اۋىل شارۋاشىلىعى ءوڭدىرىسىنىڭ قارقىندى ءوسۋىنىڭ نەگىزى فاكتورى، بۇل اۋىلشارۋاشىلىق حيميا قىزمەتتەرىنەن تولىق پايدالانۋ نەگىزىندە اگروونەركاسىپ ءوڭدىرىسىنىڭ تۇراقتى جانە سەرپىندى ءوسۋى، ونىڭ ەكونوميكاداعى قازىرگى تاڭداگى نارىقتىق قاعيدالارى نەگىزىندە تەز وركەندەۋى بولىپ تابىلادى. بۇلاردىڭ بارلىعى ەلدەگى جەر قاتىناستارىنىڭ تۇبەگەيلى وزگەرۋىمەن، جەر اينالىمىن شارۋاشىلىقتاردا ساپالى پايدالانۋ جانە جەردىڭ قۇنارلىلىعىن جاقسارتۋعا تىكەلەي بايلانىستى.

اۋىل شارۋاشىلىق داقىلدارىنىڭ ونىمدىلىگىنىڭ جوعارىلاۋىنا جەر وڭدەۋدەگى اگروتەحنيكالىق ءىس-شارالاردى، ونىڭ ىشىندە مينەرالدى جانە ورگانيكالىق تىڭايتقىشتاردى وندىرىسكە قارقىندى ەنگىزۋ، ونىڭ كولەمىنە ەلەۋلى تۇردە اسەر ەتەدى .

بيىلعى جىلى مينەرالدى جانە ورگانيكالىق تىڭايتقىشتار ەنگىزىلگەن ەگىستىك كولەمى 294،7 مىڭ گەكتاردى قۇرادى، بۇل 2011 جىلداعىدان 9،7%، ارتىق، ونىڭ ىشىندە، كوكونىس ەگىستىك كولەمى 15،3 مىڭ گەكتارعا، كارتوپ جانە باقشا 15،6 مىڭ گەكتارعا، نەمەسە 10،6% ارتتى.

وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى شارۋاشىلىقتارىنىڭ بارلىق ساناتتارىندا اۋىلشارۋاشىلىق داقىلدارىنا 100% قورەكتىك زاتتار ەسەبىمەن ەنگىزىلگەن مينەرالدى تىڭايتقىشتار كولەمى 189،4 مىڭ تەڭگە قۇرادى، بۇل 2011 جىلدان 67،5% ارتىق، ورگانيكالىق تىنايتقىش - 204،5 مىڭ تونناعا نەمەسە 25،8% ارتىق. وبلىستاعى مينەرالدى تىڭايتقىشتىڭ ەداۋىر بولىگى ءشيتتى - ماقتاعا 75،2%، كوكونىس - 4،9% جانە ورگانيكالىق تىڭايتقىشتار - ماقتاعا 65،0%، كوكونىس-15،8%، كارتوپقا - 14،9% ەڭگىزىلدى.

وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى بويىنشا 218،3 مىڭ گەكتار ەگىس كولەمىنە مينەرالدى تىڭايتقىش، 8،0 مىڭ گەكتارىنا - ورگانيكالىق تىڭايتقىشتار ەنگىزىلدى. مينەرالدى تىڭايتقىشتار تىڭايتىلعان ءداندى-داقىلدار كولەمى 26،8 گەكتاردى قۇرايدى، ونىڭ ىشىندە بيداي - 18،0 مىڭ گا، كۇرىش - 2،4 مىڭ گا، جۇگەرى - 5،4 مىڭ؛ تەحنيكالىق داقىلدار - 172،3 مىڭ گا، ونىڭ ىشىندە ماقتا - 170،3 مىڭ گا؛ كارتوپ - 0،3 مىڭ، كوكونىس - 4،1 مىڭ گا. سونداي-اق، 4،2 مىڭ گا - كوكونىس، 1،1 مىڭ گا - ماقتا، 1،3 مىڭ گا - كارتوپ جانە 0،2 مىڭ گا - ءداندى داقىلدار ورگانيكالىق تىڭايتقىشتار تىڭايتىلعان. وبلىستاعى شارۋاشىلىقتىڭ بارلىق ساناتتارى بويىنشا اۋىلشارۋاشىلىق داقىلدارىنا 100% قورەكتىك زاتتارعا ەسەپتەگەندە 15،8 مىڭ توننا مينەرالدىق تىڭايتقىشتار ەنگىزىلدى، بۇل 2009 جىلمەن سالىستىرعاندا 14،6% كەم، ورگانيكالىق تىڭايتقىشتار، تيەسىنشە - 81،8 مىڭ توننا نەمەسە  25،1% كەم ەنگىزىلگەن.

