Almaty syrtyndaǵy qatty turmystyq qaldyqtar tógiletin qoqys pologonyn birneshe júz adam turaqty turmys ornyna aınaldyrǵan. Bul týraly "Qamshy" portaly nur.kz -ke silteme jasaı otyryp habarlaıdy.

Olar kóbinese Almaty qalasynyń syrtyndaǵy eki úlken qoqys polıgonyn panalaıdy eken.

Qaldyq tógetin aımaq qatty kúzetiledi, jýrnalıserdiń kirýine, tipti tıym salynǵan. Sondyqtan da biz qoqys tasıtyn kólikterge aýysyp otyryp, polıgonnyń basynan biraq shyqtyq. Polıgonnyń ishi keń, tóbesi ashyq bolǵanymen, taza aýa joq dese de bolady. At shaptyrym aýmaqtyń bári qoqysqa tolyp jatqandyqtan, ıisi qolqańdy qaýyp, demalýdan qalasyń.

Árbir 5 mınýt saıyn munda qoqys toly kamaz keledi. Sony júzge tarta adam kútip alyp, aqtarýda. Tipti, keıbir qunyqqandary kóliktiń tóbesine shyǵyp, qoqystyń ishinde birge júzip júr. Bet-aýyzdaryn tumshalap alǵandardyń bir-ekeýin sózge tartqan edik qazaq tiline shorqaq, sheteldik azamat ekendikterin aıtty.

Gúlfaırýz – Qyrǵyzstan azamaty. “Munda otbasymyzben turyp jumys jasaımyz. Ýaqytsha ǵoı”, – dep moıyndaıdy ózi.

“Kúnine qansha aqsha tabasyzdar?”, – degen saýalǵa: “Bolady sol. Jetedi iship-jegenge. Basqa eshteńe suramaı-aq qoıyńyz. “Qojaıyn” ursady”, – dedi Gúlfaırýz.

Polıgon kúzetshileri «qoqys teretin azamattar kórshi aýyldan kelgen jergilikti turǵyndar» dep boı bermeıdi. Al, olardyń qojaıyny joq. Óz erikterimen kelip jeke basynyń qamy úshin jumys jasap júr eken.

Munda tógilgen qoqysty jumysshylar óz komandasyna qaraı bólip alady. Biri – plasmassalyq buıymdar men shólmekter, ekinshisi – karton qaǵazy men temir-tersek, al úshinshi top ómirge kerekti zattardy terýmen aınalysady.

Aıtýlarynsha, Almatylyq arnaıy kompanıa qyzmetkerleri kelip, bir qap toly plasmassany júz teńgege satyp alady. Al, karton qaǵaz teretinder úshin kúndik aqy bes júz teńgeden joǵary tólenedi. Metaldardy da solaı arzan baǵaǵa ótkizip turady.

«Qarǵa adamdar» degen atty bul azamattarǵa qoqys tasýshylar qoıǵan. Sebebi, qara kıimmen qoqysqa úımelep, bir bótelke úshin bir-birin óltirýge deıin baratyn adamdardyń isin basqasha aıtý múmkin emes deıdi júrgizýshi Erlan.

«Qoqys tógip jatyp qorqasyń, bireýin basyp ketem be dep. Al bular qaldyq úshin ólýge bar. Qoı dep aıtyp sharshadyq. Araqqa toıyp alyp, qoldarynda pyshaq, ketpen sekildi temir qarýmen júredi. Bir-birin aıamaıdy. Qazir kún sýytyp, balalar kórinbeıdi. Jaz kezinde bir jasqa tolǵan cábıden bastap bári júredi. Myna polıgonnyń artyna qoqystan úı turǵyzyp alǵan. Sonda qysy-jazy turady. Osynda áıelderi týyp jatady, keıbiri aýrýdan ólip jatady. Biraq syrtqa shyqpaıdy», – dedi ol.

Rasynda da qoqys terýshilerdiń arasynan egde tartqandardy kóre almadyq. Basym kópshili – 20 men 45 jas aralyǵyndaǵylar.

Araǵa apta salyp, Almaty oblystyq kóshi-qon polısıa qyzmetkerlerimen «qarǵa adamdar qalashyǵy» dep atalatyn qoqys polıgonynan sál aryda ornalasqan mekenge keldik. Munda júz elýden astam lashyq tur. Barlyǵy – kıiz, palatka syndy materıaldardyń jurnaqtarymen jylylanyp jasalynǵan.

Keıbiri quddy bir jataqhana sekildi, bir-birine japsarlasa salynǵan. Eshbirinde tereze joq, qoqystan turǵyzylǵandyqtan, japalarǵa kirýdiń ózi qorqynyshty.

Tártip saqshylarynyń keletinin aldyn-ala bilgen bolý kerek, turǵyndar túndeletip úılerin tastap qashyp ketken. Keıbiri – asyqqandary sonsha, keshki astaryn ishpegen, al keıbiri – lashyqtaryn qulyptamaǵan da.

Munda da adamdarǵa esh jaǵdaı jasalmaǵan. Tym qurymaǵanda qol jýatyn taza sý joq. Biraq tórt júzge tarta turǵyn bul taýqymetke de kóndigip, tirshilik etedi.

Jalpy sanıtar mamandar qoqys polıgondarynda qoqys terýge ruqsat bermeıdi. Sebebi, munda barlyǵy las bolǵandyqtan túrli aýrý juqtyryp, adamdar jazylmas dertke dýshar bolýy múmkin.

Sondyqtan da zańsyz kásippen aınalysatyndardyń kópshiligi eki qolyna bir kúrek tappaǵandar. Olar qaqaǵan aıazda da, aptap ystyqta da osy jabyq alańnan shyqpaı kásip etip, jan baǵýǵa májbúr.