn qandaı elderden gıpsokarton ımporttaǵan degen suraqqa jaýap berdi: negizinen Reseı men Ózbekstannan. Onyń aıtýynsha, qytaı ónimderi logıstıkaǵa baılanysty tıimsiz.
Ol sondaı - aq tyıym úsh aıǵa-belsendi qurylys maýsymyna arnalǵanyn atap ótti.
"Eń bastysy - tutynýshy jeńiske jetýi kerek. Eger bári tynysh bolsa jáne ónim jetkilikti bolsa, onda tyıym uzartylýy múmkin. Eger úzilister bolsa, onda olar qaıta qaralady. Biraq ázirge buǵan negiz joq", - dep túıindedi Erǵalıev.
Shekteý sharalary naryqtyq básekelestik prınsıpterin buzady
Alaıda, barlyq sarapshylar mundaı kózqaraspen bólispeıdi. Qurylysshy jáne "Almaty qalasy boıynsha Qazaqstan Qurylysshylar odaǵynyń" dırektory Tımýr Nurtaev shekteý sharalary naryqtyq básekelestik qaǵıdattaryn buzady dep esepteıdi.
"Men kez-kelgen tyıymǵa qarsymyn. Muny iri óndirýshi prolobbırlegen bolýy múmkin. Básekelestik bolmaǵan jaǵdaıda baǵanyń ósýi múmkin. Bul naryqtyq mehanızm emes", - dep esepteıdi Nurtaev.
Onyń pikirinshe, otandyq óndirýshilerdi qoldaý basqa joldarmen júzege asyrylýy kerek: salyq júktemesin azaıtý, ındýstrıalyq aımaqtardy qurý jáne jeńildetilgen nesıeleý.
"Biz qandaı da bir jolmen qansha qurylys materıaldaryn satyp alatynymyzǵa taldaý jasadyq... Iaǵnı, biz jaı ǵana bir úıdi alyp, ony materıaldarǵa bóldik, sodan keıin materıaldar sandarǵa keltirildi jáne Biz qurylys materıaldarynyń 65 paıyzyn shetelden satyp alamyz... Kerisinshe, qazaqstandyq bıznestiń jańa zaýyttar salýdy bastaýy úshin jaǵdaı jasaý qajet. Bul degenimiz, zaýyttar salynatyn ındýstrıaldy alańdar qajet. Sodan keıin ınfraqurylymdy ákelińiz: sý, elektr qýaty, qalǵanynyń bári. Naryqtyq jaǵdaı jasaý, jeńildikti nesıeleý. Mine, ıt osy shekteýlerde emes, kómilgen jerde... Men keıbir shekteý sharalaryna qarsymyn", - dedi Tımýr Nurtaev.
Esterińizge sala keteıik, buǵan deıin saýda jáne ıntegrasıa mınıstri Qazaqstanǵa gıpsokarton ákelýge ýaqytsha tyıym salý týraly buıryqqa qol qoıǵan bolatyn. Qujatqa sáıkes ımportqa tyıym salý úsh aıǵa engiziledi.
Tyıym úshinshi elderden, ıaǵnı Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaqqa (EAEO) kirmeıtin memleketterden jetkizilimderge qoldanylady. Qujat otandyq kásiporyndardyń júktemesin qamtamasyz etý jáne ishki naryqty qorǵaý maqsatynda ázirlengeni atap ótildi.