اۋماقتار بويىنشا جالپى قىزمەت كولەمىنىڭ باسىم بولىگى شىمكەنت - 51،3%، تۇركىستان - 2،4%، تولەبي - 20،5%، سوزاق - 15،2%، تۇلكىباس - 3،7%، سايرام - 1،5%، ماقتاارال - 1،3%، اۋداندارىنا ءتان بولىپ وتىر.

ودان باسقا 2015 جىلى نەگىزگى ەمەس قىزمەت ءتۇرى بويىنشا كورسەتىلگەن قىزمەتتىڭ كولەمى 177،9 ملن. تەڭگەنى قۇرادى: ونىڭ ىشىندە جىلجىمايتىن مۇلىكتەردى ساتۋ، ساتىپ الۋ جانە جالعا بەرۋگە بايلانىستى كاسىپورىنداردىڭ كورسەتكەن قىزمەتىنىڭ كولەمى - 92،2 ملن. تەڭگە، باسقا دا كوممەرسيالىق قىزمەت - 84،9 ملن. تەڭگە، كومپيۋتەرلىك قىزمەت - 0،8 ملن. تەڭگەنى قۇرادى.

قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە استىق رىنوگىن دامىتۋدىڭ مەملەكەتتىك رەتتەۋ تەتىكتەرى جەتىلدىرىلۋدە. ماسەلەن، بۇگىندە ەلىمىزدىڭ ورتاشا جىلدىق كولەمى 4،4 ملن. توننانى ءقۇرايتىن استىعى الەمنىڭ كىرىقتان استام ەلىنە ەكسپورتتالادى. مال شارۋاشىلىعى بويىنشا دا دامۋدىڭ وڭ ءۇردىسى ساقتالىپ وتىر. مال ءتۇقىمىن اسىلداندىرۋ شارالارى نەگىزىندە بىلتىرعى جىلى بارلىك اسىل تۇقىمدى تۇلىك تۇرلەرى ەكى ەسەگە وسكەن. ارنايى ليسەنزيا بويىنشا 10 مىڭ مامان ۆەتەرينارلىق قىزمەتپەن اينالىسۋدا. سونىمەن بىرگە مال شارۋاشىلىعى رىنوگىن كەڭەيتۋ ماقساتىندا قۇرىلعان «مال ونىمدەرى كورپوراسياسى» اق-نىڭ قازىرگى ۋاقىتتا وڭىرلەردە ارنايى قۇرال-جابدىقتارمەن جاراقتانعان 39 قوسىم جۇمىس ىستەۋدە.

وتاندىك تاۋار وندىرۋشىلەردىڭ سىرتقى جانە ىشكى رىنوكتارداعى باسەكەلەستىك قابىلەتتىلىگىن نىعايتۋعا باعىتتالعان شارالار وڭ ناتيجەلەرىن بەرە باستادى. اتاپ ايتقاندا، سوڭعى ۋاقىتتا شۇجىق ونىمدەرى، قالبىرلانعان ەت، سارى ماي، وسىمدىك مايى، كۇرىش جانە تاعى باسقا ءونىم تۇرلەرىنىڭ يمپورتتىق كولەمى ازايىپ، ەكسپورتتى يمپورتپەن سالىستىرعانداعى ءوسۋ كولەمى 35 پايىزدى قۇرادى.

تەحنولوگيالىق دامۋدىڭ ەكونوميكالىق مەحانيزىمى ءوندىرىستىڭ تەحنولوگيالىق قارۋلانۋىن جاڭارتۋدى جانە ۇنەمى جەتىلدىرۋدى قامتاماسىز ەتەتىن مەملەكەت، عىلىمي تەحنيكالىق سالا جانە نارىقتىق كۇشتەر اراسىنداعى ءوزارا قاتىناستار جۇيەسىن قامتيدى.

قۇلانوۆا د.