بۇل جايلى  الماتىدا 8-9 ماۋسىم كۇندەرى وتكەن «قازاقستان رەسپۋبليكاسى حالقىنىڭ ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرالارى: قازىرگى جاعدايى مەن دامۋ كەلەشەگى»  اتالاتىن حالىقارالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنسيادا ايتىلدى.

«قىتايلىق ب ا ق مالىمەتكە قاراعاندا، حالىق اراسىندا جۇرگىزىلگەن ساۋالناما كەزىندە قىتايلاردىڭ 75 پايىزى قىمىزدىڭ قانشالىقتى پايداسى بار ەكەنىن بىلەمىز دەپ ايتقان. الايدا قىمىزدىڭ قازاقتىڭ ۇلتتىق تاعامى ەكەنىنەن ولاردىڭ 10 پايىزعا جۋىعى عانا حاباردار. قىتايلار قىمىز اشىتۋ ادىستەرىن ادامدار جىبەرىپ، ارنايى زەرتتەپ، زەردەلەپ جاتىر»، - دەيدى اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوسەنتى گۇليا ءاليحان قىزى. پەداگوگيكا  عىلىمدارى كانديداتىنىڭ ايتۋىنشا، جالپى قىمىزعا قىزىعۋشىلىق ءبىلدىرىپ وتىرعان ەلدەر تەك جۇڭگو حالقى عانا ەمەس. گەرمانيا مەن رەسەيدە 50-گە جۋىق كاسىپورىن  قىمىز وندىرۋمەن اينالىسادى. وكىنىشتىسى، قىمىزدىڭ وتانى سانالاتىن قازاق ەلىندە بۇل كورسەتكىش تومەن. بۇگىنگى تاڭدا ەلىمىز بويىنشا قىمىز اشىتۋمەن اينالىساتىن ونشاقتى عانا كاسىپورىن بار. ولاردىڭ ءوزى ءالى مەملەكەتتىك دەڭگەيگە جەتە الماي وتىر. گ.ءاليحان قىزىنىڭ سوزىنە قاراعاندا، قىمىزدى حالىقارالىق نارىققا شىعارىپ، الەمگە تانىتۋ ءۇشىن جاڭا تەحنولوگيالاردى قولدانىپ، ۇنتاق تۇرىندە دە شىعارۋ كەرەك. بۇل جاعىنان گەرمانيا بىزدەن كوش ىلگەرى تۇر. ولار ءقازىر قىمىزدىڭ ۇنتاعىن عانا ەمەس، تابلەتكا ءتۇرىن دە جاساپ شىعارىپ جاتىر. سونىمپەن قاتار ودان بالمۇزداق جاساپ، كوسمەتيكالىق تاۋارلار وندىرۋگە كىرىسكەن. ال قىتايلار قىمىزدىڭ كوپ اۋرۋعا ەم ەكەنىن زەرتتەپ، دارىلەر وندىرۋگە بەت بۇرۋدا.

         قىمىزدىڭ ادامعا ەرەكشە قۋات، اسقان توزىمدىلىك بەرەتىنىن جۇڭگو تاريحشىسى سىما سيان ب.ز.د. ءىى عاسىردا ايتىپ كەتىپتى. ال ورىس عالىمى ۆ.دال: «قىمىز ءىشۋدى ادەتكە اينالدىرساڭ، باسقا سۋسىنداردان گورى ونىڭ ارتىقشىلىعىن سەزىنەسىڭ.  وسىناۋ شيپالى سۋسىن اشتىق پەن ءشولدى بىردەن باسادى، دەنەنى سالقىنداتادى. ەگەر قىمىزدى ۇزبەي ىشسەڭ، ءبىر اپتادان سوڭ ءوزىڭدى سەرگەك سەزىنەسىڭ. دەنساۋلىعىڭ تۇزەلىپ، تىنىسىڭ جەڭىلدەيدى، ءجۇزىڭ جارقىراپ شىعا كەلەدى. ونى باسقا قورەك تۇرلەرىمەن ەش سالىستىرۋعا بولمايدى»،- دەپتى.

"قازاقپارات"